ТҮЙІН
Мақалада Алматы қаласындағы Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің Əскери кпиникалық госпиталінің жақ-бет хирургиясы бөлімінің 22 жылда атқарған жұмыстары мен Қазақстан Республикасы Қарулы күштерінің стоматологиялық қызметінің даму жолдары берілген.
Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Əскери клиникалық госпиталі еліміздің денсаулық сақтау саласында алдыңғы қатарлы емдеу мекемелерінің қатарына жатады. Бүл емдеу орталығында функциональдық- диагностикалық бөлімдер мен жиырмаға жуық емдеу белімдері бар. Осы заманның талабына сай жаңа қүрылғылармен, қажетті медициналық қүралдармен қамтамасыз етіліп, толықтай жабдықталған.
Аталған əскери клиникалық госпитальднің қүрылу тарихы сонау ¥лы Отан соғысы кезінен бастау алады. 1941 жылдың 17 тамыз айында Коломна қаласында 2907 эвакуациялық госпиталь қүрылған. Тамыз айының соңына қарай алғашқы жарақаттанғандар госпитальге түсе бастайды. Əскери дəрíгерлерге тəулíгíне 18-20 сағат жүмыс істеуге тура келді. Майдандағы аса шиеленісті жағдайға байланысты 1941 жылдың қараша айында Самарканд қаласына, 1942 жылдың наурыɜ айында Ростов облысының Зерновое селосына кешіріледі. Аздаған уақыт еткен соң Солтүстік Кавказдың Золькин қаласына, кейін Әзербайжанның Коряшко қаласына кешіріледі. 1942жылдың қазан айында Kpac- новодск каласына а\ ыстырылады. 1944 жылдың наурыз айында Алматы қаласына көшіп келеді. 1955жылдың сəуíр айында 1336 Түркістан əскери округінің əскери госпитальі болып ата- лады. 1969жылы Орта Азия əскери округінің 1226 округтік госпиталі болып езгереді.
Қазақстан Республикасы тəуелсíздíк алған кезінен бастап ауқымды қүрылымдық өзгерістерге байланысты Қазақстан Республикасының Қорғаныс Министрлігінің Орталық Əскери клиникалық госпиталǐ болып қайта қүрылады. Бүл күндері жетпіс жылдан аса тарихы бар əскери госпиталь кепсалалы емдеу мекемесі деңгейіне жетті.
Бет жақ хирургиясы бөлімі 1992 жылға дейін стоматология белімі болып келген. 1992 жылдан бастап «жақты курделі протездеу ла- борториясы бар бет жақ хирургиясы» бөлімі болып өзгертіледі.
Бет жақ хирургиясы бөлімі Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің стоматологиялық кемекті көрсету саласы бойынша алдыңғы қатардағы мамандандырылған емдеу бөліміболып саналады. С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық Медициналық Университетінің стоматология кафедраларының негізгі клиникалық оқу базаларының бірі. Оқу процессін жетілдіру мақсатында студенттерге арналған оқу сыныбы ашылып, қажетті муляждар, фантомдар, бет ма- скаларымен, емделіп шыққан пациенттердің тіс модельдерімен жабықталған. Дэріс алу кезінде слайдтар керсетіліп, видеооқытулар, курделі науқастардың фото суреттері, макропрепараттар көрсетіледі.
Аталаған уақыт ішінде бөлімнің кереует қоры 10 кереуеттен 30 кереуетке дейін есті. Астана қаласының əскери госпиталінде жаңадан мамандандырылған бет жақ бөлімінің ашылуына байланысты қазіргі уақытта бөлімде 20 кереует орналастырылған.
Бет-жақ хирургиясы бөлімін əр жылдары медицина қызметінің тәжірибелі маман-дəрíгерлерí басқарды.
Медицина қызметінің полковнигі, медицина ғылымдарының кандидаты. Герасимчук Александр Александрович 1992-1995 жж.
