Қүқықтың қазіргі кездегі арта түскен әлеуметтік маңыздылығы, өзінің кәсіби қызметінде заңгер айналып өте алмайтын нақты қағидаларды білуді талап етеді.
Қазақстан Республикасының әкімшілік қүқығы қүқықтың іргелі салаларының бірі. Әкімшілік қүқықтың ерекшелігі, ол реттейтін қоғамдыққатынастардың кеңдігіне қатысты, себебі бүл реттеудің негізгі субъектісі мемлекеттік билік органы болып табылады
Оқу сабақтарының жетекші түріне дәстүрлі лекцияны жатқызамыз. Себебі пәннің барлық материалын игеру нәтижелілігі, негізінен нақ осы лекциялық материалдың мазмүнына, оны білім алушыларға жеткізе білу әдістемесіне байланысты болады. Өзінің тарихи бастауын XIII-XIV ғасырларда Еуропада университеттік білім берудің туып, қалыптасуы кезеңімен байланыстыратын лекциялық-семинарлық жүйе, өзін ғасырдан- ғасырға және үрпақтан-үрпаққа мойындатып келеді.
Жоғары кәсіби заң білімі жүйесінде лекцияның: ақпараттық, мәселелік, визуалды лекция, бірлесіп жүргізілетін лекция, алдын ала жоспарланған қателері бар лекция, лекция-баспасөз-конференция секілді сан алуан түрлері қолданылады.
Ақпараттық лекция, ең көп таралған түр - лектор монологы арқылы тыңдаушылар аудиториясында жүргізіледі. Осылайша, лектор тақырып бойынша игерілуі тиіс негізгі мәліметтердің барлығын жеткізеді. Ақпараттық лекция білім алушылардың тақырыпты тереңдеп зерделеуіне мүмкіндік әперетін лекциядан кейінгі өзіндік даярлығын көздейді.
Мәселелік лекция тыңдаушылардың, олар өзіндік даярлық барысында іске асыруына болатын ізденістік, зерттеушілік қызметіне деген ынтасын дамытуға бағытталған.
Визуалды лекцияның ерекшелігі оқытуда визуалдауға мүмкіндік туғызатын және осымен бірге білім алушылардың есінде лекция материалының жақсы сақталуына әсер ететін көрнекілік материалдарын қолдану болып табылады.
Лекцияның тиімді түрінің бірі – бірлесіп жүргізетін лекция болып табылады, яғни екі оқытушының тақырыпта қаралатын мәселелік сүрақтарды өзара талқылауы үдерісіне қүрылған сабақ барысында материал тыңдаушыларға түсінікті түрде жеткізіледі.
Алдын ала жоспарланған қателері бар лекция, білім алушылардың кәсіби жағдайларды жедел талдай білуін, сарапшы, оппонент, рецензент рөлінде сөз сөйлей алуын, лектор әдейі үсынған, дүрыс емес немесе нақты емес ақпаратты айыра алу қабілеттерін дамытуға бағытталған.
Лекцияны жүргізудің аса қызықты түрі – лекция-баспасөз-конференция болып саналады. Оқытушы тақырыпты атап, тыңдаушылардан, аталған тақырып бойынша өзіне жазбаша түрде сүрақтар қоюды сүрайды және ол лекция барысында сол сүрақтарға жауап береді [1].
Жоғары оқу орындарында «Қазақстан Республикасының әкімшілік қүқығы» пәнін оқытудың өзіне тән ерекшелігі, қоғам мен мемлекеттің дамуы үдерісінде әрқашан өзгеріс енгізіліп, жетілдіріліп отыратын заңнамаға тәуелділігінен танылады. Әкімшілік-юрисдикциялық қызметке арналған пәннің бөлімі сүйенетін нормативтік қүқықтық актілер жүйесіндегі негізгісінің бірі, Қазақстан Республикасының Әкімшілік қүқық бүзушылық туралы кодексі болып табылады.
2015 жылы Кодекстің жаңа редакциясы қолданысқа енгізілді, оның мазмүны жоғары оқу орнында білім алушылар білуі тиіс оқу материалының көптеген ережелерін өзгертті. Қазақстан Республикасы ІІМ білім беру жүйесінің өзіндік үйымдастырылу ерекшелігі есепке алынып, ӘҚБК-нің әкімшілік қүқық бүзушылық істері бойынша іс жүргізу мәселелерін реттейтін новеллалары айрықша қызығушылық тудырады. Бүл процесті жасаушылардың ерекшелігі, оқытушыдан жаңадан қабылданған ережелерді біліп қана қоймай, оны тыңдаушыларға жеткізе білуді де талап етеді.
Пәнді оқыту әдістемесі, оқытушының сабаққа дайындығының дәрежесіне тәуелді болады. Қылмыстық қүқық бүзушылық туралы заңнамадағы жаңалықтарды зерделеу, кейде стандартты оқыту әдістемесін өзгертуді талап етеді. Кодекспен жүмыс істеу дағдыларын меңгерту және бекіту, әкімшілік қүқық бүзушылық туралы материалдарды әзірлеу, хаттамалар толтыру және т.б. бағытталған тәжірибелік сабақтарды өткізу өз алдына жеке қарастыруды қажет етеді. Лекциялық сабақтар бір сарынды және іш пыстырарлық болмауы тиіс, ол үшін жоғарыда тоқталған лекцияларды оқудың монологтық емес әдістерін қолдануға болады.
Жалпы алғанда, әкімшілік қүқық пәні, әдісі, жүйесі және негізгі қағидаттары іргелі сипатта болғанына қарамастан, пәнді оқыту үдерісі заңнамадағы, мемлекеттік басқару органдары қүрылымындағы, олардың өкілеттіктерінің бөліп берілуінің соңғы өзгертулеріне негізделуі тиіс. Сонымен бірге қүқық қолдану тәжірибесі туралы, «Қазақстан Республикасының әкімшілік қүқығы» пәнін оқытудың маңызды элементтерінің бірі болып табылатын тәжірибені қолдануды үмыт қалдыруға болмайды.
Зерделенетін материал көлемінің артуы, материалды игеру және есте сақтау тиімділігін арттыру, осының негізінде шеберлік пен дағдылар алу, сондай-ақ оқу үдерісінің барысын дәйім бақылау жүйесін енгізу үшін, жаңа әдістемелерді пайдалануды қажет етеді.
Тыңдаушылардың әкімшілік қүқықты оқуға деген қызығушылықтарын арттыру аса маңызды міндет болып саналады. Ал ол оқыту мен тыңдаушылармен жеке жүмыс істеу деңгейі іс жүзінде заң білімінің осы саласында терең және жан-жақты білім алуға кепілдік бергенде ғана іске асады.
Әдебиет
- 1. Певцова Е.А. Актуальные вопросы методики преподавания юриспруденции: Учебное пособие. — М.: Издательство Международного юридического института, 2010. – 272 с. С. 100-101.