Аңдатпа
Жүмыс балықтардың жемдік қорын бағалаудың негізгі көрсеткіші ретінде Лебяжье көлінің зоопланктонының түрлік құрамын зерттеуге арналған. Cy айдынының ауданын, оның тереңдігін, тұнба шөгінділерінің сипаты мен қуатын, қатты және жүмсақ су өсімдіктерінің өсу қарқындылығын анықтау бойынша ілеспе зерттеулер жүргізілді. Зоопланктонның түрлік, сандық және сапалық құрамы бойынша материалдарды іріктеу және зерттеу Апштейн желісі, гидробиологиялық тордың көмегімен жүргізілді. Зерттеу барысында зоопланктонның 33 сынамасы алынды.Әр сынамадан затттық шыныда препараты дайындалды, содан кейін микроскоппен зоопланктонның түр құрамы орнатылды. Гидробионттардың түрлік құрамын сәйкестендіру зертханада микроскоп жэне су фаунасын зерттеуге арналған анықтағыштар пайдалану арқылы жасалынды. Зерттеу барысында көлде зоопланктонның 12 түрі анықталды: оның ішінде Cloadocare-67% , Copedoda -25% және Rotatoria-8%. Зоопланктонның қүрамына 11 түр кіреді (Ceriodaphnia reticulata, Ceriodaphnia megops, Ceriodaphnia affinis, Daphnia pulex, Daphnia Iongispina, Daphnia galeata, Simocephalus vetulus, Bosmina Iongirostris, Asplanchna herricki, Eudiaptomus graciloides, Eudiaptomus gracilis) жэне Mesocyclops Oithonoides инфузориямен, планктонды шаян тэрізділер мен ұсақ Rotifera қоректенетін 1 жыртқыш түрі кіреді. Басым түрі - Daphnia galeata жэне кейбір дэрежеде Ceriodaphnia reticulata. Зерттелген сандық көрсеткіштер (экз/м3) жэне биомассасы (г/м3) Лебяжье көлінің азықтығын көрсетеді, себебі үш маусым ішінде зоопланктонның саны мен биомассасы ең төмені 13 экз/м3-ден 53 экз/м3-ге дейін, биомассасы 0,067 г/м3-ден артық болған емес. Бұл су айдынын балық шаруашылығы қызметінде пайдалану ықтималдығының төмендігін анықтайды. Планктонның саны мен биомассасының маусымдық динамикасын зерттеу барысында көктемде жэне күзде оның түрлік құрамының аздығы жэне жазда эртүрлілігі байқалады.
Kipicne
Солтүстік Қазақстан аумағында 3500-ге дейін көлдер бар, олардың бір бөлігі балық шаруашылығы мақсатында пайдаланылады [1-3].
Облыстың жоғары көлдігі белгілі бір көлдер гидробионттарының түрлік құрамын, атап айтқанда балық шаруашылығының маңызы зор Лебяжі көлін зерттеудің өзектілігін растайды.
Қазақстан Республикасының Үкіметі 2006 жылы "2025 жылға дейін ҚР Cy ресурстарын интеграцияланған басқару және су пайдаланудың тиімділігін арттыру бағдарламасын" қабылдады, оның мақсаты Республиканың су ресурстарын неғұрлым ұтымды пайдалану болып табылады . Осы мәселені шешу үшін біз Лебяжі көлі гидробионттарының сандық және сапалық көрсеткіштері бойынша бірқатар зерттеулер жүргіздік.
Зерттеу материалдары мен здістері
Гидробиологиялық зерттеулер белгіленген 3 станция бойынша жүргізілді: 1 - су айдынының литоральды аймағы, 2 - су айдынының пелагиялық аймағы, 3-аралас аймақ. Аталған аймақтарда вегетациялық кезеңде, яғни көктемнен бастап (мүздан кейін) және терең күзге дейін су сынамасы алынды.
Зоопланктон Апштейн желісі мен гидробиологиялық тор арқылы алынды, ал оның түрлік құрамы МБС-10, АШМ-200 және АШМ-300 микроскоптардың көмегімен зертханада анықталды.
Камералдық өңдеу кезінде "Богоров" камерасының көмегімен зоопланктонның әрбір түрінің саны колем бірлігінде (экз/м3) белгіленді.
Жалпы биомассаны торсиондық таразыда өлшеу жолымен (г/м3) анықталды.
