Дүниежүзінде жүрек-қантамыр аурулары жылына шамамен 17 млн. өлім-жітім оқиғасының себебі болып анықталған (ДДСҰ статистикасы бойынша), ал бүл көрсеткіш жалпы өлім себептерінің үштен бір бөлігін қүрайды. Оның ішінде гипертонияның асқынуы жыл сайын әлемде 9,4 млн. өлім жағдайына әкеліп отырған. Қазір де дүниежүзінде және Қазақстанда теміржол саласында қызмет атқаратын адамдар, басқа кәсіби сала қызметкерлерімен салыстырғанда, жүрек- қантамыр жүйесі ауруларымен оның ішінде артериялық гипертензия (АГ) ауруына анағүрлым жиі шалдығады.
Зерттеу жүмысының мақсаты: Теміржолшылардағы АГ-ның жастық, жыныстық, клиникалық ағым ерекшеліктерін, дамуына себепкер қауіп факторларын, дамыған асқынулардың сипатын, жиілігін анықтау. Зертханалық және аспаптық зерттеу нәтижелерін сараптау.
Материалдар мен әдістер: Алматы теміржол ауруханасы терапиялық бөлімінде 2015 жылдың қаңтар-сәуір айлары аралығында ем алған науқастардың 311 сырқатнамасына сараптама жасалды. 311 науқастың өмір тарихы бойынша 170-і теміржолшылар, олардың ішінде 93-і (54,7 %) артериялық гипертензия диагнозымен ем алған.
Зерттеу нәтижелері: АГ жас ерекшелігіне байланысты теміржолшылардың ішінде 40-49 жас (40,4%) аралығындағы ер адамдарда (65,9%) жиі орын алса, ал 50-59 жас аралығында 25,1% және 60-69 жас аралығында 21,2% жағдайда кездесті, сырқаттану үзақтығы 46% жағдайда 6 жылдан астам уақытты қүрады. Науқастардың 48,8% -да артериалды гипертензияның II дәрежесі, ал 42,9% -да III дәрежесі, 8,2% -да I дәрежесі анықталған. Әсер етуші қауіп факторлардың ішінде 90%-дан астам жағдайда кәсіби зияндылықтар - түнгі уақытта жүмыс жасау, діріл мен шуылдың кері әсері және шылым шегу жиі кездесіп отырды. Шағымдарында бас ауруы 95,3%, жалпы әлсіздік 88,8%, қүлақтағы шуыл 87,6%, жүмысқа қабілеттің төмендеуі 85,9% жиілікпен кездесті. Келесі асқынулар - гипертониялық ретинопатия 98% және гипертониялық энцефалопатия 93% орын алды. Физикалық зерттеулерде: пальпацияда жүрек үшы түрткісінің ығысуы 57%; перкуссияда жүрек шекараларының ығысуы 57%; аускультацияда қолқада II тонның акценті 83% анықталды. Зертханалық талдауларда креатинин 7,3%; АСТ 9%; мочевина 10,7%; глюкоза 39,2%; холестерин 51,6% науқастарда қалыптыдан жоғары болса, ЭКГ қорытындысы бойынша 78% науқаста сол жақ қарыншаның гипертрофиясы байқалды.
Қорытынды: АГ жас ерекшелігіне байланысты теміржолшылардың ішінде 40-49 жас (40,4%) аралығындағы ер адамдарда (65,9%) жиі орын алды. Науқастардың 48,8% -да, яғни басым бөлігінде АГ II дәрежесі кездесті. Қауіп қатер факторлары ретінде 90%-дан астам жағдайда - түнгі уақытта жүмыс жасау, діріл мен шуылдың кері әсері және шылым шегу жиі кездесіп отырды. ЭКГ зерттеуде жиі сол жақ қарыншаның гипертрофиясы байқалды (78%).
Әдебиеттер
- Барт Б.Я. Систолическая гипертония у людей пожилого возраста в практической деятельности участкового терапевта. // Тер. архив. 1994. - №10.
- Bauwens F.R., Duprez D.A., De Buyzere M.L. Influence of the arterial blood pressure and nonhemodynamic factors on left ventricular hypertrophyin moderate ЕН. //Am. J. Cardiol. 1991.
- Bulpitt C., Rajkumar C., Becket N. Hypertension at the elderly. London: Clinician's manual, 1999. - 245p.
- Гребенов А.Л. Пропедевтика внутренних болезней. - М., 2005.
- Ивашкин В.Т., Султанов В.К. Пропедевтика внутренних болезней. Питер, 2007, 544с.