Тізе буыны - адам ағзасында физикалық белсенділікке қажетті, функциональді қатынаста маңызды ролді алатын үлкендігі жағынан буындардың ішінде екінші болып табылады. Зақымдануы жағынан да тізе буыныекінші орынды алады [1]. Тізе буынының қабынулы және дегенеративті-дистрофиялық ауруының жалпы қүрылымында басты орынды деформирленген остеоартроз және ревматоидті артрит алады [2,3,4]. Осы патологияда тізе буынының зақымдануы, тіпті айқын емес функциональді қызметінің бүзылысы науқасқа түрақты еңбекке қабілеттілігінің төмендеуімен айқын ыңғайсыздықты тудырады, ал үрдістің үзақ ағымы инвалидизацияға алып келеді [5]. Осыған байланысты, науқастардың негізгі контингенті жүмысқа қабілетті жасқа келеді, яғни дүрыс диагнозды анықтау және ерте қою өзекті мәселе болып табылады. Соңғы уақытта сүйек-буын жүйесін ультрадыбысты зерттеу кеңінен дамып келеді [6,7]. Ультрадыбысты зерттеуді қолдану артрологияда жаңа бағыт және көңіл толтыратын перспективті болып келеді.
Мақсат: Тізе буынының зақымдануы кезінде деформирленген остеоартроз бен ревматоидті артриттің диагностикасында және салыстырмалы диагностикасында ультрадыбысты зерттеудің маңыздылығын және мүмкіншілігін бағалау.
Материал жэне эдістер: Тізе буынының патологиясы бар 18-85 жас аралығындағы 185 науқастың нәтижелері талданды. Оның ішінде 127 (79,9%) әйелдер, 32 (20,1%) еркектер. Анамнез үзақтығы 3 айдан 30 жыл аралығын қүрады. 146 (91,8%) науқас деформирленген остеоартрозбен, 13 (8,2%) ревматоидті артритпен тіркелді. Ультрадыбысты зерттеу Medison SONOACE X6 аппаратында 6-12 МГц жиілігі аралығымен сызықты көрсеткішті қолданумен жүргізілді. Тізе буынының деформирленген остеоартрозы мен ревматоидті артритінің диагностикасы және салыстырмалы диагностикасы науқастың шағымымен, анамнезімен, клиникалық көрінісімен, лабораториялық зерттеуімен және аспапты әдістің бірі болып табылатын ультрадыбысты зерттеуімен жүзеге асырылды. Салыстырмалы диагностиканы жүргізу мақсатында тізе буынының келесі қүрылымы бағаланды: жүмсақ тіндері (ісінудің болуы немесе жоқтығы), гиалинді шеміршегі (қалыңдығы, қалыңдығының біркелкілігі, қүрылымы, беткейі), синовиальді қабықтың өзгерісі (қалыңдауы, езілуі), буын қалтасының және буын қуысының жағдайы (сүйықтықтың болуы), буындық беткейі (шеттік сүйектік остеофиттерінің пайда болуы).
Нэтижелер жэне оны талқылау. Деформирленген остеоартроз диагнозымен 146 (91,8%) науқасқа ультрадыбысты зерттеу жүргізілді. 72 (49,3%) науқаста деформиреленген остеоартроздың I сатысы, 69 (47,3%) науқаста II сатысы, 5 (3,4%) науқасқа III сатысықойылды. 13 (8,2%) науқаста тізе буынының зацымдалуымен жүрген ревматоидті артрит анықталды. Олардың ішінде 7 (53,8%) науқаста аурудың I сатысы, 5 (38,5%) - II сатысы, 1 (7,7%) науқаста III сатысы анықталды.
108
Сонымен, деформирленген остеоартроз бен ревматоидті артрит кезінде тізе буынының ультрдыбысты зерттеуі күмәнсіз маңызды болып табылады. Әдіс информативті, бейинвазивті, қол жетімді және үнемді (KT мен MPT-мен салыстырғанда). Ультрадыбысты зерттеуде қарсы көрсеткіш жоқ, буынның жүмсақ тін компонентін көруге, көпретті қайталап тексерулергемүмкіндік береді. Ультрадыбысты зерттеудің негізгі маңызы осы ауру кезінде ерте патологиялық өзгерісті анықтауға мүмкіншілігі болып табылады. Ол патологиялық үрдістің басында диагностика жасауға мүмкіндік береді, аурудың сатысын анықтайды және ең басытысы - осы екі ауру кезінде салыстырмалы диагностиканы жүзеге асырады.
ӘДЕБИЕТТЕР
- Еськин Н.А., Атабекова Л.А., Бурков С.Г. Ультрасонография коленных суставов. //. SonoAce International - N10, 2002 г, стр. 85-92.
- Ермак Е.М. Возможности ультрасонографии в прогнозировании развития деформирующего гонартроза. // SonoAce International - N11, 2003 г, стр. 87-91.
- Зубарев А.В. Диагностический ультразвук. Костно-мышечная система. M., СТРОМ, 2002 г., 136 с.
- Лагунова И.Г. Рентгеновская cемиотика заболеваний скелета.- М, 1966.-156с.
- Максимович М.М. Структура инвалидности при артрозах крупных суставов.// Повреждения и заболевания позвоночника и суставов: Материалы научно-практической конференции травматологов - ортопедов. - Минск, 1998.С. 34-35.
- Radin E.L. Osteoarthrosis. What is known about prevention. Clin.Orthopaed., 1987, Vol. 222, Sept, p. 60-65.
- Yunus M.B. Investigational therapy in rheumatoid arthritis: A critical review. Sem. Arthr. Rheum., 1988, Vol.
176, No.3, p. 163-184.