ТҮЙІН
ІІ дәрежелі артериялық гипертензиямен ауыратын науқастардың үзақ мерзімді қосарланған антигипертензивті терапияны қолдану барысында ФТК-2(бисопролол),ФТК-3( периндопропил) ФТК-( бисопролол+ периндопропил) әсерінен артериялық қан қысымы мен жүректің жиырылу жиілігі параметрлерімен анықталатын дәрілік «шығын - пайда» коэффициентінің сәйкесінше 56,9% ,53,9% және 49,1% -ға төмендейді. Науқастардың толық қүны арқылы анықталған «шығын - пайда» коэффициентінің антигипертензивті терапияны қолдану барысында ІІ дәрежелі артериялық гипертензиямен ауыратын науқастарда ФТК-1-мен салыстырғанда ФТК-2, ФТК-3 және ФТК-4 әсерінен 55,8%-ға,46,9%-ға және 59,7%-ға азайды.
Кілт сөздер: артериалық гипертония, периндоприл, бисопролол, «шығын-пайда» көрсеткіші.
Кіріспе. Артериялық гипертония жүрек-қан тамырлар жүйесінің ең көп тараған ауруларының бірі ал оны емдеудің экономикалық тиімділігін бағалау кардиологиядағы фармакоэкономикалық өзекті мәселерінің бірі болып табылады [1]. Ересек түрғындар арасында артериалды гипертония ауруымен 21-25% зардап шегеді [2], ал бүл көрсеткіш ҚР бойынша 24,3% қүрайды және оның жиілігі жасының өсуіне байланысты 10 есе өседі [3]. Жалпы өлім көрсеткішінің себебі ретінде артериалды гипертония ауруы 20-50% қүрайды [4]. Сырқаттардың 90% артериалды гипертонияның І және ІІ дәрежесіне тең. Осыған байланысты артериалды қан қысымының тым жоғары емес көрсеткіштеріндегі артериалды гипертония ауруын ерте емдеу - алдын-алу іс -шараларын өткізу ең жоғары клиникалық және экономикалық нәтижелер береді. Фармацевтикалық нарықтағы антигипертензиялық дәрілерді сырқаттарды оңтайлы емдеу үшін қолдану өзекті мәселенің бірі[5].
Жұмысгың мақсаты. ІІ дәрежелі артериялық гипертониямен ауыратын науқастарды бисопролол мен периндопропилдің фармакоэкономикалық көрсеткіштер негізінде емдеу тиімділігімен бағалау.
Зерттеу материалдары мен әдістері. Фармакоэкономикалық көрсеткіштер анықтау үшін ІІ дәрежелі АГауыратын науқастарды бисопролол мен перниндопрпил фармакотерапиялық
тиімділігімен бағалау үшін жүмыстың міндеттеріне сәйкес 10 дені сау адам және АГІІ дәрежесімен ауыратын 40 науқас зерттеуге алынды.Олар фармакотерапиялық кешендермен емдеуге байланысты төрт топқа бөлінді. 1-топтағы сырқаттар: арифон (1,5мг), диован (80 мг),норваск (5 мг); 2-топ: бисопролол (5мг), фозикард (10мг), кардилопин (5мг) ; 3-топ: престариум (5мг), атенолол (50 мг), кардилопин (5мг) ; 4-топ: бисопролол (5мг), престариум (5мг) және кардилопин (5мг) дәрілерін нүсқау бойынша күніне бір рет қабылдады. Емдеу - бақылау мерзімі 6 ай. Фармакотерапиялық кешендердің фармакоэкономикалық жағдайын зерттеу үшін дәрілік заттардың бағаларын «Еврофарма» фирмасының қүны арқылы зерттедік.
Зерттеу нәтижелері: Артериалық гипертензиямен жүптасқан ІІ дәрежелі науқастардың артериалық қысымдардың деңгейінің фармакотерапиялық кешендердің әсеріне байланысты өзгеруі 1-кестеде орналасқан.
