Қыс, аяз, ал сіз мұздан тазартылған әйнекпен, жылы автомобилінізге отырып, жолға бірден шығасыз. Және ол үшін көп нәрсе керек емес – біреу қозғалтқышты алдын ала қыздырып, жылытқышты қосса болғаны. Автоматты немесе қашықтықта қозғалтқышты іске қосу идеясы кеше пайда болған жоқ. Негізінде бәрі де қарапайым: автомобильді іске қосқандағы сіздің іс-әрекетіңіз ғана қажет, яғни сіз үшін іске қосу кілтін біреу бұрап берсе болғаны. Қазіргі таңда автоматты іске қосу функциясы бар автосигнализациялар көптеп кездеседі, бірақ көбінде әсер ету радиусы шектеулі, әсіресе қалада. Сол үшін әртүрлі қашықтықта (GSM-қабылдау зонасымен шектелетін) бақылау және басқару үшін қозғалтқыштың автоматты іске қосылу функциясының сұлбасы жасалған.
Бұл сұлба автоматты іске қосу функциясы бар авто сигнализациялар модуліне арналған. Себебі автоматты іске қосу функциясы бар автосигнализациялар GSM немесе пейджингтік арна бойынша оны басқару үшін қосымша кіру бар.
Автоматты іске қосу модулін толықтырушылар:
Ұялы телефон (hands free іске қосқанда авто жауап беру опциясы бар) SIM- карталы, hands free-тан жалғағыш және зарядтау құрылғысы (автомобильде орнатылатын). Телефон номері (SIM картаның) автомобиль иесі сақтық үшін құпияда сақтайды.
DTMF сигналдарды декодтау, автоматты іске қосу модулін басқару және бақылау үшін интерфейс.
Сонымен қатар автомобильді борттық аккумуляторы өшкенде, резервтік қоректену мини аккумуляторын қоюға болады.
Сұлбаны жасау барысында ең бірініші өзіндік құнының аздығы, қайталануы жəне әртүрлі ұялы телефондармен жұмыс істеу мүмкіндігі ескерілген.
Жүйемен жұмыс істеу барысында көлік иесі автомобильден тональды жіберуді тыңдай отыра, автомобильдің автоматты іске қосу функциясына тура бақылау жасай алады. Бұл интерфейспен жұмыс істеу оңай. Автомобильде орнатылған телефон номерін тергенде, телефон динамикасында 2-3 гудок естіледі, ол автомобильде орнатылған телефон моделіне байланысты, содан кейін соңғының автожауабы болады (автомобильде орнатылған телефонда hands free іске қосылғанда авто жауап беру опциясы бар болуы қажет) [1, 45 б.].
Автожауапты телефон дисплейіндегі сөйлесу таймері немесе гудоктың жоғалуы бойынша бақылауға болады. Содан соң телефондағы №3 батырмасын басу керек (шақыратын телефон DTMF стандартында теруді қамтамасыз ету керек). Осыдан кейін динамикада қысқа гудоктар естіледі. Автомобиль автоматты іске қосуға дайын болса, осылай болады. Егер динамикада қысқа гудок естілсе, бұл дегеніміз автомобиль іске қосылды немесе қозғалтқыштың іске қосылуына дайындық жүргізілуде деген сөз (автоматты іске қосу опциясына байланысты). Бұны гудоктарды ары қарай тыңдау арқылы, немесе шамалыдан кейін қайтіп қоңырау шалып, гудоктардың барын тыңдау арқылы тексеруе болады. Автоматты іске қосу режимінде қозғалтқыштың жұмыс істеу уақытында детонация датчигі автоматты түрде ағытылады (R2 релере).
Қозғалтқышты уақытынан бұрын тоқтату тағы бір қоңыраумен жəне жауапты динамикадан гудоктарды тыңдау арқылы атқарылады. Гудоктың болуы – қозғалтқыш жұмыс істеп жатыр, болмауы – қозғалтқыш тоқтап тұр. Гудок болған кезде №3 батырма басылып, динамикадан дыбыс тыңдалады. Егер гудоктар болмаса, қозалтқыш тоқтап тұр деген сөз.
Интерфейс сонымен қатар, айдап кетуден қорғау опциясы (ұрлықты болдырмау): қозғалтқышты мәжбүрлеп блокадалау, жарықтық индикация «жыпықталған» алысқа түсетін жарық жəне дыбыстық индикация (клаксонның үзік-үзік сигналы). Бұл команда автомобильге орнатылған телефонға қоңырау шалу арқылы беріледі, жəне №7 батырмасын басу арқылы, автомобиль иесі бір уақытта телефон динамикасында сиренаның дыбысы естиді. Бұл опцияны №5 батырмасы арқылы қайтаруға болады.
