Фармакоэкономика денсаулық сақтау экономикасын негіздейтін, дәрілердің қолдануын және оның құнын бағалап, науқастарды тиімді, дұрыс, оңтайлы емдеу жолдарын негіздеп және олардың бағасының саясатын анықтайтын ілім.
Зерттеудің мақсаты.Нейропротекторлардың белсенділіктерін салыстырмалы түрде зерттеп, соның ішінде цитофлавиннің дәреметтілігін фармакоэкономикалық тұрғыдан талдау жүргізу болып табылады.
Материалдар мен зерттеу әдістері: Зерттеуге ишемиялық инсульттің жеңіл түрімен ауыратын 40 сырқат алынды. Жұмыстың міндеттеріне сәйкес 50 дені сау адам және ишемиялық инсультмен ауыратын 120 науқас зерттеуге алынды. Олар фармакотерапиялық кешендермен емдеуге байланысты алты топқа бөлінді. 1-топтағы сырқаттар: Фтк-1: цитофлавинді таблетка түрінде күніне екі рет және ампула түрінде 10 күн, 2-топ: Фтк-2: реамберин (1,5%-200 мл), 3-топ: Фтк-3: актовегин таблетка түрінде күніне 3 рет, 4-топ: Фтк-4: ремаксол 5-топ: Фтк-5: пирацетам, 6-топ:Фтк-6: цераксон дәрілерін нұсқау бойынша қабылдады. Фармакотерапиялық кешендердің фармакоэкономикалық жағдайын зерттеу үшін дәрілік заттардың бағаларын «Еврофарма» фирмасының құны арқылы зерттедік. Есептеу стандарттық әдіс бойынша зерттеліп, науқастың толық бағасы «шығындар-тиімділік» пен «пайдалы-тиімділік», Науқастардың эндогендік уыттануын объективті түрде бағалау үшін қан эритроциттерінде және сарысуындағы орта уыттылық молекулалардың мөлшерін спектрофотометриялық әдіспен анықтадық. Қанның эндоуытты индексін Н.Ж. Орманов әдісімен анықтадық [2009]
Зерттеу нәтижелері. Зерттеуге алынған сырқаттардың емдеуге қолданған фармакотерапиялық кешендердің атаулары мен қажетті дәрілердің санымен және олардың бағасы, емдеу бағамы бір науқасқа 1- кестеде көрсетілген.
Кесте 1 - Ишемиялық инсульттің жеңіл түріндегі науқастарды емдеудегі нейропротекторлық дәрілердің шығынының фармакотераііияныц түріне тәуелділігі
|
Аттары |
Емдік курсы- на дәрілердің саны (дана) |
Емдік тәулігін қажетті дәрі- лердің саны (дана) |
Бағасы ( тенге) |
|||
|
Бір ампу- ла/флако н |
Тәуліктік бағасы |
Емдеу бағамы |
||||
|
тенге |
% |
|||||
|
Цитофлавин (таб) (ампула) |
100 20 |
4 2 |
41,72 656 |
166,88 1312,0 |
4172 13210 |
100 316,6 |
|
Ф-2:Реамберин (флакон) |
11 |
1 |
1185 |
1185,0 |
13035 |
312,4 |
|
Актовегин (таб) |
60 |
3 |
157,8 |
473,4 |
9468,0 |
226,9 |
|
Ф-3 :Ремаксол |
12 |
1 |
1670 |
1670 |
20040,0 |
480,3 |
|
Ф-4:А) Пирацетам (капсула) |
540 |
3 |
70,0 |
210,0 |
37800 |
906,0 |
|
Б) Цераксон (таб) |
90 |
2 |
381,15 |
34303,5 |
822,2 |
1-ФТК-ді таблетка пішінінде қолданғанда 1-күндік емнің бағасы - 166,88 теңге құраса, емдеу баға- мына 4172 теңге шығындалды ал ампула түрінде қолданғанда 1-күндік емнің бағасы - 1312 теңге құраса, емдеу бағамына 13210 теңге шығындалды. 2-ФТК-ді қолданғанда 1-күндік емдік бағасы -1185 теңгеге тең болса, емдеу бағамына 13035,0 теңге шығындалды. 3-ФТК-ді емдеу үшін қолданғанда 1-күндік шығын 473,4 тенгеге тең болса, ал емдеу бағамы 9468,0 теңгеге тең болды. 4-ФТК-ді емдеу үшін қолданғанда 1-күндік шығын 1670,0 теңгеге тең болса, ал емдеу бағамы 20040 теңгеге тең болды. 5-ФТК-ді емдеу үшін қолданғанда 1-күндік шығын 210,0 теңгеге тең болса, ал емдеу бағамы 37800 теңгеге тең болды. 6 - ФТК-ді емдеу үшін қолданғанда 1-күндік шығын 762,3 теңгеге тең болса, ал емдеу бағамы 34303,5теңгеге тең болды.
