Қазіргі таңда саңырауқүлақтар тудыратын аурулар тері ауруларының үлкен тобын қүрайды. Саңырауқүлақтар тудыратын аурулар - аллергиялық реакциялардың дамуына себепші болуы немесе аллергиялық ауруларды, мысалы, бронх демікпесін асқындыруы да мүмкін, олар әсіре- се иммунитеті нашар адамға оңай беріледі [1].
Жоғары ылғалдылық кезінде саңырауқүлақ теріге бөгетсіз енеді. Аяқты қысатын аяқкиім кию, қотамдық моншаға, бассейнге түсу саңырауқүлақтар тудыратын аурулардың таралуына себепші болуы мүмкін. Олар денені, бас, аяқ немесе қолды зақымдайды, бірақ көбінесе аяқтың башпайлары зақымдалуы мүмкін. Сонымен қатар, саңырауқүлақты инфекция табан сүйелі- нің дамуына себепші болады. Бүл косметикалық кемшілік қана емес, жүқпалы ауру болып табылады [2].
Тері ауруларының микозы - антропофильді саңырауқүлақтардың ағзада таралуынан болатын инфекциялық ауру түрі болып, оның 10-нан астам түрі белгілі, атап айтқанда трихо- фитон мен кандида. Бүл аурудың қауіптілігі - ауру тез түрақты формата айналып, емдеу жолда-ры созылып кетеді [3].
Паразитті саңырауқүлақтар адамға орталық монша, бассейн, педикюрлік, маникюрлік са- лондардан, жаздық лагерьлерден, солдаттық казармалардан, сонымен қатар үйде, жанүямызда гигиеналық ережелер дүрыс сақталмаған кезде жүтады. Табандаты саңырауқүлақ - иммунды жүйенің әлсіреуінен, дүрыс тамақтанбатаннан, стресстен, сыртқы факторлардан және т.б. пайда болуы мүмкін. Бұл симптомдардан кейін тұрақты қышыну жүреді [4].
Медицинада ауру тудырғыш саңырауқұлақтардың бірнеше түрлері белгілі. Бірақ соның ішінде кең таралтаны - Trichophyton rubrum (97%). Паразитті Trichophyton rubrum саңырауқү- лақтары қоздырған ауру түрлеріне аяқ пен қол тырнақтарының және шаш терісінің микозы жатады, оның белгілері - тырнақ сартыш түсті болып, үсақтала бастайды және теріден қыршылып үнтақтар пайда болады, қол тырнақтарын, тырнақ пластинкаларын, белдемше қуыстарын және тері асты майлы клетчаткларды зақымдайды. Табандаты саңырауқүлақтың белгілері - тырнақ үшы атарып, кейін сартая бастайды, тырнақ әрқашан теріден бос түрады, саусақ арасындаты жатымсыздық, инфекция бір тырнақтан екінші тырнаққа тарай бастайды [5].
Қазіргі таңда табан микозы иммунитеті әлсіреген 50% егде жастаты адамдарда созылма- лы түріне көшкен. Ауру қоздыртыш саңырауқұлақтар тек қана гигиена сақтаматандықтан, таза емес жерлерде, ятни орталық орындардан тана тарамайды. Сонымен қатар, қант диабетімен ауыратын, варикозды венаның кеңеюі, гипердроз, плоскостопие, авитаминоз, семіздікпен ауыратын адамдарды жиі тарайды [6].
Тері және тырнақтарды зақымдайтын паразитті саңырауқүлақтардың трихофитон рубрум, трихофитон ментагрофитес және трихофитон интердигитале атты түрлері - адамдардың терінің қуысты бөліктерінде орналасып, аяқ терісі мен тырнақтарды зақымдап отырады. Trichophyton rubrum - Trichophyton fischeri, Trichophyton raubitschekii, Trichophyton kanei деген аттары мен белгілі. Қызыл трихофитон - антропофильді саңырауқүлақ болып, адамдарда кең таралтан ауру түрлерінің өкілдері болып табылады. Ол адамдардың терісі, тырнаты және шаштарда инфекциялық аурулар қоздырып, табанның төменгі бөлімінде қатпарлар мен жыртылулардың пайда болуымен сипатталады. Шаштарды зақымдатан кезде шаштың үстінгі қабатында паразиттік еткен саңырауқүлақтар анық көрінеді [7].
Морфологиялық пішіндері бойынша Trichophyton rubrum-ның үстінгі қабаты жүмсақ, мақта сияқты болып, түстері ақ, ақшыл-сары, тойтын-қызыл түске дейін боялады, сонымен қатар, түссізден сары, сартыш-қоңыр түстен қара-қошқыл қызыл түске дейін боялады, формалары түзу, ілмешек, алмүрт сияқты.
Қорыта келе, Trichophyton rubrum - адамдардың терісі, тырнаты және шаштарды зақымдап, табанда қатпарлар мен жыртылуларды пайда етеді. Олар паразитті саңырауқүлақтар болып, морфологиялық пішіндері бойынша үстінгі қабаты жүмсақ мақта сияқты болып, түстері ақ, ақшыл сары, тойтын қызыл түске дейін боялады, сонымен қатар, түссізден сары, сартыш қоңыр түстен
қара қошқыл қызыл түске дейін боялады, формалары түзу, ілмешек, алмүрт сияқты және гетеротрофты ағзалар.
Әдебиеттер
І.Владимиров В., Зудин Б. Кожные и венерические болезни: Атлас. - Москва, Медицина, 1999. - 288 с.
- .Калантаевська К.А. Морфология и физиология кожи человека.- Киев,Здоровье, 2005.-304 с.
- .Кольгуненко И.И. Основы геронтокосметологии. - Москва, Медицина, 2004.- 224 с.
- .Косметический пилинг: теоретические и практические аспекты. - Москва, Косметика и медицина, 2013. - 224 с.
- . Тихонова О.В., Перламутров Ю.Н., Ющук Н.Д., Брагина Е.Е. Ультраструктурные изменения Trichophyton rubrum под воздействием итраконазола (орунгала). // Вестн. дерматол. и венерол., 1999. N5:16-8.
- . Grant SM, Clissold SP. Fluconazole: review of its pharmacodinamic and pharmacokinetic properties and therapeutic potential superficial and systemic mycoses. // Drugs, 2000. 877-916.
- . C. De Cuyper, Amblard P., Austad J., Bazex J., Bohmann P., at al. Noncomparative study of fluconazole in the treatment of patients with common fungal infections of the skin. // Int J of Dermatol, Suppl 2; Nov 2002.17-20.