Другие статьи

Цель нашей работы - изучение аминокислотного и минерального состава травы чертополоха поникшего
2010

Слово «этика» произошло от греческого «ethos», что в переводе означает обычай, нрав. Нравы и обычаи наших предков и составляли их нравственность, общепринятые нормы поведения.
2010

Артериальная гипертензия (АГ) является важнейшей медико-социальной проблемой. У 30% взрослого населения развитых стран мира определяется повышенный уровень артериального давления (АД) и у 12-15 % - наблюдается стойкая артериальная гипертензия
2010

Целью нашего исследования явилось определение эффективности применения препарата «Гинолакт» для лечения ВД у беременных.
2010

Целью нашего исследования явилось изучение эффективности и безопасности препарата лазолван 30мг у амбулаторных больных с ХОБЛ.
2010

Деформирующий остеоартроз (ДОА) в настоящее время является наиболее распространенным дегенеративно-дистрофическим заболеванием суставов, которым страдают не менее 20% населения земного шара.
2010

Целью работы явилась оценка анальгетической эффективности препарата Кетанов (кеторолак трометамин), у хирургических больных в послеоперационном периоде и возможности уменьшения использования наркотических анальгетиков.
2010

Для более объективного подтверждения мембранно-стабилизирующего влияния карбамезапина и ламиктала нами оценивались перекисная и механическая стойкости эритроцитов у больных эпилепсией
2010

Нами было проведено клинико-нейропсихологическое обследование 250 больных с ХИСФ (работающих в фосфорном производстве Каратау-Жамбылской биогеохимической провинции)
2010


C использованием разработанных алгоритмов и моделей был произведен анализ ситуации в системе здравоохранения биогеохимической провинции. Рассчитаны интегрированные показатели здоровья
2010

Специфические особенности Каратау-Жамбылской биогеохимической провинции связаны с производством фосфорных минеральных удобрений.
2010

Компьютерде физика есептерін шығаруды оқушылардың жекелеп орындауы

Қоғамның қазіргі заманғы даму кезеңі компьютерлік технологиялардың білім саласында қарқынды түрде қолданылуымен            сипатталады. Компьютерді оқу процесіне енгізу оқу процесінің күшеюіне, мұғалімдердің оқу- тəжірибелік қызметінің дамуына үлкен мүмкіндіктер ашады. Осыған орай жаңа салдағы кəсіптік лицейлердің бастапқы мақсаты – оқушылар орта біліммен қоса мамандық алып шығатындықтан, жеке тұлғаның жан-жақты дамуын қарастырып тəрбиелеу. Ал бұл іс-əрекет білім беру процесінде балаға жеке қарым-қатынас жасау барысында іске асады деп ойлаймын.

Компьютерлік технологияны сабақтың барлық бөліктерінде қолдануға болады, бірақ сабақтың қорытынды бөлімінде жəне сол күнгі соңғы сабақта қолдану ағымдағы материалды жылдам игеруге көбірек пайдалы əсер етеді, ол іс- əрекеттің жаңа түріне ауысу кезінде шаршағанды  басады, жұмысқа құштарлықты жоғарылатады, əсіресе қиын немесе көп шешімдері бар есептерді шығарғанда көмектеседі. Зерттемелердің көрсеткіштері осындай жағдайда оқушылардың нақты бір жұмысқа назар аударулары 2-3 есе көтерілетінін  көрсетеді.

Компьютерлік  технология көмегімен оқытуды жетілдіру мəселелерін қарастыруда зерттеушілердің көбісі жекелеп оқыту идеясында есептеу техникасын пайдаланып оқыту тəсілдерін қолдануды дұрыс деп санайды [1-2].

Жаппай жекелеп оқытудың арқасында ғана қазіргі уақытта есептеу техника тəсілін оқу процесіне енгізудің жүзеге асуына кең мүмкіндік туды. Кез келген оқыту жүйесінің қолданылуы мен өңделуі бірінші  кезекте  оқытудың жекелеп оқыту аясында қарастырылуы керек. Физикадан практикалық сабақтардың қарқындылығын едəуір жоғарылату үшін қазіргі жүйені тек қана машиналық негізге аудару жеткіліксіз болып табылады.

