Урологиялық ауруларға негізінен - зэр шыгару аурулары, зәр жолында тас байлану және қатерсіз гиперплазия безі. Бул аурулар басқа урологиялық ауруларға қарағанда таралу жағынан көбірек. Булардың ішінде әсіресе зәр шығару жолының жуқпалы ауруы ЗША қарапайым емді қабылдамай жиі қайталануға алып келеді. 2006-2008 жылдарда Кентау қаласында үлкен жастағылар арасында зәр шығару жолдарының аурулары өсуде. 2006 жылдармен салыстырғанда 2008 жылы Кентау қаласында ЗША ҚР және ОҚО бойынша 3 есе өскен.
Негізгі урологиялық ауруларға жататындары несеп жолдарының инфекциясы, несеп тас аурулары және қуықасты безінің қатерсіз гиперплазиялары. Бул аурулардың бөліп қаралуы урологиялық аурулардың көпшілік пайызын қурауына байланысты. Бул аурулардың маңыздылығы олардың әртүрлі клиникалық формаларына, олардың диагностикалық кеш анықталуына және ауыр асқынуларға алып келуіне байланысты.
Несеп жолдарының инфекциясы және несеп тас ауруларының клиникалық ағымы ауыр және узақ жүруіне байланысты емдеу үшін үлкен материалдық шығынды талап етеді. Сондықтанда емхана урологының ең басты міндеттері болып урологиялық аурулардың ерте диагностикалау, емдеу және алдын-алу эпидемиологиясын зерттеу болып табылады. Жоғарыдағы көрсетілген аурулардың жиі кездесетіні - несеп жолдарының инфекциясы. Қазақстан Республикасында созылмалы пиелонефритпен ауыратын науқастардың саны орта жылдық көрсеткіш бойынша 564,2% 100 мың халық санына шаққанда, ал Оңтүстік Қазақстан облысында 484,8%. Ал Ащысай, Байылдыр, Қарнак, Қушата елді мекендеріндегі және Кентау қаласындағы көрсеткіш кандай?
1 кесте - 2006-2008 жылдар арасында несеп жолдарының инфекциясы ауруымен Ащысай, Байылдыр, Қарнак, Қушата елді мекендерінің жэне Кентау каласының халыктарының сыркаттануы.
|
Жылдар |
Біріншілік табылған жағдай |
100 адамға шакканда |
100 мың адамға шакканда |
|
2006 |
74 |
1,4 |
138,2 |
|
2007 |
85 |
1,6 |
156,8 |
|
2008 |
208 |
3,7 |
374,1 |
1-ші кестеге карайтын болсак Ащысай, Байылдыр, Қарнак, Қушата елді мекендерінің жэне Кентау каласының халыктарының несеп жолдарының инфекциясымен сыркаттануы 2006-2008 жылы өскендігін байкаймыз. Несеп жолдарының инфекциясымен сыркаттануы Ащысай, Байылдыр, Қарнак, Қушата елді мекендерін жэне Кентау каласын Оңтүстік Қазақстан облысымен, жалпы Қазақстан Республикасының көрсеткіштеріне карағанда 3 есе жоғары.
Таралуы бойынша екінші орында несеп тас аурулары жатады. Қазакстан Республикасы бойынша несеп тас ауруларымен ауыратын наукастардың көрсеткіші 53,7% 100 мың халыкка шакканда күраса, Оңтүстік Қазакстан облысында 29,5% курайды.
