Бұл мақалада, Қазақстан Республикасының фармацевтикалық нарығындағы асқазан ауруларында (гастрит, ойық жара ауруы) емдеуге арналған фитопрепараттар жайлы. Дәрілік өсімдік шикізаты бойынша әДеби ДеректерДі талДау түйнекті фломис шөбі, негізгі фармакологиялық қасиеттерін, химиялық құрамын мазмұн ДеректерДі ұсынып, осы өсімДіктің пайДалы қасиеттерін жоғарғылығын ДеректейДі.ТалДау жүргізе отырып отанДық Дәрілік өсімДік шикізатының өнімДілігін арттырып, жоғары сапаға қол жеткізуге болатыны дәлелденді.
Кіріспе. Қазіргі уақытта Қазақстанның фармацевтикалық нарығында отандық дәрілік өсімдік шикізатының өндіруіліне аса үлкен мән бөледі. Түйнекті фломис пайдалы химиялық құрамы бай және фармакологиялық қолданылуы спектрі кең, бірақ аз зерттелінген өсімдік шикізаты болып табылады. Одан әрі түйнекті фломистің қасиеттерін зерттеу, оның биологиялық белсенді заттарымен танысып, қолданылуы спектрін кеңейте түседі. Тұтастай алғанда, жаңа өсімдік ресурстарын іздеу, жалпы Қазақстанның фармацевтикалық өнеркәсібіне тиімді және өзекті болып табылады.Бұл жұмыстың мақсаты түйнекті фломис (phlomis tuberosa l.) дәрілік өсімдік шикізатына талдау жасап, оның негізінде жаңа препараттар шығару.Қазіргі кезде дүние жүзінде, оның ішінде Қазақстанда фармацевтикалық өндіріс жоғары технологиялармен жабдықтаған және елдің экономикалық жүйесінде ерекше орын алатын бірден бір сала. Фармацевтикалық индустрияны дамыту бойынша қабылданған мемлекеттік бағдарламалар міндеттері:инвестициялық жобаларды іске асыру шеңберінде жұмыс істеп тұрған өндірістерді жаңғырту және жаңа фармацевтикалық кәсіпорындарды салу.Осыған
Кесте 1
байланысты халық денсаулық сақтау мәселесіндеорташа өмір сүру жасын жоғарлату маңызды. Статистика жүгінсек, асқазан ауруларыны кең таралған ауру болып табылады.
Зерттеу материалы мен әдістері.Түйнекті фломис (Зопник) - көпжылдық шөп тұқымдас өсімдік. Ол айқын жуан, ирек тамырылы және ұшы-туындаған биіктігі 30-60 см. Тамырға дейінгі жапырықтары тегіс, ұзын,сабағындағы жапырақтары бар қысқалау келген.
Түйнекті фломистің пайдалы қасиеттеріге өте бай.Өсімдік тамаша химиялық құрамымен айқындалды. Барлық бөліктерінде эфир майларға, иридоидтарға, алкалоидтарға адам ағзасына пайдалы флавоноидтарға(генкванин, лютеолин) анықталған. Табиғи органикалық қосылыстар (дитерпеноиды) берілген фитолом, стероидами, фенолкарбон қышқылдары және олардың туындысы, оларға кофе, феруловая, хлороген және хин қышқылдары кездеседі.
Өсімдік шикізаты толығымен С, В2, Е, Кдәрумендерімен және каротиннойдтармен қамтылған. Сондай-ақ, микроэлементтерде бар. Құрамындағы эфир майы протистоцидтіәсер көрсетеді. Өсімдікдің тұқымы -инфекцияларға және микроорганизмдерге қарсы тамаша қару.