Көптеген педагогтар ұзақ  уақыт бойы  практикалық  сабақтар  жүргізуде «дəстүрлі» педагогика тəсілдерін пайдаланып келеді. Бұл педагогика тəсілі төмендегідей кезеңдерді қамтиды:

  • оқушылардан сауалнама алу;
  • оқытушылар мен оқушылардың тақтада типтік есептер шығаруы;
  • оқушылардың барлық топқа арналған, кейін тексерілетін есептерді тақтада немесе дəптерлерінде шығаруы, т.б.

Бақылаудың əртүрлі қолдану формаларына, есепті шығару əдістемесіне, дидактикалық                                                   материалдың сұрыпталуына қарамастан, сабақты жүргізудің бұл түрінің елеулі кемшіліктері бар.

Типтік есептер жалпы аудиторияға қиындық туғызғанда ғана, сондай-ақ бір есептің бірнеше тəсіл арқылы шығарылатындығын салыстырғанда ғана тақтада шығарылады.

Сонымен қатар, сабаққа осындай дайындықта төмендегідей кейбір елеулі шешілмей қалатын кезеңдерін де атап өткен жөн:

1.Есеп шығарғанда теорияны қадағалай отырып үйрету қызметіне қарағанда, бағалау қызметін көбірек атқарады. Жалпылама оқыту жағдайында оқытушы бір сабақтың үстінде əр оқушының теориялық материалды қанша- лықты түсінгендігін көрсете  алмайды жəне есепті шығару алдында белгілі дəрежеде түсіндіре алмайды.

2.Жеке-дара тапсырмалар, дəстүр бойынша, барлық оқушыларға күрделірек деңгейі бірдей болып келеді немесе оқушыларды дəстүр бойынша «күшті» жəне «əлсіз» топқа бөлінеді. Бұлай болуы шарт емес, бірақ бұл оқушылардың жеке типтік (индивидуалдық типологиялық) ерекшеліктерін қарастырмайды жəне сабаққа дайындалу кезеңі оқушылардың қабылдау динамикасын тежейді.

3.Есептер шығару кездерінде формулаларды білмегендіктен жəне оларды нақты есептерде қолдана алмағандықтан, оқушылар əртүрлі қиын- дықтарды бастан өткізеді. 25 оқушы отырған сыныпта əрбір оқушыға жеке көмек көрсету мүмкін емес, ал барлық оқушыға кеңес берудің тиімділігі де шамалы екені белгілі.

4.Сабаққа дайындалу кезінде жəне ең негізгісі, сабақ үстінде оқушылардың жұмысты орындаған уақыты мен күрделілік дəрежесіне қарай жылдам бағалауға тура келетін кезде оқытушының жүктемесі лезде жоғарылайды. Сондықтан сабақтың нəтижесі келесі сабақта немесе жақын арада болатын қосымша сабақта айтылады.

Жаппай оқу жағдайында жекелеп оқыту идеясы оқу процесінде есеп шығару техника құралын енгізу арқылы ғана жүзеге асады.

Бұл жағдайда, бақылаудың техникалық құралы жəне білімнің бағалануы ғана айтылып отырған жоқ, қазіргі заманғы ЭЕМ базасында ең басты үлгіде оқытылатын жүйелер туралы, оқушылардың танып білу əрекетін сабақ барысында оған қажетті оқу тəртібінде ұстап отыру жəне жағдай жасау туралы айтылуда.

Мұғалім сабақтың əр бөлігінде оқушыға жеке қарым-қатынас жасауды ойластырып отыруы қажет.

Жеке тұлғаның физика пəнінде негізгі қабілеттерін қалыптастыруда қарастырылған тапсырманың құрылымы арқылы барынша жеке іскерліктерін бақылаумен жүзеге асыруға болады.

Сабақты даралап оқытуға мұғалім дайындық  кезінде физика  ғылымының қандай əдістері мен тəрбие құралдарының, тəрбие танымдық құралдарының, оқушының іскерлік құралдарының бар екенін оқу процесінде ойға салып саралап алғаны жөн. Сабақтың құрылымы сыныптың ерекшелігіне, оқушылардың қалыптарына тəуелді болуы қажет.