1-ФТК-ді қолданғанда 1-күндік емнің бағасы - 269 теңге қүраса, емдеу бағамына 48520 теңге шығындалды. 2-ФТК-ді қолданғанда 1-күндік емдік бағасы - 118,83 теңгеге тең болса, емдеу
бағамына 21390 теңге шығындалды. 3-ФТК-ді емдеу үшін қолданғанда 1-күндік шығын 130,13 теңгеге тең болса, ал емдеу бағамы 23424 теңгеге тең болды. 4-ФТК-ді емдеу үшін қолданғанда 1- күндік шығын 104,0 теңгеге тең болса, ал емдеу бағамы 27228,0 теңгеге тең болды. 1-ФТК-нінің емдеу бағамына қарағанда 2-ФТК-нінің шығыны 77,4% - пайызға, 3-ФТК емдеу бағамының қүны - 51,7%, 4-ФТК емдеу бағамының қүны 43,9% - пайызға төмендейді.
Сонымен ІІ дәрежелі созылмалы жүрек жетіспеушілігідегісырқаттарды емдеу нәтижесіндегі дәрілерге арналған шығын 2-ФТК ең төменгі орын алса, ең жоғарғы деңгейі 1-ФТК, ал 3 және 4-ФТК ортаңғы жағдайда орын алды.
1-ФТК-ді қолданғанда САҚ 183±9,0 мм. сынап бағанасынан 139±2,0* мм. сынап бағанасына дейін төмендейді, азаю денгеиі 24,1% -ға тең болды. Фармакотерапиялық кешенінің әсерінен науқастардың қанының ДАҚ көрсеткіші 105,5±2,2 мм. сынап бағанасынан 93,2±2,7 мм. сынап бағанасына дейін төмендейді, азаю денгеиі 11,7% -ға тең болды. Жүректің жиырлу жиілігі мөнетіне 88,2±3,0 ден 70±2,0 төмендейді, яғни азаю денгейі 20,7%- ға тең болды.
2-ФТК-ді әсерінен САҚ 183,0±9,0 мм. сынап бағанасынан 137,3±3,1 мм. сынап бағанасына дейін төмендейді, азаю денгеиі 25% -ға тең болды. ДАҚ 105,5±2,2 мм. сынап бағанасынан 89,6±2,4 мм. сынап бағанасына дейін төмендейді, азаю денгеиі 15,49% -ға тең болды. Жүректің жиырлу жиілігі мөнетіне 88,2±3,0 ден 69±2,1* төмендейді, яғни азаю денгейі 11,8%- ға тең болды.
3-ФТК-ді қолданғанда әсерінен САҚ 183,0±9,0 мм. сынап бағанасынан 133,2±3,1 мм. сынап бағанасына дейін төмендейді, азаю денгеиі 27,3% -ға тең болды. ДАҚ 105,5±2,2 мм. сынап бағанасынан 87,5±3,1 мм. сынап бағанасына дейін төмендейді, азаю денгеиі 17,1% -ға тең болды.
Жүректің жиырлу жиілігі мөнетіне 88,2±3,0 ден 67,2±2,2 төмендейді, яғни азаю денгейі 23,9%- ға
тең болды.
4-ФТК-ді қолданғанда әсерінен САҚ 183,0±9,0 мм. сынап бағанасынан 128,9±3,1 мм. сынап бағанасына дейін төмендейді, азаю денгеиі 30,3% -ға тең болды. ДАҚ 105,5±2,2 мм. сынап бағанасынан 87,5±3,1 мм. сынап бағанасына дейін төмендейді, азаю денгеиі 21,9% -ға тең болды. Жүректің жиырлу жиілігі мөнетіне 88,2±3,0 ден 67,2±2,2 төмендейді, яғни азаю денгейі 28,4%- ға тең болды
Кесте 1 - Артериалық гипертензияның ІІ дәрежелі науқастардың артериалық
қысымдардың деңгейінің фармакотерапиялық кешендердің әсеріне байланысты өзгеруі.
