Қазақстан Республика аймағындағыҚырым-Конго қанды безгегінің табиғи-ошақтарының белсенділігі менадамдар арасындағы аурушандық көрсеткіштері талқыланған. ӘсіресеОңтүстік Қазақстан, Жамбыл, Қызылорда облыстарындағы халық арасындағы Қырым-Конго қанды безгегімен таралуы жайлы нақты мәлімет көрсетілген. Көп жылдық Қырым-Конго қанды безгегініңаурушаңдық көрсеткіші 2003-2012 жылдар арасында 100 мың адамға шаққанда 0,18-,028 аралығында болды.
Мәселенің Өзектілігі.Қырым-Конго қанды безгегі (КҚКБ) - аса қауіпті өте жұққыш, жоғарғы контагезді, зооноздық табиғи- ошақтық арбовирустық кең таралған жұқпалы ауру. Вирустың негізгі қоры және тасымалдаушы түрлі кенелер болып табылады [1]. Қазақстанның эндемиялық далалы аймақтарында, оның ішінде ауыл-шаруашылық және жабайы жануарларда
биологиялық қорғау принциптерінің дұрыс қадағаланбау салдарынан жергілікті тұрғындарға жұғу қаупі өте жоғары. Адамның табиғи орта және ортақ туындауы мүмкін инфицирленуіне белсенді араласуын ескере отырып, адамдардың назокомиялді түрінде және күнделікті жағдайда жұқтыру қаупі қазіргі уақытқа дейін мәселе жағдайы арта түсуде.Осы байланыста ҚКҚБ - дан биоқауіпсіздік және боиқорғауды түсіндре отыра, текқана эндемиялық аймақта тұратын тұрғындар емес сомен қатар денсаулық сақтау іс- жүзіндегі және жұқпалы ауруға шалдыққан науқастарға көмек беруші қызметкерлергеде маңызды бағыт болып табылады*2].
Мақсаты:Қазақстан Республикасында ҚКҚБ кезіндегі эпидемиялық процесстердің заманауи сатыда өзгешеліктерін биоқауіпсіздік және боиқорғау ерешеліктерін жетілдіру.
Материалдар және зерттеу әдістері: эпидемиологиялық , статистикалық.
НӘтижесі.Республикадағы Конго-Қырым қанды безгек (бұдан әрі - КҚҚБ)бойынша эпидемиологиялық жағдайы ауытқымалы. Мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау комитеті ҚКҚБ бойынша 2003-2012 жж. аралығындағы ҚР- дағы толық мәлімет алынып қаралды,соның ішінде 14 жас дейін,14 жастан жоғары толық қаралды. ҚР ҚкҚБ 14 жасқа дейінгі балалар аурушандығының көрсеткіші 2006 жыл және 2009 жылда жоғарлау себебі-вирустын жоғары кантогиоздігімен байланысты. 2012 жылы аурушаңдық көрсеткішінің төмендеуі санитарлық-гигениалық шаралардың жоғары деңгейде жүргізілгенімен байланысты. Кенелерге қарсы дезинсекциялық шаралардың дұрыс ұйымдастырылуымен Қазақстан Республикасында ҚКҚБ аурушаңдығының жалпы көрсеткіші 2004 жылынан бастаптөмендеген. Осы жылдары аурушаңдықтар көрсеткіштері спорадикалық деңгеіде тұрақтанды *сурет 1]. -де көрсетілгендей,. Олар кенелердің табиғи ошағымен байланысты.
1993-1997 жж. арасында және 1998-2002 жылдары осы үш обылыста адамдар арасында ҚКҚБ эпидемиясы тіркелген. Аурушаңдылықтын көрсеткіші осы жылдары 100 мың адамға
шаққанда 4-5 көрсеткішке дейін жеткен.2002 жылдан бастап 2013 жылға дейін осы көрсеткіш 100 мың адамға шаққанда 0,3 санынан аспаған. Бірақ 2010 жылы Түркістан қаласында жүкті
әйел ҚКҚБ ауырған себебінен ауруханаішілік жағдайлар орын алды *3].Қортындылай келе, ҚКҚБ Қазақстандағы өзекті мәселелердің бірі болып табылады. Республикамыздағы халық
арасындағы жұқпаның пайда болуы осы 3 аймақтапен байланысты, себебі табиғи ошақтарында кененің көбейумен байланысты.
Қорытынды:
- Қырым-Конго қанды безгегі елімізде табиги ошағы жиі
кездесетін жерлері - Оңтүстік Қазақстан облысы, Жамбыл
облысы, Қызылорда облысы. - Көп жылдық аурушаңдық көрсеткіштері 10 жыл (2003-2012
ж.ж) арасында тенденция көрсеткіші әртүрлі деңгейде болды. - ҚР бойынша аурушаңдылық көрсеткіш ең жоғары деңгейде
2005жылы тіркелді - 100 мың адамға шаққанда 0,63.
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
- С.Ә. Әміреев. Жұқпалы және паразитарлық аурулардың стандартты анықтамалары мен іс-шаралар алгоритдері// -Алматы, 2011. - 2 том. - Б. 16-23.
- С.Ә. Әміреев. Вирустар әлемі (эпидемиологиялық сипаттамасы, оқиғаның стандарттық анықтамасы, емдеу және алдын алу шаралары)// - Алматы,2009. - Б.121-128.
- С.В. Казаков, С.К. Каримов және т.б. Жамбыл облысындағы Мойынқұм табиғи ошақта ҚКҚБ-ін эпидемиологиясын оқып-білу әдісі//Жур.Гигиена, эпидемиология және иммунобиология. - Алматы: 2001. - №-2. - Б. 75-94.