Медицина қызметінің полковнигí, медицина ғылымдарының кандидаты . Сагындык Хасан Люкот-үлы 1995-2008 жж.
Медицина қызметінің полковнигі Ревюк Игорь Семенович 2008-2012жж.
2012 жылдан бастап қазіргі уақытта медицина қызметінің подполковнигі Айдаров Ғабиден Жакен-үлы басқарады.
Бөлімде көрсетілетін мамандандырылған стоматологиялық көмектің диапазоны: бет жақ аймағының ірінді қабыну аурулары; бет жақ аймағының жарақаттары; пластикалық реконструктивтік хирургия; пародонтологиялық аурулар; шайнау аппаратының жүре пайда болған ақаулары мен ауытқулары кезінде ортопедиялық жəне ортодонтиялық ем; беттің күю салдарын емдеу жүзеге асырылады.
Жиырма жылдан астам уақыт ішінде бет жақ хирургиясы бөлімінде бет жақ аймағанда эртүрлі патологиясы бар 5 мыңға жуык науқас емделіп шықты. 3,5 мыңға жуық эртүрлі деңгейдегі операциялар жасалынды. Бет пен мойынның ісіктері жəне бет қаңқасы сүйектеріне хирургиялық ем жүргізілу үнемі жетілдіріліп отырылады. Ауто- аллосүйектермен сүйек пла- стикасы, қоректендіргіш аяғы бар қиындымен пластика жасалынады. Экспланттанттарды пай- далана отырып сүйектердің анатомиялық форма- сын қалпына келтіру эдісі бөлімде қолға алына бастады. Теменгі жақтың жарақаттары кезінде остеосинтездің жаңа эдістері қолданылады. Косметикалық талаптарды еске ала отырып остеосинтездің ауызішілік тэсілі қолданылады. Жоғарғы жақтың тістерін жұлғаннан соң кездесетін оро-антральдық қуысты жəне жыланкездерді жою мақсатында пластикалық жаңа жетілдірілген тэсілдер жүзеге асырылуда.
Бөлімнің қызметкерлерімен 25 рационалдық 8 өнертапқыпітық үсыныстар жасалынып авторлық қүқық куэлігі алынды. Атап айтатын болсақ: «Самай теменгі жақ буындарынның анкилозын емдеу тəсíлí», «Төменгі жақ сынықтарының фрагменттерін үстату қүрылғысы», «Төменгі жақ пен тіс қатары ақауларын қалпына келтіру құрылғысы» «Төменгі жақтың тіс қатарының ақауын жою тэсілі» «Шайнау бүлшық еттерін тексеру қүрылғысы»( Сағындық.Х.Л., Қожақов.Б.Б.) «Теменгі жақтың субтотальды ақауын жою қүрылғысы» (Айдаров.Ғ.Ж., Мусатов.В.В) жəне т.б. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері қатарындағы стоматолог дəрíгерлерге арналған 5 методикалық нүсқау, 85-ке жуық баспа жүмыстары республикалық, жергілікті басылымдарыда жарияланды.
Бөлім бастықтары үнемі гарнизонның орталық емдеу мекемелері мен стоматологиялық кабинеттерін аралап тексеріп, Қарулы Куттер қатарында кездесетін стоматологиялық арурларға талдау жасап отырады.
Осылайша бет жақ хирургиясы белімінің дэрігерлері күнделікті тәжірибиеде медициналық ғылымдардың жаңа жетістіктерін пайдалана отырып ғылыми тэжірибиелік жүмыс жүргізіп, Қарулы күштер қатарындағы дэрігерлерге методикалық жəне іс жүзінде көмек көрсетеді.
Қазіргі уақытта бат жақ бөлімінде əскери қызметкерлер мен олардың жанүясының денсаулығын сақтауға əрı нығайтуға бекінген тэту жəне ұйымшыл коллектив қалыптасқан.