2 кесте - 2006-2008 жылдар арасында несеп тас ауруларымен Ащысай, Байылдыр, Қарнак, Қушата елді мекендерінің жэне Кентау каласының халыктарының сыркаттануы.
|
Жылдар |
Біріншілік табылған жағдай |
100 адамға шакканда |
100 мың адамға шакканда |
|
2006 |
31 |
0,58 |
57,9 |
|
2007 |
63 |
1,16 |
116,2 |
|
2008 |
82 |
1,48 |
147,5 |
2-ші кестенің корытындысы бойынша Ащысай, Байылдыр, Қарнақ, Қушата елді мекендерінің жэне Кентау каласының халыктарының 2006-2008 жылдар аралығында несеп тас ауруларымен ауыратын наукастар саны 5 есе жоғары. Бүл көрсеткіш Оңтүстік Қазақстан облысымен салыстырғанда 1,5% жоғарылаған. Қуыкасты безінің катерсіз гиперплазиясы жиі таралған эсіресе егде жэне карт ерлерде кездесетін ауру болып табылады. Қазакстан Республикасында ол 65,0% 100 мың халыкка шакканда күраса, Оңтүстік Қазакстан облысында 21,6% күрайды.
3 кесте - 2006-2008 жылдар арасында куыкасты безінің катерсіз гиперплазиясымен Ащысай, Байылдыр, Қарнак, Қушата елді мекендерінің жэне Кентау каласының халыктарының сыркаттануы.
|
Жылдар |
Біріншілік табылған жағдай |
100 адамға шакканда |
100 мың адамға шакканда |
|
2006 |
16 |
0,29 |
29,9 |
|
2007 |
12 |
0,22 |
22,2 |
|
2008 |
16 |
0,29 |
28,8 |
№3 кесте бойынша Ащысай, Байылдыр, Қарнак, Қушата елді мекендерінің жэне Кентау каласының халыктарының 2006-2008 жылдар аралығында куыкасты безінің катерсіз гиперплазиясымен ауыратын наукастар саны бір калыпты туракты 29,0% 100 мың халыкка шакканда кураса, ал Оңтүстік Қазакстан облысымен салыстырғанда 2 есе жоғары.
Жүргізілген эпидемиологиялык акпараттарға сүйенсек Ащысай, Байылдыр, Қарнак, Қушата елді мекендерінің жэне Кентау каласының халыктарының 2006-2008 жылдар аралығында урологиялык аурулармен ауыратын наукастар саны Оңтүстік Қазакстан облысымен салыстырғанда жоғары екендігі аныкталды. Несеп жолдарының инфекциялык аурулары 3 есе, ал несеп тас аурулары 5 есе жоғарылаған. Ескерте кететін жағдай, бул тек анықгалған жағдай, ал шынында несеп тас ауруымен ауыратын наукастар саны бар екенін аныктау алдағы мэселе. Несеп тас аурулары көбінесе алғашкы сатыда емге жаксы беріледі. Ол саты кристаллурия деп аталады. Ол кезең жасырын өтеді. Ащысай, Байылдыр, Қарнак, Қушата елді мекендері жэне Кентау каласы бойынша халыктың несеп жолдарының инфекциясы жэне несеп тас ауруларымен жиі ауруы жэне оның жоғарлауы себептерін аныктау кажет:
Көрсетілген аурулардың пайда болуына алып келетін элеуметтік фактор. Несептің скринингтік анализін жасау ( рН, бактериялар, лейкоциттер, туздар, кристаллдар 1 мл. Несепте болатын). Бул несеп жолдарының инфекциясы жэне несеп тас ауруларының шынайы себептерін анықгауға жэне медико-элеуметтік сауыктандыру шараларын жасайды.
ӘДЕБИЕТТЕР
- Лопаткин Н.А. Урология - M., -Медицина. 1985 г.
- Алчинбаев М.К.,Сарсенбеков Е.К., Кожабеков Б.C., Малих М.А. Мочекаменная болезнь, - Алматы, 2004 г.
- Лопаткин Н.А., Шабад А.Л. Урологические заболевания почек у женчин. М.Медицина 1985 г.
- Портной Н.С., Гроздовская Ф.Л. Аденома простательной железы Л.Медицина 1984 г.
- Кремлинг X., Хайнц Р. Гинекологическая урология и нефрология. Перевод с немецкого - М., -Медицина 1985 г.