Қосымша патологиясы бар науқастың емінің тиімділігі иммунологиялық статусына және спецификалық үрдістің ағымына теріс әсері бар асқынулары жатады. Ұсынылған мақалада қосымша ЖИТС туберкулезді асқындырып науқаста диффузды өкпе эмфиземасын, жүрек және өкпе жетіспеушілігін, полиоргандық жетіспеушілігін дамытқан. Қосымша анықталған созылмалы ВГ С, опиоидты наркомания, созылмалы алкоголизм салдарынан бірнеше рет үзілген этиотропты терапия, дәріге төзімділікке жеткізді. Науқастың емге деген көз қарасын ескере отырып, 2 топты (резервтегі) препараттар тағайындалмай, тек симптоматикалық ем жүргізілген.
Өзектілігі: Жүре пайда болған иммунды тапшылық белгісі (ЖИТС) әртүрлі ауруларды соның ішінде туберкулезді асқындыратын елеулі медициналық мәні бар ауруға айналды. ЖИТС-мен ауыратын науқастардың ішінде туберкулез 6-10¿ кездеседі, көбінесе 30-50 жастағы нашақорлыққа әуес еркектер жиі ауырады. ЖИТС және туберкулезі бар науқастарда өлім көрсеткіші тек туберкулезбен ауыратын науқастарға қарағанда 70 %-ға жоғары. Себебі: ЖИТС-мен ауыратын науқастардың көбінде туберкулез ауыр гематогенді жайылмалы түрінде өкпе және басқа ағзалардың кеуде ішілік лимфа бездерінің зақымдануымен жүреді [1,2].
ЖИТС және туберкулезі бар науқастың терапиясы сәтсіз аяқталғаны мысалы ретінде клиникалық жағдайды ұсынамыз.
Клиникалық жағдай.
Науқас В. 45 жаста. Сырқатнама №06423 Клиникалық диагнозы: Өкпенің фиброзды кавернозды туберкулезі, инфильтрация және себілу фазасы. Туберкулез микобактериясы (ТМБÁ), 4 категория. Көп дәріге төзімді туберкулізі.
Негізгі аурудың асқынуы: Созылмалы өкпе-жүрек жетіспеушілігі 2-3 саты. ТАЖ 3 саты. Кахексия 2 саты. Полиоргандық жетіспеушілік.
Қосымша диагнозы: ЖИТС (В-20 3-4 сатысы). Созылмалы ВГ С. Опиоидты наркомания. Созылмалы алкоголизм. Созылмалы пиелонефрит. Созылмалы холецистит.
Созылмалы панкреатит.
Шағымдары: қақырықты жөтел, жалпы әлсіздік, ентігу, кеудедегі ауру сезімі, дене қызуының жоғарлауы, дене салмағының төмендеуі.
Anamnesis morbi: Туберкулезге шалдыққанына 8 жыл болған. Екі жақты инфильтратты туберкулезі ТМБÁ диагнозымен бас бостандықтан айыратын мекемесінің емханасында емделген. Сол емдеу мекемесінде 3 жыл бойы екі жақты өкпенің фиброзды кавернозды туберкулезімен ем қабылдады. Өкпе туберкулезі диффузды өкпе эмфиземасы, жүрек және өкпе жетіспеушілігімен асқынады. Бас бостандықтан айыратын мекемесінен босатылған соң 3 жыл бойы өкпе флюрографиясын жүргізбеген. Жоғарыда аталған шағымдары 6-8 ай бойы мазалаған, дәрігерге қаралмаған.
Anamnesis vitae: Қосымша науқаста ЖИТС (В-20 3-4 сатысы) анықталады. Созылмалы ВГ С. Опиоидты наркомания. Созылмалы алкоголизм. Созылмалы пиелонефрит. Созылмалы холецистит. Созылмалы панкреатит.
Әлеуметтік-тұрмыстық жағдайы қанағаттанарлықсыз. Соңғы 1,5 жылда саяжайда жалғыз өзі тұрады, тұрақты мекен жайы жоқ адам.
Клиникалық көрінісі:
Жалпы жағдайы ауыр ауырлықта. Есі анық. Терісі таза емес, бозғылт. Перифериялық лимфа түйіндері 3 топта 1-2 дәрежеге ұлғайған, пальпацияда ауру сезімсіз. Дене температурасы 39 : C жоғарылаған (сурет 1). Өкпесінде тынысы екі жағынан қатаң тыныс, ылғалды сырылдар естіледі. ТАЖ-22 рет 1 мин. Жүрек тоны бәсеңдеген, ырғақты. АҚҚ 100/70 мм.сын.бағ. Пульсі минутына 88 рет.
Іші жұмсақ, ауру сезімсіз. Бауыры қабырға доғасынан 3 см ұлғайған, көкбауыр ұлғаймаған. Кіші және үлкен дәреті қалыпты, ауру сезімімен.
Лабораториялық тексеру нәтижесі:
ЖҚА (түскен кездегі): Гемоглобин-92 г/л, эритроцит-2,6 х1012/л, түсті көрсеткіш - 0.85, ретикулоцит-5¿, тромбоцит- 201х109/л, лейкоцит-12х109/л, ЭТЖ-25 мм/сағ.
ЖЗА(түскен кездегі). Көлемі-120 мл, түсі - ашық сары, тұнықтығы - мөлдір, салыстырмалы тығыздық-1012, реакция - әлсіз қышқыл, глюкоза-теріс, жалпақ эпителий-23-4 к/a, лейкоцит-10-20к/a, эритроцит-1к/aк/a.
Екі жағынан, өқпенің жағарғы бөліктерінде массивті фиброз, екі жағынан көптеген пішіні әртүрлі каверналар, жан жағында себілген ошақтар. Өкпенің төменгі бөліктерінде эмфизема, өкпе суреті тор тәрізді өзгерген. Орталық көлеңке сол жағына ығысқан. Өкпе түбірі жоғарыға ығысқан, “мәжнун тал” симптомы байқалады.
ЕМІ:
Науқасқа 2 категория бойынша ем тағайындалды. Науқас 3 ай бойы қарқынды сатысын қабылдап, жалғастыру сатысына ауыстырылған. Жалғастыру сатысында дәрілерді 90 мөлшерде алып, емін үзіп жіберген, 2 ай бойы емханадан
кетіп қалып, наркотиктерді қабылдаған, детоксикациялық ем жүргізіп науқасқа спецификалық туберкулезге қарсы терапиясы жалғастырылды. 1,5 ай өткен соң науқас қайталап емін үзіп, клиникадан кетіп қалған. 2010 жылы науқастың дәріге сезімталдық тесті алынып, ТМБ көп дәріге тұрақтылығы анықталды. Жиналған анамнез бен науқастың емге деген көз қарасын ескере отырып, 4 категориялық ем, яғни 2 топты (резервтегі) препараттар науқасқа тағайындалмады. Науқас симптоматикалық емге ауыстырылып, 1 Г диспансерлік бақылау тобына тіркелді. 2011жылдың басында науқас дертінің асқыну салдарынан
қайтыс болды.
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
- Коломиец В.М.. Кустова Р.Д. Туберкулез у лиц, подлежащих обязательному флюорографическому обследованию // Проблемы туберкулеза. – 1990. - № 8. – С.19-21.
- Ломако М.И. Туберкулез органов дыхания и отягощающие его факторы. – Минск: Беларусь, 1985. - С. 11-19.