Сабақты жоспарлай отырып, мұғалім сыныптағы оқушылырдың мүмкінш- іліктерін, даралық қасиеттерін жəне қызығушылықтырын дұрыс есепке алуы керек. Ресей көрсеткіштері   бойынша «Оқушыға жеке қарым-қатынас жасауды ұйымдастыруда олардың əр сабақта əр түрлі дағдылары мен іскерліктерін қалыптастыруын, тапсырмаларды шешу мүмкіншіліктерінің болуын қамтамасыз ету керек (оқулықпен жұмыс жасау, бақылау, физика есептерін шығару)» екенін атап көрсеткен [3].

Ұсынып  отырған зерттеу жұмысымызда физика пəнін оқытуда компьютердің көмегімен жекелей  оқытуды қолдандық. Əрбір оқушының жеке мүмкіндіктерін танып білу – ешқашанда таусылмайтын қазына. Сабақ үстінде əр оқушымен жеке жұмыс жүргізу көп уақыт алады. Сондықтан физика есептерін компьютерде шығарудың деңгейі жəне сапасы туралы мəліметтер алу мақсатында оқушылар екі топқа бөлінді. Бірінші топта 12 оқушы компью- терлік сыныпта физика есептерін шығарды. Ал екінші топқа (қалған 13 оқушыға) компьютерсіз физика есептерін шығару тапсырылды. Бұл жүргізілген жұмыстың көрсеткіші физика есептерін компьютерсіз шығаруға дағдыландыру жүйелі түрде жүрмейтінін көрсетеді.

Жоғарыда қарастырып кеткен нұсқауларға сүйене отырып, физика есептерін компьютердің көмегімен жəне компьютерсіз шығару жолдарын төмендегідей сұлбада (схемада) көрсетуді ұсындық.

 1 сурет. Оқушылардың компьютерді пайдаланып жəне пайдаланбай есеп шығару сұлбасы

Компьютерсіз физика есептерін шығару кезіндегі кедергі жасайтын себептердің бірі:

  • Есептеу құралының жетіспеуі;
  • Əрбір оқушының – жеке тұлғаның ерекшеліктерін танып білудегі қиындықтар.
  • Есеп шығаруға көп уақыттың жұмсалуы;

Осы зерттеу жұмысымызда дəстүрлі əдісті салыстыра отырып, практикалық сабақта компьютерсіз физика есептерін шығару кезіндегі педагогикалық зерттеу қорытынды көрсеткіші бойынша əр бір оқу- шы сабақ үстінде (45 минут) небары (2-3 есеп) есептерді шығарып үлгеретінін байқа- дық. Ал, компьютерлік технологияның көмегімен есеп шығарған кезде оны талдауда уақыт үнемделіп жəне шығарылатын есептің саны 1,5-2 есе көбейетіндігін  (5-6   дана),  нақты шарттар бойынша есептер шығаруға мүмкіндіктер ашылатындығына көз жеткіздік. Сондай-ақ, компьютерді осындай сабақтарда қолдану, біріншіден, оқушының қарастырып отырған физикалық құбылысының мағынасын тереңірек түсінуіне мүмкіншілік береді, екіншіден, оқушы сабақ барысында ғылыми-зерттеу жұмысына тартылады, оның бойында ізденімпаздық қабілет пен ынта қалыптасады.

Физика сабақтарында оқушылар ЭЕМ- ның көмегімен есеп шығаруға көшу үшін əрбір оқушыға арналған жұмыс қарқыны жəне жұмыс тəртібі алдын ала оның жеке даралық   ерекшеліктерімен жəне бақылаудан өту жетістігімен анықталады. Содан кейін, оқытушы оқушыларды осы сабақтағы есептердің типтерімен, типтік тəсілдерімен жəне олардың шығарылу дағдыларымен қысқаша таныстырады.

