Бұл мақаладан біз студенттер арасында ас қорыту мүшелері ауруларының өскендігін және де осы аталмыш ауруына байланысты диспансерлік бақылаумен қамтылудың жыл сайын артқандығын байқаймыз. Студенттердің басым көпшілігі гастрит және дуоденит ауруларына байланысты диспансерлік бақылауға алынатындығын көруге болады.Сол себепті де біз оқу орындарында тамақтану тәртібі, оның жиілігі, реттілігі бойынша лекциялар оқу, ас қорыту мүшелері ауруларын дер кезінде анықтау мақсатында студенттерге жыл сайын уақытылы профилактикалық медициналық тексеру жүргізу сияқты шаралардың жүргізілуін ұсынамыз.
Клиникалық гастроэнтерологияның қазіргі таңдағы жағдайы өте маңызды болып отыр, себебі ас қорыту мүшелерінің ауруы біздің елімізде таралуы бойынша жүрек-қантамыр және онкологиялық аурулардан кейінгі орынды иеленеді екен *1]. Қазіргі таңда ас қорыту мүшелері аурулары өте көп ұшырасады, әсіресе жастар мен еңбекке қабілетті адамдардың арасында жиі кездеседі. Бұл дегеніміз тек медицинаға ғана тиесілі проблема емес, сондай-ақ әлеуметік маңызы зор мәселе болып табылады. Қазақстан аумағыда ас қорыту мүшелерінің ауруына шалдыққандардың саны бойынша көш басында Қызылорда облысы тұрса, Алматы облысы төртінші орынды иеленеді.Статистика мәліметтері бойыншаРеспубликада ас қорыту мүшелері ауруына шалдыққандардың жалпы саны 100 000 мың адамға шаққанда 2010 жылы 3626,2011 жылы 3632,2012жылы 3548,6-ны құраған,яғни айтарлықтай төмендеу байқалмайды.Ал аталған аурулармен 2012 жылы алғаш рет тіркелгендердің абсолюттік саны 595852-құрайды екен.Ас қорыту органдары ауруларының медициналық-әлеуметтік маңызының негізгі дәлелі - бұл патологиямен халықтың барлық жас топтарының (еңбекке жарамды жастағы тұлғалар, егде жастағылар мен қарт кісілер, балалар мен жасөспірімдер) зардап шегетіндігі болып табылады*1]. Жастар, әсіресе халықтың қорғалмаған анағұрлым осал тобы саналатын жоғары оқу орындары студенттері мен орта арнайы оқу орындарының оқушыларының денсаулығындағы жағымсыз беталыс ерекше алаңдаушылық тудырады. Студенттер мен оқушылардың өзіндік өмір жағдайы (шамадан тыс жүйкелік-психикалық салмақ, тұрақсыз және үйлесімсіз тамақтану, материалдық проблемалар, зиянды әдеттер, сессия кезіндегі стрестік жағдай т.б.) асқазан-ішек жолдары мен гепатобилиарлық жүйе ауруларының өршуіне себепші болып отыр.Қазіргі таңда гастроэнтеролог пен терапевт пациенттерінің қатарын балалар, жасөспірімдер және жастар құрайды*2].
Зерттеу маҚсаты:Біздің зерттеудің мақсаты студенттер арасында ас қорыту мүшелері ауруларының таралуын зерттеу негізінде ас қорыту мүшелері ауруының алдын алу бойынша шаралар ұсыну. Студенттер арасындағы ас қорыту мүшелері ауруларының таралуын зерттеу мақсатында, бізбен 2010-2012 жылдар аралығындағы Алматы қалалық студентер емханасының 12 нұсқадағы жылдық есеп мәліметтеріне талдау жасалынды.
Зерттеудің нәтижелері: Соңғы 3 жыл ағымындағы ас қорыту мүшелері ауруы бойынша алғашқы және жалпы аурушылдық,аурудың өсу қарқыны, студенттердің ас қорыту мүшелері ауруларының құрылымы және диспансерлік бақылауға алу көрсеткіштері анықталды.
2010-2012 жж. студенттердің ас қорыту мүшелерінің жалпы және алғашқы аурушылдық көрсеткішіне жүргізілген зерттеулер,
- жылы аталмыш аурушылдықтың 1000 адамға шаққанда 117,8 құрағанын көрсетеді. Ал, 2010 жылмен салыстырғанда
- - 2012 жылдары жалпы аурушылдық көрсеткіші айтарлықтай өскен (2011 жылы 147‰ құраса, сәйкесінше 2012 жылы 158,85‰ құраған). Алғашқы аурушылдық көрсеткіші де зерттеу кезеңдерінде 63,3-тен 72-ге дейін жоғарлаған (сурет 1).
Студенттер арасындағы ас қорыту мүшелері ауруының өсу қарқынын зерттегенімізде, 2010 жылдың көрсеткішіне қарағанда соңғы екі жыл ағымында яғни 2011-2012 жж. аурушылдықтың 309,2-ден 364,8- ге дейін өскендігін көреміз (сурет 2).
Студенттердің ас қорыту мүшелері ауруларының құрылымында бірінші орынды гастрит пен дуодениттер (76%), екінші орында холецистит, холангиттер - 13 %, үшінші орында асқазан және он екі елі ішек ойық жарасы (8%), төртінші орынды гастроэзофагеалды рефлякс пен ұйқы безі ауруы (сәйкесінше 12%) алған (сурет 3).
Жоғарыда келтірілген нәтижелерге сүйене келе бұл мақаладан біз студенттер арасында асқазан ішек жолдары ауруларының жылдан жылға артып келе жатқанын байқаймыз. Жалпы аурушаңдық 2010 жылмен салыстырғанда 2011 - 2012 жылдары айтарлықтай өскен (2011 жылы 147‰ құраса, сәйкесінше 2012 жылы 158,85‰ құраған). Диспансерлік есепке алу көрсеткіштері
Ас қорыту мүшелері ауруларына байланысты 2010 жылы 3354 студент диспансерлік бақылауға алынса, 2011 жылы 2010 жылмен салыстырғанда диспансерлік тіркеумен қамту 7% артса, ал 2012 жылы бұл көрсеткіш 11,2 артқан.
2012 жылы 2011жылмен салыстырғанда 11,2% артқан,ал асқазан ішек жолдары ауруларының құрлымын зерттеу барысында гастрит пен дуоденит 76% -бен бірінші орынды алып отыр.Сол себептіде бұл мәселені шешу бойынша шаралар аймақтық дәрежеде ғана емес мемлекеттік деңгейде жүргізілуі керек.
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
- Беляева Ю.Н. Некоторые эпидемиологические аспекты болезней органов пищеварения на региональном уровне // Материалы VII Международной (XVI Всероссийской) Пироговской научной медицинской конференции студентов и молодых учёных. - М.: 2012.
- Беляева Ю.Н. Современные тенденции заболеваемости болезнями органов пищеварения в Российской Федерации и на региональном уровне // Материалы 72-й научно-практической конференции студентов и молодых ученых с международным участием: «Молодые ученые - ŕдравоохранения». - Саратов: Иŕд-во СГМУ, 2011. - С. 79-83.