|
АҚ өлшеу бірлігі |
Ерлер n=40 |
||||
|
Емге дейін |
ФТК-1 |
ФТК-2 |
ФТК-3 |
ФТК-4 |
|
|
САҚ мм сын.бағ. |
183,0±9,0 |
139±2,0* |
137,3±3,1* |
133,2±3,1* |
128,9±3,1* |
|
ДАҚ, мм.сын.бағ. |
105,5±2,2 |
93,2±2,7* |
89,6±2,4* |
87,5±3,1* |
82,5±3,1* |
|
ЖСЖ мөн. |
88,2±2,0 |
70±2,0* |
69±2,1* |
67,2±2,2* |
*63,2±2,2* |
Ескерту *- р<0,05 емге дейінгі топпен салыстырғандағы дәлдік көрстекіш;
Сонымен зертеу нәтижесінде алынған меліметтер артериалық гипертензиямен ауыратын ІІ дәрежелі науқастарда артериалық қысымның нышандарының түрлерінің деңгейі
фармакотерапмялык кешендердің әсерінен САҚ, ДАҚ және жүректің жиірлуі денгейі әр түрлі мөлшерде өзгереді, ең үлкен төмендеулер қүрамында (Фтк-2);бисопролол (5мг), престариум (5мг) және кардилопин (5мг) бар фармакотерапиялық кешеннің әсерінен 30,3%дан 21,90 %- ға
төмендейді. Артериалық гипертензиямен ауыратын ІІ дәрежелі науқастардың дәрінің қүнына байланысты «шығын - пайда» көрсеткішінің артериялық қысымның және жүректің жиілігінің орташа нышандарына байланысты фармакотерапиялық кешендердің әсерінен өзгеруі 2-кестеде көрсетілген.
АГ ІІ дәрежелі науқастарды емдеу кешендерінің түріне байланысты дәрілік шығынның қүнының жарты жылдық мерзіміндегі жағдайы 3-кестеде көрсетілген. Тікелей аурудың толық бағасы ФТК әсерінен әр түрлі деңгейде өзгереді. Аурудың дәріге кеткен шығынның бағасы бірінші ФТК тобында 48520 теңгені қүраса, ал екінші, үшінші және төртінщі топтарда 21390 тенге, 23424 және және 27228 теңгеге тең болады, яғни бірінші топпен салыстырғанда шығынның мөлшері екінші және үшінші топта 44,1% және 48,3% тең болады. Төртінші топта шығынның мөлшері бірінші топпен салыстырғанда 56,1% - ға тең болады (кесте-2).
Кесте 2 - Артериалық гипертензиямен ауыратын ІІ дәрежелі науқастардың дәрінің қүнына байланысты «шығын - пайда» көрсеткішінің фармакотерапиялық кешендердің әсерінен өзгеруі.
|
Топтар |
Меншікті тиімділігі % |
24 апта ішіндегі жиынтық шығыны (тенгемен) |
«Шығын-пайда» коэффициенті ( тенгемен) |
|
ФТК-1 n = 10 |
123,6±3,0 |
48520 |
392 |
|
ФТК-2 n = 10 |
126,6±2,0 |
21390 |
168,9 |
|
ФТК-3 n = 10 |
129,7±3,0 |
23424 |
180,6 |
|
ФТК-4 n = 10 |
136,4±3,0 |
27228 |
199,6 |
Артериалық гипертензиямен ауыратын ІІ дәрежелі науқастардың бірігіп кету шығынның белсенділігінің көрсеткіші (БКШБК) артериялық қысымның және жүректің жиілігінің орташа нышандарына байланысты және аурудың толық қүнына байланысты жағдайы 3-кестеде көрсетілген.
Науқастарды емдеуге жүмсалатын бірігіп кету шығынның белсенділігінің көрсеткіші (БКШБК) немесе «қүн/ тиімділік» көрсеткіщі 1- ші топпен салыстырғанда 2-ші топта 531,9 тенге 211
үнемдесе, 3-ші емдік топта 447,5 тенгеге тең болды. Ал 4- ші емдік топта қурамында бисопролол (5мг), периндопропил (5мг), кардилопин (5мг) әсерлерінен бул көрсеткіш 569 теңгені үнемдейді. Бірігіп кету шығынның белсенділігінің көрсеткіші (БКШБК) немесе «қун/ тиімділік» көрсеткіщі 1- ші емдік топпен салыстырып сараптағанда белсенделігі жоғары және арзан, үстемді емнің негізі болып қурамында бисопролол, периндопропил, кардилопин бар фармакотерапиялык кешені негізделді.