Зоопланктонның түрлік құрамын зерттеуден басқа, су айдынының ауданын, оның тереңдігін, тұнба шөгінділерінің сипаты мен қуатын, қатты және жүмсақ су өсімдіктерінің өсу қарқындылығын анықтау бойынша ілеспе зерттеулер жүргізілді [4-6].
Зерттеу нәтижелері
Лебяжі көлі Al2 трассасының бағыты бойынша Петропавл қаласынан 35 км қашықтықта орналасқан, көлдің жанында Соколовка және Вагулино ауылдары бар (суреті). Картографиялық мәліметгер бойынша көлдің ауданы 10,73 км2. Ең тереңдік 3,8 м, орташа 2 м. жағалау топырағы құм - тасты. Судың түсі көк. Судың иісі жоқ [1-3].
Көлдің өсуінің жалпы ауданы су айдынының барлық алаңының 15% - ын құрайды. Жағалаудың бойында көл жағадан 15-50 м. қамыс өсімдіктері жиектейді. Зерттелетін учаскеде кәдімгі қамыс (Phragmites communis) өсінділерінің арасында Potamogeton pectinatus және Elodea canadensis сияқты батырылған өсімдіктер бар. Лебяжі көлі мезотрофты су айдыны ретінде сипатталады.
Лебяжі көлі тұзды су қоймасы болып табылады, өйткені оның минералдануы 2970 мг/дм3 құрайды. Ортаның белсенді реакциясы сілтілік болып табылады, өйткені pH 8,9-ға тең. Cy өте қатты 19,1 мг* экв /дм3, сондай-ақ осы су айдынында тотығушылықтың жоғары көрсеткіштері, БПК 5, магний, хлоридтер, сульфаттар және Na+K қосындылары байқалады.
Зоопланктон сынамасын алу үшін осы көлде әртүрлі 3 станция орнатылды: №1 станция - көлдің пелагиалі, №2 станция Phragmites communis қопасының арасында, күнмен жылынатын телімде орналасқан. №3 Станция Phragmites communis қопалары арасында белгіленген, бірақ жағадағы биік қарағай салдарынан күннің көп бөлігінде көлеңкеде орналасады және судың температурасы томен болады. Сынамалар 2018 жылдың мамыр айынан қазан айына дейін алынды.
Зерттеу барысында зоопланктонның 33 сынамасы алынды.
Әр сынамадан затттық шыныда препараты дайындалды, содан кейін микроскоппен зоопланктонның түр құрамы орнатылды [7,8,9,10]. Төменде зерттеу күндері бойынша зерттелетін сынамалардың әрқайсысының сипаттамасы ұсынылады. Мысалы, 09.05.18 сынамаларында зоопланктон анықталған жоқ.
09.05.16 сынамаларында зоопланктон анықталмады.
Зоопланктонның 22.05.18 жылғы сынамаларында шаян тәрізділер 1 түрі кездеседі, ал №1 және №3 станцияларында зоопланктон анықталмады. №2 станцияда тек Eudiaptomus gracilis - 40 экз/м3 табылды.
Зоопланктонның 06.06.18 жылғы сынамаларында Cladocera 3 түрі, ал Copepoda 1 түрі, сондай-ақ Rotifera 1 түрі табылды. №1 станцияда Daphnia pul ex - 40 экз/м3, Bosmina Iongirostris - 40 экз/м3, Asplanchna herricki - 60 экз/м3; №2 станцияда зоопланктон болған жоқ; №3 Simocephalus vetulus - 20 экз/м3, Eudiaptomus graciloides - 20 экз/м3.
Зоопланктонныц 20.06.18 жылгы сынамаларында Cladocera3 түрі жэне Copepoda 1 түрі табылды. №1 станцияда Ceriodaphnia reticulata - 20 экз/м3; №2 Bosmina Iongirostris - 40 экз/м3; №3 Simocephalus vetulus - 60 экз/м3, Eudiaptomus graciloides - 20 экз/м3 анықталды.
05.07.18 жылгы зоопланктон сынамаларында Cladocera 3 түрі жэне 2 түрі таразы шаян тэрізділер, сондай-ақ 1 түрі Rotifera табылды. №1 станцияда Asplanchna herricki - 240 экз/м3, Daphnia Iongispina - 20 экз/м3; №2 станцияда Asplanchna herricki - 80 экз/м3’ Ceriodaphnia megops - 40 экз/м3, Mesocyclops Oithonoides - 40 экз/м3; №3 станцияда Ceriodaphnia megops - 60 экз/м3, Ceriodaphnia megops - 60 экз/м3, Ceriodaphnia affinis - 100 экз/м3, Daphnia Iongispina - 20 экз/м3 , Eudiaptomus graciloides - 80 экз/м3, Mesocyclops Oithonoides-160 экз / м3.