Енді  əр  түрлі  типологиялық топтағы оқушыларға арналған есеп шығарудың нақты алгоритмдерін жалғастырар алдында, сабақтың өткізілу жолын ұйымдастыру кезеңдерін анықтайық.

  1. Компьютер экранын ұзақ уақыт пайдалану жүйке жүйесінің қозуына əкеліп соқтырады. Сондықтан психологиялық зерттеулерге сүйене отырып, оқушылардың дисплей алдында 15-20 минуттық қарқынды жұмыстарынан кейін 5-7 минуттық үзіліс қажет екендігі көрсетілген, себебі оқу информациясын қабылдау жылдамдығы ақырындай түседі, шаршау жəне қажу пайда болады.
  2. Осы уақыт ішінде оқытушы қысқа ғана сауалнама жүргізуі керек. Ол негізгі физикалық заңдылықтар                               мен формулаларды тағы бір рет қайталауға мүмкіндік береді.

Есеп шығаруға үйрету мен дағдыландыру көбіне сабақ өту кезінде болатындықтан, барлық оқушыларды есеп шығарудың жалпы əдіс-тəсілдерімен қаруландырып, олардың есеп шығару барысындағы іс-əрекеттерін  басқарып, жұмысты белгілі бір жүйемен жүргізу қажет.

Отандық зерттеу көрсеткіштері бойынша жекелеп оқыту үшін сыныпта 20- 30 оқушы болса, олардың мүмкіндіктеріне сəйкес мұғалім 4-5 дифференциялдық топ құрып алу керек. Ондағы оқушылармен жеке жұмыстар жүргізу керектігін жəне мынадай   саралау  тəсілдері қарастырылылған:

  • Берілетін тапсырманың мазмұны барлық оқушылар үшін бірдей, бірақ жақсы оқитын оқушыларға тапсырманы орындау уақыты қысқартылады;
  • тапсырманы мазмұны бір, бірақ жақсы оқитын оқушыларға көп, күрделі тапсырмалар беріледі;
  • тапсырма сыныпқа бірдей беріледі, бірақ үлгерімі нашар оқушыларға тапсырманы орындауды жеңілдету үшін көмекші материалдарға жүгініуіне тура келеді;
  • сабақтың бір кезеңінде мазмұны əр түрлі, күрделірек дегейде де əр түрлі тапсырмалар жақсы, орташа жəне нашар оқушыларға беріледі;
  • тапсырманың бірнеше варианттарын оқушылар таңдайды [4].

Бұл мақалада оқушыларға компьютерлік технология көмегімен жекелеп оқыту идеясын пайдаланып, оқытуды жетілдіру мəселелерін, сонда-ақ есептеу техникасын оқыту тəсілдерін қолдануды жөн көрдік. Физика сабақтарында оқушылар есетеуіш техниканың көмегімен есеп шығарғанда əрбір оқушыға арналған жұмыс қарқыны жəне жұмыс тəртібі алдын ала оның жеке даралық ерекшеліктерімен анықталып қарастырылған. Жекелеп оқытудың жақсы жақтары: мұғалім оқушының нені білетінін, нені білмейтінін анықтайды; оқушының қатесін уақытында түзетеді; оқушы өзіне ыңғайлы уақытта жұмыс істейді.

 

 

 Әдебиеттер

  1. Клещева Н.А. Индивидуализация обучение на основе ЭВМ в системе практических заниятий по физике в техническом вузе. Автореферат дисс.кан.пед. наук. Владивосток, 1990 г. 29 стр.
  2. Мерлин В.С., Климов Е.А. Формирования индивидуального стиля деятельности в процессе обучения//Педагогика. -№4
  3. Уткина Н.Г. Индивидуальные различия в отношениях к педагогической оценке// Вопросы психологии.1963, №5, 25-29 с.
  4. Құрманалина Б.Ж., Мұқанова Ə.У., т.б. Педагогика: Оқулық. – Астана: «Фолиант»,– 295 бет.

