Маңыздылығы. Халықты сапалы дәрілік заттармен қамтамасыз ету мақсатында, қазіргі заманда фармация саласының дамуына байланысты, дәріхана мекемелерінің жүмысына жоғары талап қойғандығы туралы мамандар арасында (GPP - GoodPharmacyPractice) [1], стандарты туралы сөз бүрыннан қозғалып келеді. Жоғарыда келтірілген стандарттың үстанымы дайын өнімнің сапасын бақылау жүйесінен халықты тиімді және қауіпсіз дәрілік заттармен қамтамасыз етуге кепілдік беру жүйесіне өтуге ықпал етеді. ҚР 2005ж. фармация қызметіне халықаралық нормаларды енгізуге бағыт алды [2].
Мемлекеттік стандарт СТ ҚР 1615-2006 (тиісті дәріханалық тәжірибеге жалпы ереже) 2006ж. жасалып бекітілді. ҚР Кодекс «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» 2015ж. 16сәуірдегі өзгертулер мен толықтыруларды енгізуге байланысты, 2018ж. 1 қаңтардан бастап GxP стандарттары Қазақстандық фармацевтикалық нарықта заңды түрде міндетті деп табылады [3].
Зерттеу мақсаты.Ақтөбе қаласы бойынша дәріханалардың тиісті дәріхана стандарттарына өту дайындығын талдау.
Материалдар мен әдістер.Фармацевтикалық мамандарға анонимді сауалнама жүргізу арқылы зерттелді. Зерттеу объектісі GxP стандарттары бойынша білімі болды.
Ақтөбе қаласында 30 фармацевт мамандардан сауалнама алынды.
Нәтижесі және талқылауы. Сауалнама қорытындысы бойынша, дәріхана мамандары бул стандартқа өтуге дайын емес. Ұйым басшылары GxP сурақгары бойынша ең көп хабардар болды. Орта нәтиже көрсеткен дәріхана меңгерушісі. Ең аз көрсеткіш көрсеткен бірінші үстел фармацевтері. Біз алған қорытындымыз бойынша 2006 жылы қабылданған СТ ҚР 1615-2016 «Тиісті дәріханалық тәжірибе» стандартының еріктілік дәрежесімен түсіндіріледі.
Регламенттелген сақтау жағдайларын орындаудан кері шегіну немесе орындалмаушылық дәрілік заттардың сапасын төмендеуіне әкелуін ескеру керек (белсенділіктің өзгеруі, токсикалық, уыттылықтың жоғарылауы, жарамдылық мерзімінің азаюы және науқасқа қауіпті болуы). GxP стандартының негізгі принциптерін білу және сақтау ол барлық дәрілік заттармен жумыс жасайтын субъектілер міндетті. Оларды медициналық бақылаусыз немесе дурыс қолданбау науқас өмірі мен денсаулығына кері әсер етеді.
Қорытынды. Ақтөбе қаласының дәрілік айналым саласындағы субъектілердің барлығы әр адамның денсаулығын жақсартуға бағытталған тиісті дәріхана тәжірибе стандарттарының негізгі талаптарымен таныс емес. Фармацевтикалық мамандар GxP сурағы бойынша нормативтік қуқықтың базасымен жеткілікті таным емес яғни бул көрсетілетін фармацевтикалық қызметтің сапасын төмендеуіне әкеледі.
Әдебиеттер
- Фармацевтическое обозрение Казахстана , 31.10.2015г.
- Государственный стандарт СТ РК 1615-2006 (Надлежащая аптечная практика. Основные положения).
- Приказ МЗСР от 14.09.2015 г. №713 «Об утверждении Правил оптовой и розничной реализации лекарственных средств, изделий медицинского назначения и медицинской техники»