РектальДі Дәрілік қалыптарға маркетингтік зерттеулер жүргізілДі. Заманауи фармацевтикалық нарықтағы суппозиторийлерДің сұраныста болуы және өзектілігі зерттелДі. РектальДі Дәрілік қалыптарДың номенклатурасын зерттеу барысынДа ҚазақстанДа қолДануға рұқсат етілген Дәрілік заттар туралы ДеректерДің ақпарат қорының негізінДе жүргізілДі.
Суппозиторийлер басқа препараттардың алдында көптеген артықшылыққа ие, әсіресе оларды педиатрия және геронтология тәжірибесінде көп тағайындайды[2-3]. Ректальды дәрілік түрлер әсер ету жағынан инъекциялық дәрілік қалыптармен бәсекелеседі [4].
Жұмыстың мақсаты: Ректальді препараттардың номенклатурасын және сұраныста болуын кейінгі ғылыми жұмыстар үшін зерттеу.
Материал және зерттеу әдістері.
Ректальді дәрілік препараттардың номенклатурасын маркетингтік зерттеу барысында Қазақстанда қолдануға рұқсат етілген дәрілік заттар туралы деректердің ақпарат қорының контент талдамасы, олардың жүйелендірілуі және салыстырмалы және графикалық талдаулар негізінде жүргізілді.
Зерттеу нәтижелері және олардың талқылануы.
Біз Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етілген дәрілік заттардың маркетингтік ақпараты бар төмендегідей ғылыми және ресми анықтамалық басылымдарға талдау жүргіздік:
- Дәрілік заттар және медициналық мақсаттағы бұйымдардың Мемлекеттік Реестрі;
- Қазақстандағыдәрілік заттарының Реестрі;
- Дәрілер энциклопедиясы.
Талдау мәліметтері Қазақстанныңзаманауи фармацевтикалық нарығындағы
суппозиторийлердің 14,69%-ы отандық препараттарды құрайтынын және 85,31% шетелдерде өндірілетінін көрсетті.Еліміздің нарығындағы ректальды дәрілік қалыптарды жасап шығару мөлшері бойынша көшбасшы мемлекет Ресей(32,77%), екінші орында Молдова Республикасы (8,47%), үшінші орында Үндістан (7,34%), содан соң Германия мен Италия (6,22%-дан), одан кейін Украина мен Франция (5,09%-дан), сосын Польша (3,39%) тұр. Басқа 9 мемлекетті қоса есептегенде дәрілердің меншіктік үлесі 10,72%ды құрайды.Шетел өндірушілерінің мемлекеттер бойынша талдау нәтижелері 1суретте келтірілген.
Сурет 1 ҚР нарығындағы ректальді суппозиторийлер үлесінің мемлекеттер бойынша талдау нәтижелері
Дәрігердің рецептінсіз босатылатын ректальді дәрілік препараттардың мөлшері 63,84%ды құрады, ал препараттардың 36,16%-ы дәріханаларда рецептпен босатылады. 2суретте рецептпен және рецептсіз босатылатын ректальдідәрілік қалыптардың қатынасы көрсетілген.
Сурет 2 Ректальді суппозиторийлер мысалында рецептпен және рецептсіз босатылатын дәрілік қалыптардың қатынасы
Суппозиторийлерге деген сұранысты анықтау үшін халықтан әлеуметтік сұрау арқылы зерттеу жүргізілді. Бұл үшін сауалнама әзірленді, оған 10 сұрақ кіреді.
Әлеуметтік сауалнама Алматы қаласының дәріхана тұтынушыларының арасында 2018 жылдың қазан айында өткізілді. Жалпы саны 50 адам қатысты. Олардың 21-i ер (58%), 29-ы (42%) әйелдерді құрады.
Респонденттердің жас топтары бойынша бөлінуі бойынша мәліметтер 3 суретте көрсетілген.
Сурет 3 Респонденттердің жас топтары бойынша бөлінуі
Әлеуметтік жағдайы туралы сұрақтарға жауап бергендердің ішінде: «жұмысшы» - 32%, «жұмыссыз» -12%, «кәсіпкер» 14%, «студент» 20%, ал «зейнеткер» - 22% құрады.
Сұралғандардың әлеуметтік жағдайы бойынша бөлінуі туралы мәліметтер 4 суретте көрсетілген.
|
□ Жұмысшы ■ ЖұмыссызИ Кәсіпкер |
|
|
■ Студент |
■ Зейнеткер |
|
22% 32% |
|
|
20% |
12% J 14% |
Сурет 4 Әлеуметтік жағдайы бойынша бөлінуі туралы мәліметтер
Сауалнамаға қатысқандардың 8%-ы «500-ге дейін», 12%-ы «500-1000», 30%-ы «1000-5000», 50%-ы «5000 және жоғары» қаржысын ай сайынғы дәріге жұмсайды екен. Сауалнама
қатысқандардың ай сайынғы дәріге жұмсайтын қаржысы туралы мәліметтер 5 суретте берілген.
Сурет 5 Сауалнама қатысқандардың ай сайынғы дәріге жұмсайтын қаржысы
Респонденттердің дәріханадан ректальды фармацевт кеңесіне -20%-ы, туыс-достарының
дәрілік препараттарды сатып алғанда ұсынысына 10%-ы жүгінеді, ал 14%-ы өздері
жарнамаға 16%-ы, дәрігер кеңесіне 40%-ы, таңдайды екен (6 сурет).
Сурет 6 Респонденттердің дәрілерді сатып алудағы таңдау мотивациясының көрсеткіштері
Алынған деректер суппозиторийлердің өзектілігі туралы қорытынды жасауға мүмкіндік береді. Заманауи фармацевтикалық нарықта суппозиторийлердің ерекше маңызы бар, педиатриялық тәжірибеде және гериатрияда қолданылады.
Қорытынды.
- Қазіргі заманғы фармацевтикалық нарықтағыректальді дәрілік препараттарға сұраныс зерттелді.
- Зерттеу нәтижелері Қазақстандық фармацевтикалық нарықтағы ректальді дәрілік препараттардың 14,69%-ын отандық және 85,31%-ын шетелдік өндіріс құрады.
- Терапевтік мақсаттар үшін респонденттердің 40%-ы дәрігерлердің тағайындауы бойынша, ал 16%-ы жарнамаға сүйеніп, ал 14%-ы өздері сатып алады.
- Зерттеу мәліметтері суппозиторийлердің дәрілік препарат ретінде сұранысқа ие екендігін куәландырады.
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
- М.А. Балабудкин, Л.А. Климов,В.В. Скиба и др. Интенсивная технология детских суппозиториев // Человек и лекарство: тез.докл. II-г Рос. нац. конгр. 10-15 апр. 1995 г. М.:1995. С. 7-8.
- Машковский М.Д. Лекарственные средства. М.: Новаяволна, 2010. 1216 с.
- Лекарственные препараты в России. Справочник Видаль. М.: ЮБММедика Рус, 2014. 1600 б.
- Куль И.Я., Саенко А.Ю., Попова Е.А. Маркетинговые исследования ректальных лекарственных средств на современном фармацевтическом рынке // Современные проблемы науки и образования. 2015. № 5. С. 22-29.
- Қазақстан Республикасының мемлекеттік реестрі URL: http://dari.kz