АННОТАЦИЯ
2010 жылдың 1-қаңтарында қүрылған Кедендік одақтың (КО) мүше мемлекет (Беларусь, Қазақстан және Ресей) арасындағы сауда қарым-қатынасында бірыңғай кедендік тариф және басқа шектеулер қолданылмайтын сауда-экономикалық интеграция формалары қолданылады.
КО қүрамдас мемлекеттердің сауда саясатының қалыптасуына ықпал етеді, Қазақстанның қазіргі фармацевтикалық нарығының қалыптасуы мен дамуына КО едәуір әсерін тигізеді.
Кілт сөздер: Фармацевтикалық нарық, маркетингтік талдау, дәрілік заттардың (ДЗ)мемлекеттік реестрі, Кеден Одағы, АТХ-жіктелу жүйесі.
Зерттеудің мақсаты.
Кеден Одағының Қазақстан фармацевтикалық нарығының сандық және сапалық көрсеткіштеріне әсерін анықтау.
Материалдар және әдістер.
Маркетингтік талдау салыстырмалы статистикалық және графиктік тәсілдермен «ҚР ДЗ, медициналық мақсаттағы бүйымдар мен медициналық техникасының мемлекеттік реестрдің» мәліметтеріне сүйене жүргізілді.
Зерттеу нәтижелері.
Реестр негізінде Қазақстан фармацевтикалық нарықтағы маңызды өндіруші мемлекеттербойынша талдау жүргізілді.
Еліміздің фармацевтикалық нарығына ДЗ 66 өвдірушімемлекетұсынады.
Индияотанымыздың фармацевтикалық нарығының саудалық атауларының саны бойынша 14%-ын қүрап көшбасшысы болып табылады, Қазақстан813 препаратпен 2-орын (11%),Ресей737 препаратпен 3-орын (10%), Германия 684 препаратпен 4-орын(9%), Украина 454 препаратпен 5-орын алады (6%). КО-ның соңғы мемлекеті Беларусь ҚазастанныңДЗ нарығында12-орын алып179 препарат үсынады және оның фармацевтикалық нарықтағы үлесі 2% қүрайды.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау үйымының регламенттейтін Анатомиялық терапиялық химиялық(АТХ) жіктеу жүйесі бойынша отанмыздағы жалпы фармацевтикалық нарықтың және КО мемлекеттері үсынған прпараттар ассортиментіне сандық талдау жүргізілді және Кеден Одағы мемлекеттерінің дәрілік препараттарының (ДП) саудалық атауларының үлесі көрсетілді.
Кестеде көрсетілгендей фармацевтикалық нарықтың ассортиментіндеJ - микробқа қарсы препараттар тобы1-орын алады (1161 ДП). КО препараттары жалпы микробқа қарсы препараттардың 27,5% үлесін қүрайды, оның ішінде КО-да Қазақстан 41%(132 ДП), Ресей 48%(153 ДП), Беларусь 11%(34 ДП).
Сонымен қатар, P-паразитке қарсы тобы соңғы орын алады(42). КО препараттары жалпы паразиттерге қарсы препараттардың 16,7% үлесін қүрайды, оның ішінде КО-да Қазақстан 12%(5 ДП), Ресей 2%(1 ДП), Беларусь 2%(1 ДП).
Қорытынды.
КО мемлекеттері ҚР-ң фармацевтикалық нарығының негізгі қамдаушылары болып табылады. Бүл мемлекеттер жалпы нарықтың 24%-ын қүрайды, соның ішінде: Қазақстан-11%, Ресей- 10%, Беларусь-2%.
КО мемлекеттерінің бірінде ДП тіркелуі одақтың басқа мемлекеттерінде тіркелу үрдісін жеңілдетеді. Аталған мемлекеттердіңДП-ы фармацевтикалық нарықта АТХ жіктеу жүйесіндегі барлық топтарды қамтиды.
КО мемлекеттерінің өндірушілері Қазақстанның фармацевтикалық нарығын D- Дерматология (42,5%),B - Қан түзу жүйесі (29,8%), S - Сезім мүшелері (28,8%), J - Микробқа қарсы (27,5%) топтар препараттарымен жақсы қамтамасыздандырған, алР - Паразиттерге қарсы (16,7%), G - Зәр шығару жүйесі және жыныс гормондары(13%), H - Гормондар (9,6%) топтарындағы препараттарының қамтылуы жеткіліксіз.
Фармацевтикалық нарықты Кеден Одағының өндірушілері препараттарымен толықтырып дамыту - КО мемлкеттерінің тауарлық-нарықтыққатынастарының дамуынажақсы әсер беретіні сөзсіз.
Кесте 1 - АТХ жіктелуі бойынша ҚР фармацевтикалық нарығында препараттардың таралуы.
|
Топтар |
Жалпы саны/пайыз- дық үлесі |
ҚР |
РФ |
БР |
КО |
|
A- Асқорытужүйесі |
909/12,4% |
97 |
88 |
28 |
23,4% |
|
B - Қан түзу жүйесі |
447/6,1% |
67 |
42 |
24 |
29,8% |
|
C-Жүрек-қантамыржүйесі |
933/12,8 |
62 |
69 |
16 |
15,8% |
|
D-Дерматология |
391/5,3% |
110 |
43 |
13 |
42,5% |
|
G-Зәршығару жүйесі және жыныс гормондары |
347/4,7% |
20 |
25 |
0 |
13% |
|
H-Г ормондар (инсулин мен жынысгормондарынанбасқа) |
104/1,4% |
2 |
6 |
2 |
9,6% |
|
J-Микробқақарсы |
1161/15,9% |
132 |
153 |
34 |
27,5% |
|
L-Ісікке қарсы және иммуномдуляторлар |
503/6,9% |
10 |
86 |
6 |
20,3% |
|
M-Сүйек-бүлшықетжүйесі |
377/5,2% |
34 |
28 |
12 |
19,6% |
|
N-Жүйкежүйесі |
923/12,6% |
81 |
91 |
28 |
21,7% |
|
P-Паразиттергеқарсы |
42/0,6% |
5 |
1 |
1 |
16,7% |
|
R-Т ынысалужүйесі |
698/9,5% |
116 |
30 |
6 |
21,8% |
|
S-Сезіммүшелері |
205/2,8% |
30 |
21 |
8 |
28,8% |
|
V-Қалғандары |
276/3,8% |
47 |
54 |
1 |
37% |
|
Барлығы |
7316 |
813 |
737 |
179 |
23,6% |
ӘДЕБИЕТТЕР
- 1. Ташенов А.С. Перспективы развития фармацевтического рынка Единого экономического пространства/ А.С. Ташенов, Н.Н. Чередниченко. - Алматы, 2013. - с. 39. - ISBN 978-601-7151-42-3 2. Маркетинговые исследования рынка кардиологических препаратов РК.Датхаев У.М, Шопабаева А. Р., Мусабек Г.К. в международной научно-практической конференции «Инновационные технологии в образовательном процессе: интеграция фармацевтической науки и практики», посвященная 60- летию фармацевтического факультета КазНМУ им. С.Д.Асфендиярова в рамках«Дни Университета», Алматы, 3 декабря 2011 года
- 3. Государственный реестр ЛС, ИМН и МТ, режим доступа: www.dari.kz от 07.08.2014.