Кесте 3 - Артериалық гипертензиямен ауыратын ІІ дәрежелі науқастардың бірігіп кету шығынның белсенділігінің көрсеткіші (БКШБК) артериялық қысымның және жүректің жиілігінің орташа нышандарына байланысты және аурудың толық қүнына байланысты жағдайы.
|
Топтар |
Меншікті тиімділігі % |
Аурудың толык қүны (тенге) |
Бірігіп кету шығынның белсенділігінің көрсеткіші (тенгемен) |
|
ФТК-1 n = 10 |
123,6±3,0 |
117850,3 |
953,5 |
|
ФТК-2 n = 10 |
126,6±2,0 |
53375,6 |
421,6 |
|
ФТК-3 n = 10 |
129,7±3,0 |
65584,4 |
506 |
|
ФТК-4 n = 10 |
136,4±3,0 |
52448,9 |
384,5 |
ҚОРЫТЫНДЫ:
- Артериалық гипертензиямен ауыратын ІІ дәрежелі науқастардың дәрілік «шығын - пайда» көрсеткішінің артериялық қысымның және жүректің жиілігінің орташа нышандарына байланысты фармакотерапиялык кешендердің әсерінен 1-топта-392 тенге қураса, 2-топта -168,9 тенге, 3-топта- 180,6 тенге, 4-емдік топта 199,6 тенгеге тең болды. ФТК-2 емдік тобында (бисопролол) дәрілік «шығыын-пайда» тиімділігі бірінші, үшінші және төртінші топтарға қарағанда 223,1 тенгеге, 11,7 тенгеге және 30,7 тенгеге тен болды.
- Бірігіп кету шығынның белсенділігінің көрсеткіші (БКШБК) немесе «кун/ тиімділік» көрсеткіщі 1- ші емдік топпен салыстырып сараптағанда белсенделігі жоғары және арзан, үстемді емнің негізі болып курамында бисопролол (5мг), периндопропил (5мг), кардилопин (5мг) бар фармакотерапиялык кешені негізделді.
- ІІ дәрежелі артериялык гипертониямен наукастардаң толык шығыны бірінші ФТК тобында 117850,3 теңгені кураса, ал екінші және үшінші топтарында 45,3% және 55,6%-ға тең болады. Артериалык гипертензиямен ауыратын ІІ дәрежелі наукастардың дәрілік «шығын - пайда» көрсеткішінің артериялык кысымның және жүректің жиілігінің орташа нышандарына байланысты фармакотерапиялык кешендердің әсерінен 1-топта-392 тенге кураса, 2-топта -168,9 тенге, 3-топта- 180,6 тенге, 4-емдік топта 199,6 тенгеге тең болды. ФТК-2 емдік тобында (бисопролол) дәрілік «шығыын-пайда» тиімділігі бірінші , үшінші және төртінші топтарға карағанда 223,1 тенгеге, 11,7 тенгеге және 30,7 тенгеге тен болды.Бірігіп кету шығынның белсенділігінің көрсеткіші (БКШБК) немесе «кун/ тиімділік» көрсеткіщі 1- ші емдік топпен салыстырып сараптағанда белсенделігі жоғары және арзан, үстемді емнің негізі болып курамында бисопролол (5мг), периндопропил(5мг), кардилопин (5мг) бар фармакотерапиялык кешені негізделді
ӘДЕБИЕТТЕР
- Константинов, В.В. и соавт. Распространенность АГ и ее связь со смертностью и факторами риска среди мужского населения в городах разных регионов // Кардиология. - 2001. - №4. - С. 59.
- Цыбин, А. К. Фармакоэкономика: проблемы и пути дальнейшего развития // Рецепт. — 2000. — №6(15). - С. 21-24.
- Рысмендиев, А.Ж. Состояние и стратегия реформы кардиологический службы республики Казахстан // 2-Конгресс ассоциации кардиологов Казахстана. - Алматы. 1998. - С. 3-5.
- Органов, Р.Г., Масленникова, Г.Я. Сердечно-сосудистые заболевания в РФ во второй половине ХХ столетия, тенденция, возможные принципы, перспективы // Кардиология. - 2000. -№6. - С. 4-9.
- Орманов Н.Ж., Казбекова М.Ж. Изменение фармакоэкономических показателей под влиянием фармакотерапевтических комплексов у больных артериальной гипертонией ІІ степени.//Вестник ЮКГФА.-2012.- -№4. - С. 221-225.