Разделы знаний

Биология

Биология бөлімінде сіздер Қазақстанның ғылыми журналдарында жарияланған  ғылыми және тәжірибелі биология бойынша көптеген мақалалар мен баяндамаларды таба аласыздар.  Авторлар өздерінің жұмыстарында қазіргі билогияның негіздері, тарихы,  зерттеу бағыттары мен ғылыми зерттеулердің нәтжелері және биология ғылымының басқа да бөлімдері жайлы толық анықтама береді.

Медицина

Совокупность наук о болезнях, их лечении и предупреждении.

Педагогика

Бұл бөлімде сіздер педагогика пәні бойынша көптеген тақырыптарға арналған мақалалар мен баяндамаларды таба аласыз. Бұл мақалалар сіздерге түрлі педагогика жайлы ғылыми жұмыстарды жазуға бағыт-бағдар бере отырып, жаңа ғылыми ашылымдар мен тәжірибелік зерттеулердің нәтижелерін танып-білуге көмектеседі.

Психология

Психология бөлімінде психология пәні, міндеттері мен мақсаттары, психикалық құбылыстардың пайда болу заңдылықтары, психология бөлімінің тармақтары, психология ғылымының пайда болу тарихы, қалыптасуы және психологияның басқа да тақырыбындағы қызықты мақалаларды таба аласыздар. 

Социология

 Бұл бөлімде социология немесе әлеуметтану ғылымы жайлы, қоғамның қалыптасуы, жұмыс істеуі және даму заңдылықтары туралы мақалалар қарастырылған. 

Тарих

Бұл бөлімде сіздер тарих ғылымының түрлі тақырыбына жазылған көптеген ғылыми мақалаларды таба аласыздар. Бұл мақалалар сіздерге рефераттар мен баяндамаларды жазуға көмектеседі.

Техникалық ғылымдар

Мұнда келесідей ғылыми мақалалар жарияланады: физика-математикалық , химиялық, гелогия-минерология, техникалық және гуманитарлық ғылымдардың өзекті  мәселелері, ғылыми конференциялардың, семинарлардың материалдары, ғылыми-техникалық комиссияның қағидалары, техникалық білімнің мәселелері.

Филология

 Бұл бөлімде филология пәні жайлы, филологияның түрлі тақырыбына жазылған мақалалардың жиынтығы қарастырылған. 

Философия

Қазақстанның ғылыми журналдарында жарияланған  философия пәні бойынша ғылыми мақалалар. Бұл бөлімде қоғам тану жайлы көзқарастар, сонымен қатар қазақ халқының ұлы тұлғаларының философиялық көзқарастары келтірілген.

Халықаралық қатынастар

Халықаралық  қатынастар  бөлімінде сіздер Қазақстанның ғылыми журналдары мен жиынтықтарында жарияланған, мақалалар мен баяндамаларды табасыздар.  Авторлар өздерінің жұмыстарында халықаралық қатынастарды дамытудың жолдары мен оларды дамытудағы негізгі алғышарттарды қарастырады. Халықаралық экономикалық қатынастардың мемлекетті дамытудағы ролі мен маңызын ашып көрсетеді.  Мұнда сіздер халықаралық қатынастар, сыртқы экономикалық саясат тақырыбы бойынша көптеген материалдарды таба аласыздар.  

Экология

Экология

Экономика

Экономика бөлімінде сіздер Қазақстанның ғылыми журналдары мен жиынтықтарында жарияланған, мақалалар мен баяндамаларды табасыздар.  Авторлар өздерінің жұмыстарында материалдық игіліктерді өндіру, айырбастау, бөлу және тұтыну үрдісі кезінде адамдар арасында пайда болатын өндірістік қатынастарды дамытудың жолдарын қарастырады.  Мұнда сіздер экономика, экономикалық теория тақырыбы бойынша көптеген материалдарды таба аласыздар.  

Құқық

Құқық бөлімінде сіздер Қазақстанның ғылыми журналдары мен жиынтықтарында жарияланған, мақалалар мен баяндамаларды табасыздар.  Авторлар өздерінің жұмыстарында құқық туралы жалпы түсінікті ашады, құқықтық қоғамның қалыптасып дамуы жайлы және оның маңызын қарастырады. Мұнда сіздер құқық пәні тақырыбында жазылған көптеген материалдарды таба аласыздар.