1-ФТК-нінің таблетка пішіндегі емдеу бағамына қарағанда, ампула түріндегісі 216,6 % - пайызға, 2- ФТК-нінің шығыны 212,4% - пайызға, 3-ФТК емдеу бағамының құны 126,9% - пайызға, 4-ФТК емдеу бағамының құны 380,3%-ға пайызға өсті. 5-ФТК емдеу бағамының құны 806%-ға пайызға өсті. 6-ФТК емдеу бағамының құны 722,2%-ға пайызға өсті.
Сонымен ишемиялық инсульттің женіл түрімен ауырған сырқаттарды қалпына келтіру сатысындағы емдеу нәтижесіндегі дәрілерге арналған шығын 2-Фтк-б тобында ең төменгі орын алса, ең жоғарғы деңгейі 4-Фтк- а, ал 1-Фтк және 3-Фтк топтарында ортаңғы жағдайда орын алды.
Он күндік емнен кейін цитофлавиннің (инемен енгізу) әсерінен қанның сары суындағы және эритроциттердегі орта уытты молекулалардың мөлшері 45%-ға және 56,4%-ға,уыттанудың индексі 30,5% төмендеп бақылау тобының көрсеткішіне теңеле бастады,бірақ таблетка пішінінің әсерінен төмендеу денгейі 21,9%-ды құрайды. Реамберин, актовегин, ремаксол пирацетам, цераксонның әсерінен уыттанудың индексі 21,9%, 21,1%, 21,9%, 25,8%, 12,6% және 25,9% азайады.
2 Кесте - Ишемиялық инсультті сырқаттардың қанындағы орта уытты молекуланың мөлшерінің (ОУМ) және цитофлавиннің (ЦФ) және нейропротекторлардың емдік әсерінен өзгеруі
|
Көрсеткіштер |
Топтар |
||
|
Ишемиялық инсульт,жеңіл дәрежесі |
|||
|
ЭОУМ (ш.б./мл) |
ОУМ ((ш.б./мл)) |
УИ (ш.б.) |
|
|
КГ |
0,09±0,01 |
0,25±0,005 |
1,0±0,05 * |
|
ИИ, емге дейін |
0,15±0,005 |
0,34±0,02 |
1,51±0,07 * |
|
ИИ+ЦФ(табл) ИИ+ЦФ(ампула) |
0,11±0,05 0,098±0,05 |
0,27±1,0 0,26±0,01 |
1,18± 0,06* 1,06±0,06* |
|
Реамберин (флакон) |
0,11 ± 0,003 |
0,29± 0,02 |
1,19*± 0,02 |
|
Актовегин (табл.) |
0,11 ± 0,003 |
0,29± 0,02 |
1,19*± 0,02 |
|
Ремаксол |
0,10 ± 0,003 |
0,28± 0,02 |
1,12 ± 0,02 * |
|
Пирацетам (табл.) |
0,12 ± 0,003 |
0,33± 0,02 |
1,32 ± 0,02 * |
|
Цераксон (табл) |
0,10 ± 0,003 |
0,285± 0,02 |
1,12*± 0,02 |
|
Ескерту: 1- * р< 0,05 емге дейінгі көрсеткішпен салыстырғанда. |
|||
Зерттеу нәтижесінен алынған нәтижелер нейропротекторлардың, соның ішінде цитофлавиннің ишемиялық инсультті науқастарды емдеу кезінде заласыздандыратын белсенділікке ие болатынын көрсетті.
