Баяндамада салыстырмалы анализ нәтижелері бойыншасозылыңқы сарғаю қауіпі бар ерте жастағы 88 бала, Алматы қ. БҚКИА- нда пролангирленген коньюгациялық сарғаю диагнозымен стационарда ем қабылдаушы және №31 ҚЕ-да бақыланған 33 дені сау балалар қарастырылады. Балаларда сарғыштық мерзімі ұзаруына ықпал ететін антенатальді және постнатальді қолайсыз факторлар анықталды.
Участк педиатрының ең бірінші және жиі кездесетін мәселесі, нәресте туылғаннан кейін ерте жасында көрінетін пролангирленген коньюгациялық сарғыштық, себебі ол дені сау балада кездесуі немесе әртүрлі аурудың көрінісі болуы мүмкін.
Ұзаққа созылған сарғыштық нәрестенің толық дами алмауы салдарынан болады. Туылған кездегі нәрестенің салмағы билирубинемия дәрежесін анықтамайды, даму дәрежесі арқылы анықталады, шала туылған нәрестелерде салыстырмалы түре сарғаю ауыр ағымда өтеді.
Тағы да қауіп факторына алдыңғы жүктілік жатуы мүмкін. Зерттеу жұмыстарынан нәрестелердегі коньюгацияланған сарғыштық дамуына жүктілік ағымының немесе босану кезіндегі , жиі жүктілікті үзу қауіптілігі жатады. Сарғыштығы бар нәрестелердің анасында жиі экстрагенитальді патология, жатыр аномалиялары кездесетіні анықталған. Егер анасында қалқанша безі патологиясы, қантты диабет, басынан өткізген жедел немесе созылмалы аурулары бар болса, нәрестеде коньюгацияланған сарғыштық созылыңқы (3аптадан аса) ағыммен өтеді. Ауыр ағымдағы жүктілік және босану кезінде әртүрлі жүйелер, ұрық (плод) ағзасы зақымдалады. Бауырдың функционалдық жағдайы бұзылады.
Зерттеу мақсаты: Ерте жастағы балаларда созылыңқы конъюгацияланған сарғыштыққа әкелетін факторларды көрсету.
Әдістер мен Материалдар: 88 сырқатнама стационарда ем қабылдаушы ерте жастағы балалар 2014 - 2016 ж. в ДГКИБ Алматы қ. №31 ҚЕ-да бақыланған 33 дені сау балалар қарастырылады.
Алынған ақпараттар SPSS for Windows программасы көмегімен жүргізілген.Топтар арасындаңы шынайылық Хи квадрат көмегімен бағаланады. Айырмашылық р < 0,05. болса есептелінді.
Нәтижесі :
Нәрестелердің сарғыштық ұзақтығы бойынша көрсеткіші.
Кесте 1 - ¯ Нәрестелердің жасы бойнша көрсеткіші.
|
жасы |
Негізгі топ |
|
|
Абсолюттік сан |
Проценты |
|
|
15- 30 күн |
79 |
89,8% |
|
1-1,5ай |
7 |
8% |
|
1,5-4,5ай |
2 |
2,2% |
|
Барлығы |
88 |
100% |
Кестеде көрсетілгендей стационардан пролонгирленген конъюгацялық сарғыштық бойынша ем қабылдаған нәресте көпшілігі 15-30 күн жас шамасында.
Негізгі топта ер балалар басым- 60 (68,2%), қыз балалар- 28 (31,8%).
Ұзақ коньюгациялық сарғыштық дамуы қауіпі бар антенатальных факторлар жайлы мәлімет. 2-ші кестеде
Кесте 2 - Ерте жастағы пролонгирленген конъюгациялық сарғыштық қауіпі бар антенатальді факторлар
|
Антенатальді факторлар анамнезі |
Негізгі топ (n=88) |
Салыстырмалы топ (n=33) |
|||
|
Абс. |
% |
Абс |
% |
||
|
Қолайсыз акушерлік – гинекологиялық анамнез |
13 |
14,7% |
1 |
3% |
|
|
• |
Медициналық аборт |
4 |
4,5% |
1 |
3% |
|
Замершая жүктілік |
3 |
3,4% |
0 |
0% |
|
|
• |
Түсік |
5 |
5,6% |
0 |
0% |
|
• |
Ерте неонатальді период кезіндегі өлім |
1 |
1,1% |
0 |
0% |
|
Патологиялық жүктілік ағымы |
45 |
51,1%** |
4 |
12.1% |
|
|
• |
Жүктілік анемиясы |
20 |
22,8% |
2 |
6% |
|
• |
Жүктілік кезіндегі құсу |
20 |
22,8% |
1 |
3% |
|
• |
УПБ |
19 |
21,5% |
1 |
3% |
|
• |
Ісік |
7 |
8,0% |
0 |
0% |
|
• |
Многоводия |
3 |
3,4% |
0 |
0% |
|
• |
Маловодие |
1 |
1,1% |
0 |
0% |
|
Жүктілік кезіндегі аурулар |
29 |
32,9% |
6 |
18% |
|
|
• |
ОРВИ |
19 |
21,5 |
5 |
16% |
|
• |
Урогенитальді жолдардың аурулары |
||||
|
• |
Эндокринные аурулар |
12 |
13,6% |
1 |
3% |
|
2 |
2,2% |
0 |
0% |
||
***P<0,001
Алдыңғы жүктіліктің қолайсыз нәтижелері (түсік, өлі жүктілік, ерте неонатальды кезеңде нәрестенің өлуі) 13% ұзартылған сарғаюы бар нәрестелерде байқалған. Топтағы тек бір нәрестеде ғана қиындаған акушерлік- гинекологиялық анамнез байқалады.