Сонымен қатар, бұл құрылғыда заводтық немесе орнатылған сақтау жүйесі іске қосылғанда, автоматты іске қосу модулімен басқарылып отқан қозғалтқышты жедел түрде тоқтатуға болады (6енгу).
Сұлбаға қосылған контакттердің белгіленулері:
- DTMF кіру (hands free сымы арқылы ұялы телефоннан шығу, бас телефондар)
- Микрофонға шығу (hands free сымы арқылы ұялы телефонға кіру, микрофон)
- Start/Stop автоматты іске қосу модулі, автозапуск модулін Start/Stop басқару сымы
- 12Volt құлыпты жағу
- Бензин айдауыш
- Автомобильдің авто сигнализациясына шығу – сирена/қоңырау
7,8) Автомобильдің қозғалтқышты немесе бензин айдауышты блокадалау
- Клаксон-сигнал релесінде (автомобильдің клаксон рөлдік батырмасы)
- Алысқа түсетін жарық релесі (автомобильдің жарықты рөл асты ауыстырып қосу)
- автомобильдің аяқпен тежеу батырмасы, автоматты іске қосу модулінің жұмысын тастау сымы
12, 13) авто сигнализацияның соққы датчигін блокадалау
34
14, 15) авто сигнализацияның соққы датчигін блокадалау
«3» тоналды жіберу келген кезде (шақыратын телефонда «3» батырмасын басқан кезде), IC1 және IC2 элементтер сигналды декодтау жүргізіледі. Ары қарай 15тен IC2 аяқтан және интерфейстің (3) шығару арқылы кілттік транзистор, автоматы іске қосу модуліне команда беріледі. Автомобильдің автоматты іске қосылу модулі автомобильдің қосылуын іске асырады. 12 вольт кернеу келгенде (4) және (5) интерфейс шығуы IC4.4 және IC4.1 элементтері арқылы генераторлардың қосылуына IC5.1, ГС5.3ке, коммутатор ІС5.4 және R2 релесіне қосылу авто детонациясы датчигін блокадалауына рұқсат беріледі. (2) интерфейс шығуында 800-1000Гц жиелігі бар қысқа сигналдар пайда болады. Тоналды жіберу «7» батырмасын басқан уақытта ІС3.1, реле R1 және ІС5.1, ІС5.2 элементтер іске қосылады. (7) және (8) шығуда қозғалтқыштарды блокадалау іске асырылады, (2) шығару интерфейсінде екі тоналды сигнал (сирена дыбысының имитациясы), R3 реле периодты қосылуы және (9) және (10) шығару интерфейсінде сәйкес деңгейлер пайда болады. (9) шығару клаксонның іске қосылуын болдыртатын массаға периодты түрде тұйықталатын болады, ал (10) шығуында автомобильдің алысқа түсетін жарық релесінің іске қосылуы үшін 12 вольт периодты пайда болып тұрады. «5» тоналды жібергенде тастау жүзеге асырылады [2, 6 б.].
Автомобиль қашықтықта қосылғанда,бірақ авто сигнализация іске қосылып кетсе, ІС3.2 түйіні автоматты іске қосу модулін тоқтату сигналын жібереді. Егер автосигнализация автоматты іске қосумен болса, ІС3.2 түйінінен және реле R2 тізбектерінен бас тартуға болады (2-сұлба).
Кезкелген миниатрюрлы трансформаторлар гальвано шешу функциясын орындайды.
Резистор Rx 50-100 кОм шығудағы айқын екі тоналды сигнал үшін клемма (2) шығу сигналы бойынша«естілуі» бойынша таңдалады, «сирена эффекті» «7» DTMF командасы (1) құрылғысының кірісінде беріледі[3].
Сх конденсаторы (6) клеммаға кернеу берілгенде жинақтау уақыты 5 сек кем емес болатындай таңдалады. Сигнализацияны қосып/ағыту кезінде қате жұмыс жасамауы үшін.
Қозғалтқышты блокадалау релесі, 7/8 контактілері, еркін бекітілген автоматты контактілі, қалғандары екі паралы ауыстырылып қосылатын контактілі миниатюрлі реле.
Кернеу стабилизаторы 5V әртүрлі сұлба бойынша орындалуы мүмкін. Телефонды қуаттау үшін дайын авто қуаттағыш қолданылады. Барлық телефондар тұрақты қуаттау
режимін қолдай алмайды. Автомобильді стартер қосылғанда өзінің контактілерімен телефон қуатын ажырататын қосымша реле орнатылған.
Әдебиет
- Автомобильный справочник Bosch. Изд. 2-е, перераб. и доп. - М.: За Рулем,2002.
- Агунов А. В. Схемотехника систем автоматизации: Учебное пособие Издательство: СПбМТУ, 2005
- cxem.net/avto/alarm/alarm22.php.