Зоопланктонныц 18.07.18 жылгы сынамаларында Cladocera 3 түрі жэне Rotifera 1 түрі табылды. №1 станцияда Asplanchna herricki - 140 экз/м3, Ceriodaphnia megops - 60 экз/м3; №2 Ceriodaphnia reticulata - 300 экз/м3; №3 Ceriodaphnia affinis - 80 экз/м3, Ceriodaphnia megops - 1000 экз/м3 анықталды.
Зоопланктонныц 01.08.18 жылгы сынамаларында Cladocera 3 түрі жэне Cope^oda 1 түрі табылды. №1 станцияда алынган сынамада Daphnia galeata - 4100 экз/м3, Bosmina Iongirostris - 60 экз/м3, Daphnia Iongispina - 120 экз/ м3, Eudiaptomus graciloides 40 экз/ м3; №2 Daphnia galeata - 60 экз/ м3; №3 станцияда Daphnia galeata - 20 экз/ м3.
Зоопланктонныц 15.08.18 жылгы сынамаларында Cladocera 1 түрі жэне Copepoda 1 түрі табылды. №1 станциядан алынган сынамада Daphnia galeata - 600 экз/м3; №2 станциясында Daphnia galeata - 60 экз/ м3; №3 станцияда Eudiaptomus gracilis - 40 экз/ м3 кездесті.
Зоопланктонныц 29.08.18 жылгы сынамаларында Cladocera 3 түрі жэне Copepoda 1 түрі табылды. №1 станцияда алынган сынамада Eudiaptomus gracilis - 20 экз/ м3, Daphnia longis|)ina - 20 экз/ м3, Daphnia galeata - 20 экз/ м3, 5-ші копеподит сатысы - 80 экз/ м3; №2 Ceriodaphnia reticulata - 20 экз/м3; №3 станцияда Eudiaptomus gracilis - 20 экз/м3, 4-ші копеподит сатысы - 80 экз/м3; № 2 Ceriodaphnia reticulata-20 экз /м3; № 3 станцияда Eudiaptomus gracilis- 20 экз /м3.
12.09.18 жылгы зоопланктон сынамаларында Cladocera 1 түрі жэне Копеподитті кезеңдегі шаян тэрізділердің 1 түрі табылды. №1 станцияда зоопланктон болған жоқ.
№2 станцияда 2-ші копеподитті кезең - 60 экз/м3 және 3-ші копеподитті кезең - 40 экз/м3; №3 Ceriodaphnia reticulata - 20 экз/м3, 2-ші копеподитті кезең - 20 экз/м3.
Зоопланктонның 02.10.18 жылғы сынамаларында шаян тәрізділердің 2 түрі кездеседі. №1 станцияда Daphnia Iongispina (қысқы жұмыртқамен) - 20 экз/м3; №2 станциясында Daphnia Iongispina - 20 экз/м3; №3 станцияда Ceriodaphnia reticulata - 20 экз/м3 табылды.
Зоопланктон түрлерінің көрсетілген саны (экз/м3) "Богоров" камерасының көмегімен жүргізілді, ал жалпы биомассаны (г/м3) торсиондық таразыларда өлшеу арқылы анықтады [11-14].
Сонымен, Лебяжі көлінде жүргізілген зерттеулердің барлық уақытында зоопланктонның 12 түрі анықталды, олардың 8 түрі Cladocera, 3 түрі Copepoda және 1 түрі Rotifera.
Біз көлде Cladocera түрлерінің 67% басым екендігін анықтадық, Copepoda 25% және өте аз саны 8% Rotifera (сурет 2).
Зоопланктонның қүрамына 11 түр кіреді (Ceriodaphnia reticulata, Ceriodaphnia megops, Ceriodaphnia affinis, Daphnia pulex, Daphnia Iongispina, Daphnia galeata, Simocephalus vetulus, Bosmina Iongirostris, Asplanchna herricki, Eudiaptomus graciloides, Eudiaptomus gracilis) және Mesocyclops Oithonoides инфузориямен, планктонды шаян тәрізділер мен ұсақ Rotifera қоректенетін 1 жыртқыш түрі кіреді. .
