Кіріспе.Тыныс алу жүйесінің қызметін бағалайтын әдістердің бірі қарапайым әрі қолжетімді заманауи спирометрия болып табылады. Соңғы жылдары, әсіресе жастарда созылмалы аурулардың ерте кезеңдерін анықтауда белсенді жұмыс жүргізілуде.
Зерттеудің мақсаты: техникалық және кәсіби білім беру факультет оқушыларының сыртқы тыныс алу қызметінің бұзылысына баға беру болып табылады.
Зерттеуге ТжКББФ -нен әрбір курстан 110 оқушы тексеруден өткізілді (33 ер бала және 77 қыздар). Бірінші топта (60 адамға) SHILLER SPIROVIT SP-10 спирометрия аппаратында, ал екінші топта (50адамға) - пикфлоуметрияда жүргізілді. Барлық оқушылар арнайы сұрақнама негізінде жасалын- ған анкетаны толтырды. Анкета сұрақтары темекі тарту жиілігі, өкпе патология симптомдары мен обструкция жиілігін қамтиды.
Спирометрия әдісімен тексеру жүргізу барысында 60 оқушыдан 10 (16,7%) оқушыда тыныс алудың сыртқы қызметінің бұзылысы байқалды. 10 оқушының 8-нде демді шығару шыңының жылдам- дығы төмендеді, соның ішінде 5 жағдайы осы көрсеткіштің шектелген өзгерісін көрсеті. 3 жағдайда өкпенің өмірлік сиымдылығы төмендеді, ал 2 жағдайда демді шығару шыңының жылдамдығы мен алғашқы секундтағы форсирленген демшығару көлемі (ФДК1 ) қосылып төмендеген. Оқушылардың арасында әсіресе қыздарда (10 нан 7-нде) тыныс алудың сыртқы қызметінің бұзылысы байқалды. 3 оқушы темекі тартатынын мойындады. Ал қалғандардың 10нда өкпенің созылмалы патологиясының симптомдары байқалды ( жиі жөтел, ұзаққа созылған суық тию аурулары).
Пикфлоуметрия көмегімен тексерілу нәтижесінде 10 адамда (20%) тыныс шығару жылдамдығы- ның шыңы төмендеді. Бұл көрсеткіш ер балдарда да қыздарда да бірдей болып шықты. 3 оқушы темекі тартатындарын жасырмады. 4 оқушыда созылмалы өкпе патология симптомдарын белгіледі.
Ешбір топта сыртқы тынысалу қызметінің бұзылысы темекі тартумен байланыссыз болып шықты.
Қортынды, медик-оқушылар арасында сыртқы тынысалу қызметінің бұзылысы едәуір жайылған. Негізгі өзгеріске ұшыраған жасырын түрде өтетін (клиникалық көрініссіз) обструктивті тип болып табылады. Бронхобструкцияның сезімтал маркері болып тыныс шығару жылдамдығының шыңы болып табылады.
Әдебиеттер
- Сухарев А.Г. Здоровье и физическое воспитание детей и подростков. М: Медицина, 1991.-272 с.
- Ткаченко СБ. Неманова Д.И. Внешнее дыхание. 2010.- 50с
- Сраилова Г.Т. Тыныс алу физиологиясына лабараториялық жұмыс өткізу әдістемесі Алматы: Қазақ Университеті, 2009. - 70 б.