Кіріспе. Бүгінге жіті вирусты гепатит ауруының арасынан кеңінен таралғаны «А» вирусты гепатит және ресми статистикалық деректерге сәйкес, оның үлес салмағы 80-85 құрайды. Қазақстан Республикасы әр бір 5-7 жылда аурудың шарықтау кезеңін бастан кешіреді және онда 50-60 мың адамның сырқаттануы орын алады.
Зерттеу мақсаты. Балалардың «А» вирусты гепатитпен сырқаттануының орын алу жағдайын зеттеу және алдын алу іс-шараларын жетілдіру.
Материалдар мен әдістер. 2006-2016 жылдарда Оңтүстік Қазақстан облысы балаларының «А» вирусты гепатитіне қарсы жүргізілген вакцинацияның ықпалы және нәтижесіне талдау жүргізу.
Нәтижелер мен талқылаулар. Вакцина жүргізгенге дейін жыл сайын Оңтүстік Қазақстан облысында барлығы 6062 вирусты гепатитке шалдыққан болса, оның 4665 вирусты гепатит«А»-ғатән. 2006-2016 жылдар аралығында жіті вирусты гепатитпен шалдыққандар арасында Оңтүстік Қазақстан облысында жүргізілген сараптамалар бойынша «А» вирусты гепатиттің үлес деңгейі 95,6%-тен 96,2%-ке дейін екені анықталды. 10 жыл төңірегінде халық арасындағы вирусты гепатитпен шалдыққандардың саны 144,5 есе азайған байқауымызға болады.
Балалар үлесі2011 жылдан бастап есепке алғандағы көрсеткіш 84,4%-тен (2011жыл) 55,0%-ке(2015жыл) азайған. Зерттеу ВГА-мен шалдыққан топтардың арасында 50% үлесі мектеп жасындағы балалар. Алғаш рет 2006 жылдан бастап Оңтүстік Қазақстан облысында10 жыл бойыхалыққа вакцинация жүргізілді. 2015 жылдың екінші жартысында 2 жастағы балаларға жоспарлы түрдегі иммунизация «Аваксим - 80» вакцинасы арқылы жүзеге асқан.
2015 жылдың қорытындысы бойынша 2 жасқа толған балаларды бір реттік вакцинациямен қамту - 89,7% орындалған. 2016 жылдың 1 қаңтарына қалған 18846 доза «А» вирусты гепатитіне қарсы (Аваксим - 80) вакцинаның қоры бірінші тоқсандағы жоспарлы иммундауға толық жетпеген.
2016 жылға жоспар бойынша 2 жасқа толған балаларды бір реттік вакцинациямен қамту - 84,9%, екі реттік вакцинациямен қамту - 76,5% орындалған.2017 жылдың қаңтар айында «А» вирусты гепатитінің аурушаңдығы 2016 жылдың қаңтар айымен салыстырғанда 4,4 есеге, ал 14 жасқа дейінгі балалар арасында да 3 есеге көбейген (2016 жылы 3 жағдай, оның 2-уі балалар арасында, 2017 жылы 14 жағдай, балалар арасында 6 жағдай).
Балалар арасында аурушаңдықтың көтерілуінің негізгі себебі, 2015-2016 жылдарда «А» вирусты гепатитіне қарсы вакцинаның тапшылығынан 2 жасқа толған балаларды екі реттік иммундаумен қамту, облыс деңгейінде оптимальдық көрсеткіштен біршама төмен орындалуда.
Қорытынды. ВГА қарсы иммунизация жүргізу өте тиімді тәсіл екенін көрсете аламыз, бұл вакцинация Оңтүстік Қазақстан облысында халық арасында аурушаңдықтың төмендеуіне алып келді.
Әдебиеттер тізімі
- Амереев С.А., Муминов Т.А., Черкасский Б.Л., Оспанов К.С. «Жұқпалы аурулар шараларының стандарттары мен алгоритмдері». 1 том Алматы, 2014.
- Ирсимбетова Н.А., Абуова Г.Н., Тулепова З.Т. Эпидемиология. Шымкент, 2013ж.
- Омарова М.Н., Байсеркин Б.С.,Куатбаева А.М., Шуратов И.Х. «Анализ заболеваемости вирусным гепатитом за период с 2005 по 2009 годы» «Окружающая среда и здоровье населения» №4/56,С. 10-14.
- г.Алматы РГКП Научно-практический центр санитарно- эпидемиологической экспертизы и мониторинга.
- ҚР ДЗПП ЮКО КЗПП МНЭ мәліметтері