Басым түрлер олардың кездесуінің екі көрсеткіші бойынша, сондай-ақ түрдің көптігі бойынша анықталды (кесте 1).
1 кесте
|
Түр |
Кездесуі, % |
Көптігі, % |
|
Ceriodaphnia reticulata (Jurine, 1820) |
15 |
5,16 |
|
Ceriodaphniamegops (Sars, 1862) |
12 |
5,43 |
|
Ceriodaphnia affinis (Lilljeborg, 1862) |
6 |
1,36 |
|
Daphnia pulex (Leydig, 1860) |
3 |
0,54 |
|
Daphnia Iongispina (O.F. Muller, 1785) |
15 |
3 |
|
Daphnia galeata (Sars, 1863) |
18 |
66,03 |
|
Simocephalus vetulus (OTMiiller, 1776) |
6 |
1,09 |
|
Bosmina Iongirostris (O.F.Mtiller, 1785) |
12 |
1,9 |
Түрлердің кездесуі және көптігі (%)
|
Asplanchna herricki de Guerne, 1888 |
12 |
6,79 |
|
Eudiaptomus graciloides (Lilljeborg, 188) |
21 |
2,17 |
|
Eudiaptomus gracilis (Sars, 1863) |
27 |
2,72 |
|
Mesocyclops oithonoides (Sars, 1863) |
15 |
0,82 |
|
Копеподит және науплиалды кезеңдері |
15 |
3 |
1-кестеде көрсетілген барлық түрлер кездесулердің салыстырмалы томен пайызына ие, ең жоғары көрсеткіш Eudiaptomus gracilis - 27%, сәл аздау Eudiaptomus graciloides - 21%, сондай - ақ Daphnia galeata шаяндары-18%. Сирек кездесетін түрлері Ceriodaphnia reticulata-15%, Daphnia Iongispina-15% және Mesocyclops Oithonoides-15% (кесте 1, сурет 3).
Daphnia galeata шаяндарының салыстырмалы жоғары кездесуі кезінде 66,03% жоғары молшылық пайызы бар, бұл 1 тамызда №1 станцияда 4100 экз/м3 саны мөлшерінде табылуымен байланысты, қалған сынамаларда оның саны 20-600 экз/м3 шамасында болды. Сондай-ақ ең көп түрлер, кездесудің томен пайыздары Asplanchna herricki 6,79%, Ceriodaphnia reticulata және Ceriodaphnia megops тиісінше 5,15% және 5,45% (кесте 1, сурет 3).
Зоопланктонның су айдыны бойынша таралуында ерекшеліктер бар. Мысалы, №1 станцияда барлық зерттеу кезеңінде зоопланктонның 9 түрі анықталды: Ceriodaphnia reticulate, Ceriodaphnia megops, Daphnia pulex, Daphnia Iongispina, Daphnia galeata, Bosmina Iongirostris, Asplanchna herricki, Eudiaptomus graciloides,
Eudiaptomus gracilis, бірақ көлдің пелагиалі үшін ең тән түрлері Bosmina Iongirostris, Daphnia galeata, Daphnia Iongispina и Asplanchna herricki болып табылады.
№2 станциясында зоопланктонның 8 түрі анықталды: Ceriodaphnia reticulata, Ceriodaphnia megops, Daphnia Iongispina, Daphnia galeata, Bosmina Iongirostris, Asplanchna herricki, Eudiaptomus gracilis, Mesocyclops oithonoides.
Станция Phragmites communis қопаларында, күн жақсы қыздыратын, Ceriodaphnia reticulate таралған телімінде орналасқан.
№3 станциядағы табылған түрлердің саны - 9, сондай - ақ, Ceriodaphnia reticulata, Ceriodaphnia megops, Ceriodaphnia affinis, Daphnia Iongispina, Daphnia galeata, Simocephalus vetulus, Eudiaptomus graciloides, Eudiaptomus gracilis, Mesocyclops oithonoides, ең көп тараған түрлері - Simocephalus vetulus, Eudiaptomus graciloides и Eudiaptomus gracilis (сурет 3).