|
Заты |
% құрамы |
Эсер етуі |
|
Эфир майлары |
2,3% |
Асқазан аурулары, Протистоцидті әсері, |
|
Флавоноидтар |
12дейін % |
Қабынуға қарсы, вирусқа қарсы әсері |
|
Аскорбин қышқылы |
53 мг дейін % |
Антиоксиданттық, иммуномодулятор |
|
Алкалоид |
1,5 до 5,93 % |
Қан-тамыр ауруларының гипертония кезінде, |
|
Иридоидтар |
5,40 % |
жүрек-қантамырлары, антиоксидантты, антигепатотокалық, өт айдайтын, ауруды басатын, ісікке қарсы, вирусқа қарсы, иммуномодулятор және іш жүргізгіш |
|
Каротиноидтер |
4,6% |
сауыққан көрінетін келбет ашады, қорғайды және тіндерге және ағзаның тотығу зақым сақтап |
Бүгінгі таңда дәрілік заттар Қазақстан Республикасының тұрғындарының қажеттілігін толық қанағаттандырады, бірақ отандық өндірістегі дәрілік заттардың үлесінарықтың тек 15%-ын құрайды.Дәрілік заттаркез келген мемлекеттің ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз ететін болғандықтан, бұл жағдай тек өндушілерді ғана емес Қазақстан
Республикасының басшылығын да алаңдатады. Осы жағдайларды ескере отырып, фармацевтикалық және медициналық өндірісті дамыту мақсатында мемлекеттік бағдарлама қабылданды[3]. Онда еліміз өзі өндіретін, нарықтағы үлесі 90% болатын препараттарға басым көңіл бөлінді.Осы бағдарламаны іске асыру үшін маркетингтік талдау қажет: өндірістің тиімділігін зерттеу, өнімнің сапасы мен бәсекеге қабілеттілігін анықтау. Талдау жүргізе отырып отандық дәрілік заттардың өнімділігін арттырып, жоғары сапаға қол жеткізуге болады [4].
Қорытынды.
Қазіргі таңда, дәрілік өсімдіктер препараттары түр алуан ауруларға тиімді, соның бірі асқазан- ішек ауруларында қолданыс тапқан. Айтып
кететін жайттарға, дәрілік өсімдіктердің адам ағзасында жақсы сіңіріледі кері әсерлер, аллергиялық әрекеттер өте сиррек жағдайларда кездеседі, химиопрепаратармен салыстырғанда. Қазір фитотерапия клиникалық емдеудеде үлкен қолданысқа ие болып келе жатыр медикаменттік емдеуге баламалы қатарлас. Фитотерапия ұзақ емдеу курспен шипасын тауып жатыр, оларды өзін ғана немесе дәрілік препараттармен бірге қабылдауға болады және бұндай емделу жағымсыз жағдайлар туғызбайды. Фитотерапия - ғылыми әдістерімен негізделген, емдеуге және аурулардың алдын алу қолданылатын бірден бір құрал.Әлбетте, түйнекті фломис бар фармакологиялық қасиеттері қоса алғанда, асқазан-ауруларында, ойық жараларға, несеп айдау жолдарының ауруларында, бронхит, қабынуға қарсы және т. б. қолданылады.Соңғы зерттеулердің көрсетуі бойынша түйнекті фломистің қолдану мүмкіндігі жоғары және жаңа дәрілік заттардың түрлі ауруларды емдеу үшін, әсіресе асқазан ауруларына қолдану үшін кешенді терапия екені мәлім.
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
- И.А. Самылина, Г.П. Яковлев Фармакогнозия. М.: 2016. 146 с.
- Н.Г. Гемеджиева, Л.М. Грудзинская Аннотированный список лекарственных растений Казахстана. Алматы: 2013. 219 с.
- А.А.Круглая Фармакогностическое изучение зопника клубненосного. СПб.: 2008. 293 с.
- С.С. Ломбоева Фармакогностическая характеристика Orthiliasecunda (L.) House и разработка на ее основе лекарственной формы: дисс. ... канд.мед.наук Алматы, 2002. 135 с.
- Государственный реестр лекарственных средств РК URL: https://pharmprice.kz
- Қазақстан Республикасының Дәрілік заттардың мемлекеттік реестрі/ҚРДМ Фармация Комитеті