Соңғы он жылда дәрілік өсімдіктерді қолдану өзектілігі бірнеше есе көбейді. Бұның себебі біз бүгінде терапевтикалық сәтсіздіктер мен ятрогендік асқынулардың куәгері болудамыз. Сонымен қатар адам өмірінің ұзақтығымен патологиялық аурулар саны көбейюде, оларға дәрілік заттарды бір мезгілде тағайындау қажет. Бүгінгі таңдағы вульвавагиналды кандидозды диагностикалау және емдеудегі етістіктерге қарамастан ауру акушерлік гинекологиялық аурулар арасынан алдыңғы қатарды алуда.Тағы да бір көңіл аударатын жайт, вульвовагинальды кандидоз өзінің созылмалылығымен, бірнеше жылдар бойы қайталанып өтуімен, басқа мүшелер мен жүйелерге таралу мүмкіндігімен ерекшеленеді, олардың қызметтерін терең өзгертіп, үрдістің генерализациясына алып келеді. Антифунгальды препараттарды ұзақ қолдану, микозбен қатар жүретін аурулардың болуы, жанама әсерлердің ауырлығы мен күшеюіиің байқалуы, аллергия, көптеген синтетикалық препараттарға идиосинкразия дәрілік өсімдіктерден жасалған эффективті заттарды іздестірудің тәжірибелік маңыздылығын күшейтеді. Табиғи биологиялық заттардың микробтарға қарсы әсер ететіні анықталған, олардың саны оннан астам әртүрлі дәрілік өсімдік шикізатымен көрсетілген.
Бүгінгі таңда медицинада өсімдік текті кең спектрлі жаңа антибактериялдық заттар жеткілікті (сальвин, новоиманин, хлорофилипт), ал микробқа қарсы заттардың тобында тек сангвиритрином ғана бар. Аяғы ауыр әйелдерде болатын кандидозды емдеуге арналған дәрілік препараттарға арнайы талаптар қойылады: қоздырғыштардың резистенттілігінің дамуын индуцирлеу қасиетін минимализациялау және әсерінің жоғары болуымен қатар, олардың эмбрионотоксикалық әсері төмен болуы және ананың денсаулығына зиян келтірмеуі тиіс. Тератогендік әсеріне байланысты кейбір зеңге қарсы дәрілік заттарды аяғы ауыр әйелдерге қолдануға болмайды. Сондықтан аяғы ауыр әйелдерге болатын гинекологиялық қабыну үрдістерін тәжірибе жүзінде емдеуге дәрілік өсімдіктер қолданылады, себебі олардың құрамында флаваноидтар, полисахаридтер, дубильдік заттар секілді БАЗ болады, олар қабынуға қарсы, жараны жазады және микробтарға қарсы әсер етеді.
Біздің тәжірибеміздің мақсаты - күнделікті қолданылатын және дәрілік өсімдіктердің түрлерінен аурудың белгілерін емдейтін жинақ құрамын дайындау болып табылады.
Бірінші сатыда біз аурудың белгілерін немесе ауруды тудыратын себептерді, сонымен бірге организмнің аурумен байланысқан жүйесін анықтаймыз, олар патологиялық үрдістерге ұшыратуы мүмкін. Бұдан кейін әдебиеттер, интернет ресурстары көмегімен ауру белгілері және нозологиясы анықталғанда қолданылатын жазбалар мен олардың құрамдарының кездесу жиілігіне талдау жасаймыз (№1 кестені қара).
Талдау нәтижесі бойынша жазбалардың ішінен ең көп қолданылатын дәрілік өсімдік шикізатын және олардың қосындысын таңдаймыз және оның ішінен көп кездесетін дәстүрлі үйлесімдегі және рецепттегі әсер ететін ядроны (2-3 негізгі компонентті) бөліп аламыз. Бүған параллельді түрде организмнің байланысқан жүйесіне әсер ететін ДӨШ-ның түрлерінің жинағына зерттеу жүргіземіз. Осының нәтижесінде жинақтарды құраудағы алгоритмнің негізгі ерекшелігі жүзеге асады: 2-3 негізгі компоненттерді жазбаға енгізу, олар аурудың себептері мен белгілерін жояды және оларға олардың күшін жоғарылату үшін (әсердің бір бағыттылығы) немесе организмнің байланысқан жүйелеріне әсер ету үшін немесе дәмі мен иісін өзгерту үшін қосымша ДӨШ қосады. Соңғы сатысында жинақтық рецепттің оптимализациясы жүргізіледі, дайындаудың (алудың) технологиясын іздеу, стандартизациялау әдістерін және қолдану жөніндегі нұсқаулықты дайындау жүзеге асырылады. Алгоритмді қолдана отырып біз келесідегі құрамдағы жинақты құрдық: сүйелшөп шөбі, қырықбуын шөбі, түймедақ гүлі, тырнақгүл гүлі, – қатынастары (10:40:25:25). Ана мен ұрыққа жағымсыз жүйелік әсердің қаупін төмендету үшін аяғы ауыр кезінде дәрілік заттарды қолданудың ең қауіпсіз жолы – интровагинальды қолдану болып табылады. Сондай-ақ осындай енгізу барысында клиникалық белгілердің редукциясы және сауығуы тез жүреді.
Біздің зерттеуіміздің келесі сатысы, алынған жинақтың микробқа қарсы, зеңге қарсы белсенділігін зерттеу болып табылады.
Бұл мақсатпен біз келесі әсерлерді ескереміз, мысалы: және жинақтан экстракт алған кезде, оның микробқа экстрагент, шикізат бөліктерінің өлшемі, шикізат- қарсы және зеңге қарсы белсенділігі МФ ХІ басылымы экстрагент қатынасы, температура, уақыт және бойынша зерттейміз.
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
- ГФ СССР: Общие методы анализа. Лекарственное растительное сырье / МЗ СССР – 11-ед. изд./ доп. – М: Медицина, 1990. – Вып. 2
- Особенности клиники и лечения вагинального кандидоза у беременных женщин. // Гинекология. – 2003. - №5. – С. 2934.
- Тютюнник В.Л. Вагинальный кандидоз у беременных этиология, патогенез, клиника, диагностика, лечение. //Фарматека. – 2009. - №11. - С.62-65
- Ермакова В.А. Фармакогностическое изучение и стандартизация сборов, брикетов, растительных порошков: Автореф. Дисс..., д-ра фарм. Наук. – М: 1999. - 46с.
- Чаузова А.В, Кислева Т.Л, Мельникова Н.Н, Ребров В.Г. // Тез. докладов III Балтийского конгресса по альтернативной медицине. – Юрмала. - 1996г. – 7 c.