Ишемиялық инсульттің жеңіл дәрежелі түріндегі науқастардың «шығын - пайда» көрсеткішінің науқастардың қанында эндоуытты индексі (ЭУИ) мәнінің нышандарына байланысты фармакотерапиялық кешендердің әсерінен анықтағанда,емдеу бағамының дәрілік құны бірінші емдік тобындағы көрсеткішіне қарағанда, актовегинді инъекциялық және таблетка пішінді топтарда 9,4% және 21,1%%-ға төмендейді, ал церобрализинді және цероксандық (инъекциялық және таблетка) топтарда 119,2%, 782 % және 185%-ға жоғарылайды.
Кесте 2 - Ишемиялық инсультті науқастардың «шығын - пайда» көрсеткішінің қанның эндоуытты индексіне байланысты фармакотерапия, іық кешендердің әсерінен өзгеруі
|
Топтар |
«тиімді» мәні ( шб) |
Меншікті тиімділігі % |
Емдеу мерзімі ішіндегіжинақтық шығыны (тенгемен) |
«шығын-пайда» коэффициент! |
Улитарлық көрсеткіш |
|
|
( тенге) |
% |
|||||
|
ЦФ |
|
27,9 42,4 |
4172(таб) 13210(амп) |
149,5 311,5 |
100 208,4 |
«0 |
|
РБ |
1. 1,51±0,06 2. 1,19±0,06 |
26,8 |
13035(фл) |
486,3 |
325,2 |
913,7 19,2 |
|
АВ n = 30 |
1. 1,51±0,06 2. 1,19±0,06 |
26,8 |
9468,0(таб) |
353,2 |
236,2 |
292,6 |
|
РМ |
1. 1,51±0,06 2. 1,12±0,06 |
34,8 |
20040,0(таб) |
575,8 |
385,1 |
794,2 |
|
ПЦ |
1. 1,51±0,06 2. 1,32±0,06 |
14,3 |
37800 |
2643,3 |
1768,0 |
|
|
ЦН |
1. 1,51±0,06 2. 1,12±0,06 |
34,8 |
34303,5 |
985,7 |
659,3 |
|
Ескерту.1-емге дейінгі кеөрсеткіші.2- емнен кейінгі көрсеткіші
Фармакотерапиялық кешендердің меншікті тиімділігі цитофлавинді топта-27,9 (табл.) және 42,4%- ды(егу) құраса, ал 2-ші,3-ші, 4-ші, 5-ші және 5-ші топтарда 26,8%, 26,8%, 34,8%, 14,3% және 34,8%-ға тең болды.
«Шығын-пайда» көрсеткіштері цитофлавинді топта 149,5 (табл.) және 311,5 (егу) тенге тең болса, реамберинді және актовегинді топта 486,3 және 2643,3 тенгені, ремаксолды және пи пирацетамды емдік топтарда 575,8 және 427,9 тенгені, цероксанды топта бұл көрсеткіштің құны 985,7 тенгені құрайды.
Ишемиялық инсультті науқастардың «шығын - пайда» көрсеткішінің деңгейі қанның эндоуытты индексіне байланысты фармакотерапиялық кешендердің әсерінен келесі жағдайда орын алды цитофлавин (табл.,егу) Zреамберин Zактовегин Zремаксол Z^poro^ Z пирацетам
Сонымен, зерттеу нәтижесінде алынған мәліметтер ишемиялық инсульті науқастарды жеңіл дәрежелі түрін қалпына келтіру сатысындағы цитофлавинді және нейропротекторлардың жеке қолданғанда- ғы фармакоэкономикалық көрсеткішінің «шығын-пайда» коэффициенті қанның эндоуыттану идексі арқылы ақықтағанда ең төменгі мәні цитофлавинді топта, ең үлкен құны пирацетамды қолданғанда орын алды.
Қорытынды: 1. Он күндік емнен кейін цитофлавиннің әсерінен қанның сары суындағы және эритроциттердегі орта уытты молекулалардың мөлшері 45%-ға және 56,4%-ға төмендеп бақылау тобының көрсеткішіне теңеле бастады. 2. Ишемиялық инсультті науқастардың «шығын - пайда» көрсеткішінің деңгейі қанның эндоуытты индексіне байланысты фармакотерапиялық кешендердің әсерінен келесі жағдай- да орын алды цитофлавин (табл.,егу) Zреамберин Zактовегин Zремаксол Z.цероксан Z пирацетам.