Жүкті әйелдердің ең ауыр асқынуы болып және әйелдер мен перинатальды өлімге соқтыратын аурулардың бірі жедел бауырдың майлы дистрофиясы болып табылады (ЖБМД). Бұл патология жүкті әйелдерде кем кездеседі. ЖБМД 13000 босанған әйедердің біреуінде кездеседі [1,2].
ЖБМД - сының болжамдары мен нәтижелері ана мен бала үшін өте маңызды, себебі ол өткір бауыр-бүйрек жетіспеушілігін, ДВС-синдромын дамытуға және жүкті әйел мен оның баласының өліміне алып келеді.
ЖБМД-сын уақтылы диагностикалау және дұрыс таңдалған емдеу тактикасы ана өлімінің пайыздық мәнін 70-90 пайыздан 25-35% дейін айтарлықтай төмендетеді [3, 4].
Зерттеу мақсаты: Жедел майлы бауыр дистрофия ауруының таралуын зерттеу.
Материалдар және әдістер: ОКА-ның гастроэнтерологиялық бөліміне жіберілген жүкті әйелдердегі жедел бауырдың майлы дистрофиясының екі клиникалық жағдайлары зерттелді.
Бірінші жағдай: жүкті Т.И. 33 жаста, екінші жүктілік. Жүктілігінің 36 аптасында жағдайдың нашарлауы, әлсіздік, диспепсиялық синдром: жүрек айнуы, құсу, қыжыл және ерте босану байқалды. Босанғаннан кейінгі кезеңде жағдайы күрт нашарлады, сарғаю синдромы дамыды, эрозиялық геморрагиялық эзофагит пен дуоденитке байланысты асқазан-ішек жолдарынан қан кету болды.
Екінші жағдай: жүкті Б.А. 22 жаста, бірінші жүктілік. Жүктілігінің 35-36 аптасынада диспепсиялық шағымдар пайда болды: тәулігіне 5-6 реттік құсық пен лоқсу. Жедел вирусты гепатит анықталмағандықтан облыстық перинатальды орталыққа (ОПО) госпитализацияға жолдама берілді, көп ұзамай сол мекемеде жетілмеген өлі ұрық туылды. Босанудың ерте кезеңінде атониялық қан кетумен асқынды. Жедел түрде ота жасалынды: Лапоротомия. Қосалқыларсыз жатыр экстирпациясы жасалынды. Ішкі шап артериясын екі жақтама тігу жүргізілді. Ота жасалынғаннан кейінгі кезеңде бауыр-бүйрек жетіспеушілік, интоксикации, ауыр анемия дамыды. Науқасты Облыстық клиникалық ауруханаға ауыстырылды, себебі гемодиализ жасау үшін. Түскен кезіндегі жағдайы күрт төмен болғандықтан жасанды өкпе вентиляциясы қосылды. Кома III - IV дәрежесі. Көз қарашығы Д=S , фотореакция әлсіз. Атония, бұлшықет арефлексиясы. Тері жамылғылары, склерасы сарғайған. Тынысы аппараттық, қатаң, әртүрлі калибрлі ылғалды сырылдар. Жүрек тондары тұйықталған, ритмді. ЖСЖ 104 мин. АД- 100/70 мм.рт.ст. Іші жұмсақ, пальпацияға жауап жоқ. Дренаждан сұр-геморрагиялық сұйықтық ағуда.
Нәтижесінде: Бірінші жүкті әйелде иммунопатияның белгілерін зертханалық зерттеулерге сәйкес көрсетті: гипопротеинемия, гипоальбуминемия, гипергаммаглобулинемия; қанның реологиялық қасиеті: тромбоцитопения (ПТИ 26%)гиперкоагуляциялық синдроммен.
Ферментативті белсенділік (АСТ, АЛТ, ЩФ) өзгеріссіз, аз-кем гипербилирубинемии. Гепаторенальды синдром ретінде бүйрек жетіспеушілік дамыды. ИФА нәтижесі: антиНВs оң , бұл көрсеткіш, антиHBCorIgG вирусты гепатит В бар екенін дәлелдейді. Науқаста асцит дамыған. Жансақтау бөлімінде ДВС-синдромына қарсы ем жүргізілді (нове-сэван, плазма, антикоагулянт, реопрепарат, эритроцитарлы масса), бауырлық энцефалопатиясына, антибактериалды, метаболикалық, гепатопротекторлы, иммунокорректорлық терапия. Гемодиализдің 4 сеансы жүргізілді. Науқастың жағдайы біршама жақсарды, геморрагиялық, ісікті-асциттік синдромның беті қатты. Диспепсиялық, анемиялық, астеновегетативті синдромдар біршама төмендеді. Науқас стационардан үйге шығарылды.
Екінші науқаста: зертханалық тексеру нәтижесінде: анемия, тромбоцитопения, гипопротеинемия, билирубин 10,3 - 20ммоль/л; мочевина мен креатинин жоғары, АЛТ (94Ед) жоғары, коагулопатия. Жүргізілген ем: инфузионды-дезинтоксикациялық, антибактериальды, гормональды терапия, сыртқы гемостаз коррекциясы, плазма трансфузиясы, тағайындалды: цереберопротекторлар, гепатопротекторлар, ингибитор протеаз, вазопрессорлар, жарағақарсы, зәрайдағыш препараты, ИВЛ. Гемодиализ сеансы. Бірақ өкінішке орай, науқасымызда жүрек- қантамыр, бүйрек және полиорган жетіспеушіліктері айқын болғандықтан көз жұмды.
Өлгендегі диагноз: Қосалқыларсыз жатырдың экстирпациясы. Отадан кейінгі 7 тәулік. ДВС синдромы мен атониялық қанкетудің салдарына ішкі шап артериясының екі жақтама тігісі. Жедел бауырдың майлы дистрофиясы. Жедел геморрагиялық панкреатит. Гепаторенальды синдром. Жедел бауыр-бүйрек жетіспеушілік. Бас миының ісінуі. Кома 3-4 дәрежесі. Полиорганды жетіспеушілік.
Қортынды: Қарастырылған екі жағдайда да жүкті әйелдердегі жедел бауырдың майлы дистрофиясының ағымының классикалық түрі. Жедел дамитын клиникалық көрініс, бауыр-бүйрек жетіспеушілік пен ДВС-синдромымен асқынады. Екінші жүкті әйелде жағдайының күрт нашарлауына ота жасалуымен, бауыр энцелопатия, кома дамығанымен байланысты. Жедел бауырлық майлы дистрофиясы бар науқастардың болжамдары диагноздың уақытылы болуына және қарқынды терапияға жүргізілуіне тікелей байланысты.
ӘДЕБИЕТТЕР
- Кузьмин В.Н., Адамян Л.В. Варианты клинического течения, диагностика и лечебная тактика острого жирового гепатоза беременных. Акуш. и гинекол. 2009, №1, С.25-29.
- Шехтман М.М., Игнатьева Г.М., Мартынов К.А. Пособие для врачей: Дифференциальный диагноз желтух.-МЗ РФ,2000
- Акушерство: Справочник Калифорнийского университета Эванса. - М.: Практика, 1999г., 182с.
- Ющук Н.Д., Кузьмин Н.А, и др. Острый жировой гепатоз в инфекционной и акушерской практике. Клиническая медицина, 2002, №10, С. 51-56