Ішек инвагинациясы - ішек ілгектерінің бір бөлігінің екінші бір бөлігінің ішіне еніп кетуі нәтижесінде дамитын ішек өтімсіздігінің ерекше бір түрі. Ересектер мен жасөспірімдерде Меккель дивертикулы ішек инвагинациясының себебі болуы мүмкін.
Орналасуына қарай инвагинациялар аш-ашішектік, аш-тоқішектік, аш-соқырішектік (илеоцекальды), тоқ- тоқішектік болып жіктеледі.
Осындай жағдай Қ.А. Яссауи атындағы ХҚТУ клиникасының хирургия бөлімшесінде көрініс тапты. 14 жасар жасөспірімде ішек инвагинациясы нәтижесінде ішек өтімсіздігі дамып, ауруханаға түсті. Түскен кездегі шағымы ішінің толғақ тәрізді қатты және бірден ауыруы, лоқсу, қүсу. Іштің ауыруы, оқтын -оқтын қатты болады да арасында ауырусыз үзілістер бар. Ауыру сезімінің күшейген кезінде қүсулар 2 рет болған.
Науқастың сыртқы көрінісі қалыпты, есі анық, тынысы дүрыс. Іші кебіңкі, пальпация жасағанда ауру үстамасы өршігенде қүрсақ қуысы қабырғасының біршама қатайғандығы білінеді. Ұстамасыз бос уақытта іші жүмсақ, терең пальпацияда, саусаққа, кіндік маңы аймағынан сәл төмен оң жағында колбасаға үқсас созылыңқы, қозғалмалы, ауыратын түйін (инвагинат) білінеді. Тік ішекті саусақ арқылы тексергенде аз мөлшерде қанды кілегей анықталды. Нәжіс пен газдардың шығуы толық тоқтаған.
Қосымша зерттеу тәсілдері бойынша: қүрсақ қуысы ағзаларының УДЗ сы эхо тығыз түзілім, инфильтрат бар. Қүрсақ қуысы рентгенограммасында көптеген Клойбер табақшалары көрінеді.
ЭКГ Синустық ритм 60 р.мин. ЭОС тің вертикальды орналасуы .
ҚЖА гемоглобин: 146 г/л, Эр:4,5х1012г/л, Л: 16,0 х109 г/л, ЭТЖ: 4 мм/с.
ЗЖА: түсі с/с, рН-1016, белок - 0,066 Л-4-4 в п зр.
Қанның биохимиялық анализі: билирубин- 12,0 мкмоль/л, АСТ -0,3, АЛТ -0,1, альфа амилаза-6,7 мг\сл, мочевина-6,0 ммоль\л, креатинин- 90 мкмоль\\л, глюкоза- 4,5 ммоль/л. общий белок -72 г/л .
Фиброколоноскопия: Ішектің көру аймағында катаральды колит. Тоқ ішекте 0,5х0,5 см бірлі-екілі дивертикулдар бар. Ішектің жоғарғы бөлігінен қанды кілегей келіп жатыр.
Флюорография: дені сау.
Нәтижесінде науқасқа «Жабысқақтық ішек түйілуі нәтижесіндегі ішек өтімсіздігі. Ішек инвагинациясы? Диагнозы қойылып шүғыл түрде операцияға алу шешілді.
Операция- төменгі орта лапаротомиясы аш ішек резекциясы, энтеро-энтеро анастомоз «жаны жанына» ішек қуысын Шальков зондом арқылы дренаждау. Қүрсақ қуысының санациясы, түтік арқылы дренаждалуы.
Қүрсақ қуысын ашқанда онда аз мөлшерде серозды бөлінді анықталды. Жіті қарау арқылы кіндік маңынан қабырғасының трофикасы бүзылған, пішіні колбасаға үқсас үзындығы 12-15 см жуандығы 5-7 см дей инвагинат анықталды. Оның түсі өзгерген, қоңырқай қызыл, кей жерлері көгеріңкі, ісінген, сырты жылтыр, біртегіс керілген кей жерлерінде некрозға үшыраған ошақтар білінеді. Пальпацияда тығыз эластикалық консистенцияда, тайғақ, кей жерлері ақшыл сүр жаппамен жабылса, кей жерлерінен серозды сүйық бөлінген.
Қолдан дезинвагинация жасау қарастырылды бірақ ішек қабырғасының ісінуі мен некроз ошақтары, трофикалық бүзылыстар оны нәтижесіз етті. Механикалық әсер нәтижесінде ішек қабырғасының көп бөлігі десерозацияланды, кей жерлері жыртыла бастады. Ішектердің жағдайын бағалай келе интраоперациялық кеңес дезинвагинацияның нәтижесіздігін ескеріп, ішек резекциясын жасау керектігіне тоқталды.
Аш ішек резекциясы жасалып, ішектерге жаны-жанына энтеро-энтероанастомоз салынды. Ішек қуысы Шальков зонды көмегімен дренаждалды. Қүрсақ қуысы санацияланып, екі өзекті түтік арқылы дренаждалды. Жараға тігіс салынып, асептикалық таңғыш қойылды.
Макропрепарат: макропрепаратты ашып қарағанда мықын ішек дивертикулы ішек инвагинациясының себебі болып табылатындығы анықталды. Инвагинат ішінде үзындығы 6-7 см дей түсі көкшіл, қара қошқыл болып өзгерген, ісінген әр жерінде некроздық өзгерістері бар ішек дивертикулы шықты.
Операциядан кейінгі кезең жақсы өтті. Жара біріншілік тыртық арқылы жазылды. Тігістері 8-9 күндері алынды. Ішкі ағзалары тарапынан өзгерістер жоқ, физиологиялық бөлінімдері нормада. Науқас үйіне қанағаттанарлық жағдайда шығарылды.