Өзектілігі. Бронх-өкпе ауруларында антибактериалды терапияны оңтайландыру өзекті сұрақ болып қалады. Оңтайландыру түсінігінде, бастама терапияны дұрыс таңдау мәселесі ғана емес, этиотропты терапияда инфекцияның қоздырғышының түріне және оның препаратқа сезімталдығына байланысты антибиотиктерді дозалау тәртібінің күрделілігі кіреді [1-4].
Мақсаты мен міндеттері. Ауруханалық емдеу кезеңіндегі клиника-зертханалық, рентгенологиялық өзгерістердің динамикасы негізінде этиотропты антибактериалды терапияның нәтижелігін сараптау.
Материалдар және зерттеу әдістері. Шымкент қаласындағы Облыстық клиникалық балалар ауруханасының пульмонологиялық бөлімінде ауруханадан тыс пневмония диагнозымен емделген 1-ден 5 жас аралығындағы 72 балаларды зерттеу нәтижелерін қамтиды.
Нәтижелері және талдау. Біздің бақылауымыз бойынша 19(32,7%) балаға макролидтерден мидекамицин, азитромицин, бұдан басқа линкомицин, бисептол тағайындалған.
Стационардағы антибактериалды терапияның нәтижелігін сараптауда, АТП еміндегі бірінші топтағы препараттардың (89,9%) арасынан көбінесе в-лактамды антибиотиктер қолданылды. Біздің клиникада бастапқы таңдау антибиотигі ретінде ампициллин 32(44,5%) балаға тағайындалды. Бірақ бұл препаратты тағайындағандардың ішінде емдеу нәтижелерінің тиімдігі 18(25,%) балада ғана байқалды. Бронх-өкпе процесінде оң динамиканың болмауына байланысты, 48-72 сағаттан соң 14(19,4%) пациентке антибиотик ампициллинді, цефозолинге ауыстыруға тура келді. Өйткені бұл антибиотик парентералды енгізу кезінде ағза мен тіндерде жоғары бактерицидті концентрация түзуге қабілетті екендігі белгілі. Олардың ішінде 6(8,3%) науқас бала жалпы жағдайының ауырлығына байланысты цефозолиннің әсер ету спектрін кеңейту мақсатында, қосымша екінші антибиотик тағайындалып және қос препаратты терапия жүргізілді. клиникалық тұрғыда төменгі белсенділікке ие болуы.
Цефалоспориндердің II бұтағы цефурам натрий бастама антибактериалды препарат ретінде 17(23,6%) балада қолданылды (парентералды түрі). Бұл антибиотиктиердің өте жақсы тиімділігі 15(20,8%) пациентте байқалды. Әсер етпеуіне байланысты 2 балада препарат ауыстырылып, цефалоспориндердің II бұтағындағы цефуроксим өте тиімді қолданылды. Цефалоспориндердің III бұтағы 13(18,1%) балада қолданылды. Бұл антибиотиктерді АТП ауыр түрлері мен науқастың асқынулары кезінде бастама терапияның нәтижесі нашар болғанда, альтернативті антибактериалды препарат ретінде емдеудің екінші курсында тағайындадық. Біздің клиникамызда цефалоспориндердің бұл тобындағы антибиотиктерден тағайындалғаны цефотаксим және цефтриаксон.
Ингибиторлы пенициллиндердің амоксициллин 10(13,9%) пациентке тағайындалды, оның 8(11,1%)-не монотерапиялық бір курспен жүргізілген, 2,8%-да науқастарды емдеудің бірінші 4872 сағатында клиникалық динамиканың нәтижесіз болуына байланысты препаратты ауыстыру керек болды, ал 4(5,6%) балаға пневмониядан айығу үшін антибиотиктің екінші курсын тағайындауға тура келді. Сонымен, біздің мәліметтер АТП емдеуде ингибиторлы пенициллиндердің белсенділігінің шамалы төмен екенін көрсетеді. Дегенмен АТП қоздырғыштарына қарсы кең спектрлі басым әсер ететін, в-лактамазға тұрақтылығын сақтайтын, амоксициллин болғандықтан ауруханаға дейінгі этапта антимикробты терапия алмаған жағдайы ауыр 12 балаға тағайындалған болатын 5(7,0%) балада оң клиникалық динамика байқалды, 4(5,65%) антибиотикті ауыстыру, ал 3(4,2%) науқасқа екінші курс антимикробты терапияны тағайындау қажет болды.
Стационарда жағдайында макролидтерді көбінесе альтернативті препарат ретінде терапияның екінші курсында өткізу қажет болғанда 11(9,3%) балаға тағайындалды. Макролидтер бастама емдеу ретінде қолданылғанымызда, тек баладағы аллергиялық аурулардың басымдылығы, бактериологиялық микрофлораның сезімталдығы дәлелденген пациенттерге берілді. Элективті препарат ретінде азитромицин, рокситромицин, спирамицин болды. Басқа фармакологиялық топ препараттары линкомицини екінші топтағы препараттар ретінде анықталған микроорганизмдердің сезімталдығын есепке ала отырып 5(6,6%) балаға тағайындалды. Бірінші 48-72 сағатта антибиотиктерді ауыстыру қажет болғанда, цефалоспориндердің II бұтағы цефуроксим, цефалоспориндердің III бұтағы цефотаксим, ингибиторлы пенициллиндерге - амоксициллинге ықылас берілді.
Қорытынды. Стационар жағдайында жүргізілген антибактериалды терапияны сараптауда, пенициллин тобының, оның ішінде ингибиторлы амоксициллиннің, цефалоспориндердің I бұтағы саналатын препараттардың белсенділігінің төмендеуін байқауға болады. Балаларда АТП емдеуде цефалоспориндердің II-III бұтағын қолдану, сонымен қатар цефалоспориндердің III бұтағын макролидтермен құрамдастыра қолдану жоғарғы жүйелі тиімділігін көрсетті.
Әдебиеттер тізімі.
- Клиникалық хаттама №23 12.12.2013 Балалардағы пневмония
- Нукушева С.Г. Научный центр педиатрии и детской хирургии МЗРК г. Алматы. Педиатрия және бала хирургиясы №3, 2012 ж, 5 бет.
- Б.Т: Түсіпкалиев «Педиатрия», Актөбе, 2012ж. 542 бет.
- Б.Х.Хабижанов, С.Х. Хамзин. «Педиатрия», Алматы, 2005ж. 202 бет