Дені сау, сарғаюсыз баланың анасына қарағанда ұзартылған конъюгацияланған сарғаюмен нәрестелері бар аналарда жүктіліктің асқынуы байқалған (р<0,05). Жүктіліктің асқынуының көп кездесетін антенатальды факторларының басты тобына-анемия, жүктіліктегі құсу, жүктіліктің үзу қаупі, ісінулер жатады. Сонымен қатар, салыстыру тобындағы аналардың аналарына қарағанда, негізгі топтағы балалардың аналары жүктілік кезінде ЖРВИ, несеп- жыныс жолдарының аурулары, эндокриндік аурулармен ауырған.
Негізгі топта 69 (70%) балаларда ғана физиологиялық босану болған, ал салыстыру тобында бұл көрсеткіш 31 баладан жоғары (93,9%). Кесар тілігі арқылы босандыру негізгі топта ссалыстыру тобына қарағанда 3 есе жоғары.
Екі топ арасында туылғаннан кейінгі гестация мерзімі және дене салмағының арасында келесі өзгерістер байқалады:
Кесте 3 - Ерте мерзімде туылған ұзартылған конъюгацияланған сарғаюы бар балалардағы постнатальды қауіп факторлары
|
Негізгі топ (n=88) |
Салыстыру тобы (n=33) |
р |
|||
|
Абс. |
% |
Абс |
% |
||
|
Жетілмеген |
23 |
26,1% |
0 |
0% |
P<0,05 |
|
22 1 |
25% 1,1% |
0 0 |
0% 0% |
|
|
Г естация мерзіміне дейінгі төмен дене массасы |
18 |
20,5% |
0 |
0% |
P<0,05 |
|
17 1 |
19,3% 1,1% |
0 0 |
0% 0% |
|
Кестеде қарағандағыдай, ұзартылған сарғаю әр ¼ бала Негізгі топтағы балаларда зерханалық-аспапты
төмен дене массасымен туылады. зерттеулерден кейін мүшелер мен жүйелер тарапынан
келесі өзгерістер көрінеді:
Кесте 4 - Мүшелер мен жүйелер паталогиясының құрылымы
|
Негізгі топ (n=88) |
Салыстырмалы топ (n=33) |
р |
|||
|
Абс. |
% |
Абс |
% |
||
|
ОЖЖ перинаталды бұзылыстары |
81 |
92% |
11 |
33% |
P<0,001 |
|
Мүшелердің ВПР/МАР |
25 |
28,5% |
3 |
9% |
P<0,05 |
|
1-2 дәрежедегіжетіспеушілік анемиялары |
9 |
10,2% |
2 |
6% |
|
|
Конъюнктивит |
5 |
5,7% |
0 |
0% |
|
Көп жағдайда ұзаққа созылған конъювацияланған сарғаюы бар нәрестелерде ОЖЖ-нің бұзылыстарының жиілігі салыстырмалы түрде аз. негізгі топта туа біткен ақаулар жіне мүшелер дамуының аномалиялары жиірек кездеседі, ал салыстыру тобында бұл бұзылыстар жатырішілік инфекция салдарынан болады,
Зерттеулер бойынша негізгі топтағы нәрестелердің қанындағы жалпы биллирубин және оның фракцияларының мөлшерінің жоғарылағаны көрінеді, бұл кезде жалпы биллирубиннің мөлшері 40,6-520,4 мкмоль/л арасында байқалады және тікелей емес биллирубиннің мөлшері жоғарырақ.
Қорытынды.
Жүргізілген зерттеулер жүктіліктің патологиялық ағымына, жетілмеген жүктілік, нәресте массасының төмен болуы, нәрестенің ОЖЖ бұзылыстары әсер ететін конъюгацияланған гипербиллирубинемиялардың асқындыру факторларының тобын анықтады.
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
- Володин НН., Антонов А.Г., Байбарина Е.Н. и др. Проект протокола диагностики и лечения гипербилирубинемии у новорожденных детей // Материалы V съезда Рос. Ассоц. специалистов перинатальной медицины.— М.: 2005.— С.13-19.
- Володин Н.Н., Дегтярева А.В., Дегтярев Д.Н. Основные причины желтух у новорожденных и принципы дифференциальной диагностики // Рос. вестник перина-тологии и педиатрии. — 2004. — № 5. — С.18-23.
- Коровина Н.А., Заплатников А.Л. Неонатальные желтухи. - М.: 2004. - 152 с.
- Халецкая О.В., Солнцев В.В. Затяжные варианты течения конъюгационной гипербилирубинемии у новорожденных: факторы риска и их профилактика // Медицинский альманах. - 2009. - №4(9). - С. 99-102.