Планктонның саны мен биомассасының маусымдық динамикасын зерттеу барысында көктемде және күзде оның түрлік құрамының аздығы және жазда әртүрлілігі байқалады (кесте 2)
Кесте 2
Зоопланктон санының маусымдық динамикасы (экз/м3) және биомассасы (г/м3).
|
Мерзімі |
Судың tc |
Станциялар |
Орташа көрсеткіші |
||||||
|
1 |
2 |
3 |
|||||||
|
экз/м3 |
г/м3 |
экз/м3 |
г/м3 |
экз/м3 |
г/м3 |
экз /м3 |
г/м 3 |
||
|
09.05.18 |
6 |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
|
|
22.05.18 |
4 |
- |
- |
40 |
0,14 |
- |
- |
13 |
0,047 |
|
06.06.18 |
0 |
120 |
0,14 |
- |
40 |
0,06 |
53 |
0,067 |
|
|
20.06.18 |
3 |
20 |
0,02 |
40 |
0,04 |
80 |
0,14 |
47 |
0,067 |
|
05.07.18 |
5 |
260 |
0,66 |
160 |
0,64 |
420 |
0,76 |
280 |
0,68 |
|
18.07.18 |
5 |
200 |
0,5 |
300 |
1,2 |
180 |
0,32 |
227 |
0,673 |
|
01.08.18 |
4 |
4320 |
1,02 |
60 |
0,06 |
20 |
0,020 |
146 6 |
0,366 |
|
15.08.18 |
6 |
600 |
0,7 |
60 |
0,06 |
40 |
0,05 |
233 |
0,27 |
|
29.08.18 |
2 |
140 |
1,56 |
20 |
0,3 |
40 |
0,5 |
67 |
0,787 |
|
12.09.18 |
8 |
- |
- |
100 |
0,64 |
40 |
0,54 |
47 |
0,393 |
|
02.10.18 |
6 |
20 |
0,42 |
20 |
0,22 |
20 |
0,08 |
20 |
0,24 |
Мәселен, мамыр айында Eudiaptomus gracilis бір ғана түрі анықталды. Маусым айында 7 түрі табылды - Ceriodaphnia reticulata, Daphnia pulex, Simocephalus vetulus, Asplanchna herricki, eudiaptomus graciloides, Eudiaptomus gracilis, Bosmina Iongirostris. Шілде айында 7 түрі анықталды- Ceriodaphnia reticulata, Ceriodaphnia affinis, Daphnia Iongispina, Asplanchna herricki, Mesocyclops oithonoides. Тамыз айында 5 түрі анықталды, атап айтқанда Ceriodaphnia reticulata, Daphnia Iongispina, Bosmina Iongirostris, Eudiaptomus gracilis, Daphnia galeata. Қыркүйек айында Ceriodaphnia reticulata бір ғана түрі, ал қазан айында Ceriodaphnia reticulata және Daphnia Iongispina кездесті (кесте 2).
2 кестеде көрсетілгендей мамыр айы саныньщ оте томен көрсеткіштерімен жэне оның жоқтығымен сипатталады. Мамыр айының соңына қарай зоопланктон тек №2 станцияда 40 экз/м3 құрады (кесте2).
Осы кезеңде зоопланктон саны 47 экз/м3-ден 53 экз/м3-ге дейін ауытқып, биомасса 0,067 г/м3-ден аспады (кесте 2).
Корытынды
Осылайша, Лебяжі көлінде зоопланктонның 12 түрі анықталды, оның ішінде 8 түрі Cadocera - 67%, 3 түрі Copepoda -25% жэне 1 түрі Rotatoria - 8%.
Басым түрі-Daphnia galeata, тамызда өте жиі кездеседі, ал Ceriodaphnia reticulata да саны көп.
Көлдің пелагиалі үшін тэн түрлері Bosmina Iongirostris, Daphnia galeata, Asplanchna herricki жэне Daphnia Iongispina. Жақсы жылытылатын суы бар жерлерде Ceriodaphnia reticulate кездеседі, ал суық суда көлеңкеде Simocephalus vetulus, Eudiaptomus graciloides жэне т. б. байқалады.
Маусымдық аспектіде сандық көрсеткіштерді зерттеу тек мамыр жэне маусым айларында гана саны мен биомассасының ең томен көрсеткіштері байқалатынын көрсетті, олар 13 экз/м3-ден 53 экз/м3-ге дейін, биомассада 0,067 г/м3-ден аспайды. Шілде айында саны 280 экз/м3-ден 1446 экз/м3-ге дейін үлғайып, 67 экз/м3-ге дейін төмендейді, биомасса 0,7 г/м3-ден аспайды. Күз сондай-ақ 47-ден 20 экз/м3-ге дейінгі томен санымен, биомассада 0,393 г/м3-ден аспайтын томен санымен сипатталады. Жаз айларында су айдыны аз қоректік ретінде сипатталады.
Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, осы су қоймасын балық шаруашылығы қызметінде пайдалану табысты емес.
Әдебиеттер
- Коломин Ю.М. Фефелов В.В. Индустриальное развитие рыбного хозяйства Северного Казахстана// Материалы международной научно-практической конференции «Козыбаевские чтения - 2012». Петропавловск, 2012. № 2. С.47-51.
- Винберг Г.Г., Лаврентьева Г.М. Методические рекомендации по сбору и обработке материалов при гидробиологичеких исследованиях на пресноводных водоёмах. Зоопланктон и его продукция. Л.: 1984. С. 3-13.
- Новоселов А.П., Студёнов И.И., Козьмин А.К., Дворянкин Г.А., Имант Е.Н., Левицкий А.Л. Видовое разнообразие и динамика показателей кормовой базы рыб оз. Лача. Часть 1. Зоопланктон // Arctic Evironmental Research. 2017. №2. Нс. 113- 122.https://doi.org/10.17238/issn2541-8416.2017.17.2.113
- Кожахметова А.Н., Бигалиев А.Б., Шаметов А.К. Биондикационное исследование аккумуляции нефтепроизводных, тяжелых металлов в организме гидробионтов казахстанской зоны Каспия // Фундаментальные исследования. - 2015. -№2-1.-С. 58-62
- Жамангара А.К., Акбаева Л.Х., Муратов Р.М., Мухтарова Д.М.,. Телибаева T Изучение некоторых индикаторных показателей гидробионтов реки Есиль в летний и раннеосенний периоды. Experimental Biology, v. 59, n. 3/2, p. 189-192, apr. 2015. ISSN 2617-7498.
- Фролова, Л.А. Проблемы и перспективы использования Cladocera (Branchiopoda, Crustacea) донных отложений озер в палеолимнологии // Геленджик. Труды XV Всероссийского микропалеонтологического совещания «Современная микропалеонтология». - 2012. - С. 505-508
- Акбаева Л.Х., Мурсалимова T P.,. Тулегенов Е.А и др Гидрохимические характеристики и видовой состав планктона в озере Майбалык вблизи города Астана, Республика Казахстан // Вестник ЮУрГУ. Серия «Химия». - 2018. - Т. 10, № 3. - С. 16-23. DOl: 10.14529/chem 180302
- Ермолаева Н.И.. "Некоторые результаты исследования зоопланктона озер Северного Казахстана" Аридные экосистемы, vol. 19, по. 4 (57), 2013, рр. 91-103.
- Yermolaeva N. I. Zooplankton and water quality of the Ishim River in Northern Kazakhstan Arid Ecovjy 5, 176-187 (2015). https://doi.org/10.1134/S207909611503004X
- Ермолаева Н.И. К экологии зоопланктона (Rotifera, Cladocera, Copepoda) озер юга Западной Сибири // Успехи современного естествознания. - 2014. - № 5-2. -С. 80-84;
- Е. Krupal, S. Barinova, S. Assylbekova, K.Isbekov Structural indicators of zooplankton in the shardara reservoir (Kazakhstan) and the main influencing factors //Turkish Journal OfFisheries and Aquatic Sciences 18(5):659-669 DOI: 10.4194/1303- 2712-vl8_5_02
- Krupa, E.G. (2007). Structural Characteristics of Zooplankton of the Shardarinskoe Reservoir and Their Use in Water Quality Assessment. Water Resources, 34(6), 712-717. http://dx.doi.org/10.1134/S0097807807060139
- Alvarado-Flores, J., Rico-Marti nez, R., Adabache-Orti z, A., & Silva- Briano, M. (2015). Morphological alterations in the freshwater rotifer Brachionus Calyciflorus Pallas 1766 (Rotifera: Monogononta) caused by vinclozolin chronic exposure. Ecotoxicology, 24, 915-925. http://dx.doi.org/10.1007/sl0646-015- 1434-8.
- Aubakirova, G., Syzdykov, K., Kurzhykayev, Z., Uskenov, R., Narbayev, S., Begenova, A., Zhumakayeva, A., Sabdinova, D. and Akhmedinov, S. (2016). Quantitative Development and Distribution of Zooplankton in Medium Lakes of the Kostanay Region (North Kazakhstan Region). International Journal of Environmental and Science Education, 11(15), pp. 8193-8210