ТҮЙІН

Мақалада.инсульттан кейінгі қимыл әрекеттерін кешенді реабилитациялық шаралар көмегімен жүргізілген. Реабилитация шараларын инсульт алған кейін ерте кезеңінде қимылын қалпына келтіру көрсетілген. Инсульт алған науқасқа ерте жасалған реабилитациялық емдеу мүмкіндігінше мүгедектікті жеңілдету, азайту тіпті мүгедек болғызбауға тырысу мақсатында жасалады.

Кілт сөздер: инсульт, реабилитация ,қимылдың бұзылысы,қимылын қалпына келтіру, мүгедектік.

Реабилитация - бұл кешенді іс-шаралар,инсуьт алған науқастарды қалпына келтіруге бағытталған. Инсульт бүкіл әлем бойынша өлім мен мүгедектіктің әлі күнге дейін бірден бір себебі болып келеді.

Инсульттен кейінгі реабилитацияда басты себептерінің бірі функционалды әрекеті, ол инсульт алған күннен бастап немесе бір апта ішінде өзіндік және интенсивті жаттығуларын жүргізу. Осы жасалған іс-шаралар сәтті өтсе инсульттен айықтыруға болады.

Инсульттан кейін қимыл әрекеттерін қалпына келтіруде ми қантамырлары мен нейропластикасы.Соңғы кезде кең спектрлі араласулар зерттелуде, яғни науқастың инсульттен кейінгі қимыл әрекеттерін қалпына келтіруге, бірақта бұл әрекеттер клиникалық тәжірибеде рұқсат етілмеген.Бұл емдеу әрекеттерінің барлығы қайталама жаттығулардың әсерінен нәтижелі болған, бұл тәжірбиелік міндеттерінде қимыл әрекетін жаттықтыруда жақсы әсер береді.

Инсульттан кейінгі реабилитацияда қимыл жүйесінің барлық нысандары болуы керек: ми қантамырлары , жұлын және қаңқа бұлшықеттері. Көп жағдайларда психотерапия және когнитивті реабилитацияны қажет етеді, бұл жағдайда науқастың қимылдық әрекеттінің бұзылыстарына қарамастан толыққанды өмірге қайта келуіне септігін тигізеді.

Инсульттен кейінгі қимыл әрекетінің барлық дәрежелері реабилитациялық араласуларға бағытталуы керек. Көп жағдайларда қимыл әрекетінің бұзылыстарына қарамастан науқастарға реабилитациялық сабақтарын тез машықтануға және толыққанды өмір сүруіне психикалық көмекті керекті қажет етеді. Көптеген жаттығулардың әсерінен қойылған міндетге бағытталу, орталық жүйке жүйесіндегі өзгерістеріне және қимыл қызметтерінің бұзылыстарын қалпына келтіру.

Қимылдық әрекеттік қызметтерде жүйке иірімдерін қалпына келтіруде және реабилитациясында қағидаларға сүйеніп емдеуді жүргізеді. Егерде біз орталық жүйке жүйесінің бұзылыстарында анатомиялық және физиологиялық иірімдерінің әсері бар екенін білгенімізде тиімді емдеу іс-шараларын жақсартуымызға болар еді.

Физикалық реабилитацияны жүргізуде қосымша дәрі -дәрмектерді және электромагнитті стимуляторды қолданады, осы әрекетті қолдану арқылы иірімдердік өзгерістерде жоғарлатуға болады, бірақта осы жасалған әрекеттердің тиімділігі аз болып келеді.

Қимыл әрекеттерін қалпына келтіруде және бастапқы бұзылыстарында реабилитация нәтижелерін көрсетуде,науқастың жасы, емделу уақыты, психотропты дәрі дәмектерді қолдануында көптеген әсерлерін тигізеді. Реабилитация кезінде инсульттің негізгі себептеріне ерте инсультті алғаш алған күннен бастап жүргізу және толық немесе жартылай зақымдалған қызметтерін қалпына келтіруге,екіншілік асқынулардың(тұрақты пневмания, тромбофлебит, жауыр жара, бұлшықеттік дисфагия) болуын алдын алады.Реабилитацияны неврология бөлімшесінде бастау алу керек және аурухананың оңалту бөлімінде жалғасу керек немесе оңалту орталықтарында. Науқас және оның отбасы қалпына келтіру үрдістеріне белсенді қатысуы керек. Ми қантамырларының зақымдалған жерлерін қалпына келтіру ошақтың көлемімен орналасқан жеріне және қалпына келтіру шараларынының толық жүргізілуіне байланыты.

Қорытындылай келгенде инсульттан кейінгі реабилитация шаралары қимыл жүйесінің барлық бұзылыстарына бағытталған.Көптеген жағдайларда психологиялық көмек және когнитивті реабилитация шаралары науғастың жаттығуларына оң әсерін тигізіп ребилитация сабақтарын тез машықтанып және бұзылыстарды сақтай отырып толыққанды өмір сүруіне ықпал жасайды.Көптеген жаттығулар арқасында орталық жүйке жүйесінің иірімдеріндегі өзгерістерін және қимыл жүйесіндегі бұзылыстарын қалпына келтіріу.

ЛИТЕРАТУРА

1. Авруцеий Г.Я. и др., Новые методы терапии психических заболеваний. M.- 1981.-325с.
2. Дамулин, И. В. Нарушения кровообращения в головном и спинном мозге [Текст] / И. В. Дамулин, В. А. Парфенов, А. А. Скоромец, Н. Н. Яхно // Болезни нервной системы.Руководство для врачей; под ред. Н. Н. Яхно. 4-е изд. -М. : Медицина, 2005. - С. 231-302.
3. Аникин A.M. Методика применения гимнастических упражнений при постинсультных двигательных нарушениях // Клиническая медицина. -1957. -№6.-с.15-18.
4. Анохин П.К. Биология и нейрофизиология условного рефлекса. М.: Медицина, 1968. 547 с.
5. Демиденко Т.Д. Реабилитация при цереброваскулярной патологии. -Л.: Медицина,- 1989. - 208 с.
6. Демиденко Т.Д., Валунов O.A. Методы повышения эффективности реабилитации больных, перенесших инсульт: Методические рекомендации. Спб., 1996. - 16 с.