Алматы қаласы бойынша Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігінің мемлекеттік санитарлық – эпидемиологиялық қадағалау департаменті коммуналдық нысандарға санитарлық- гигиеналық қадағалау бөлімінің кезекті есебі бойынша қадағаланатын нысандар ішінде қоршаған орта жағдайына мемлекеттік санитарлық-гигиеналық
қадағалау жұмыстары жүргізілді. Бұл ретте қолданыстағы ұлттық және аймақтық, мемлекеттік бағдарламаның орындалуы айрықша көңіл аудартады: "Комплексный программы по снижению загрезнения окружающей среды города Алматы ", "Алматы қаласына 2009-2018 жылдарға арналған қоршаған ортаның ластануын төмендетудің кешенді бағдарламасы" және "Алматы қаласының өзендері және су айдындары " , 2011-2020 жылдарға арналған Қазакстан Республикасы үкіметінің бұйрығымен бекітілген “Ақ Бұлақ" бағдарламасы.
Алматы қаласының қоршаған ортасының жалпы жағдайы қанағаттанарлық бағаланады. Атмосфералық ауаны қорғау, жерасты және жерүсті суларының ластануын қорғау, тастандыны утилизациялау іс- шаралары жүргізілді. Су қоймасы нысандарын жоспарлы лабораториялық тексеру, ашық су айдындары, селитебті аумақтарда шығарындылардың әсер, атмосфералық ауаның ұйымдастырылған шығарындылары және күрделі автомагистральдардың тексеру нүктелері.
Жылдық қорытынды бойынша қалалық ауыз су құбыры жағдайы тұрақты және қанағаттанарлық деп табылды. Инфекциялық аурулар су арқылы таралған деген жағдай анықталмаған. Судан 1707 рет сынама алынған, зерттелгендердің 7-уі микробиологиялық көрсеткіштер бойынша стандартқа сай келмеді, ол -0,4 %.Жер беті және жерасты су көздерінен сынама алу барысында су сапасы санитарлық-химиялық сынамалар бойынша (180/0), паразитологиялық көрсеткіштер (11/0) және клифагтар саны (23/0) қанағаттанарлық көрсеткіш көрсетті. Санитарлық-химиялық, вирусологиялық, паразитологиялық және радиологиялық көрсеткіштер бойынша су құбыры ғимараттарынан сынама алу барысында ауытқулар болмаған. ҚР ДСМ МСЭҚД № 56 05.06.2006. «Об утверждении форм санитарноэпидемиологического мониторинга» бұйрығын орындау барысында қалалық МСЭҚД мониторингі бойынша ауыз су және су көзі бар объектілерді тоқсан сайын ҚР ДСМ МСЭҚД және Республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны ҚР ДСМ МСЭҚК ақпарат беріп түру.
Су қоймасы объектілеріне бақылау жылдық қорытынды жоспарға сәйкес өткізілді. Халыққа ауыз су жеткізуші негізгі объектілердің бірі мемлекеттік қазыналық кәсіпорны «Холдинг Алматы Су» және өнеркәсіптік кәсіпорындар, өндірістер, тұрғын-үйлерге бақылау орнатылған.
Қазіргі уақытта қалалық МСЭҚД 21 су құбыры бақылыуға алынған, оның ішінде МҚК «Холдинг Алматы Су» ведомствалық бақылыуда, 1-уі жалпы қалалық коммуналдық су құбыры, «Достық», «Айгерім», «Красный трудовик», «Каменское плато», «Шанырак-2», МҚК «Холдинг Алматы Су» ведомствалық су құбырының көзі «Достық Мунай Бейс», және де 14 ведомствалық жауапкершілігі шектеулі серіктестік («Казгидропроект», «Карасу», «Аныз су», «АЖДШ», «Р.И.В.», «Бахыт», «Турмыс», «Водник», «Сары Арка», ИП Алматаева Б., Майбасов Д.Р.», «Шымбулак» таушаңғысы, «Оптовый клуб», ЖШС «Алматыэкологострой») су құбырлары. Жыл соңына қарай ЖШС «Алматыэкологострой» жағынан су құбырына уақытша эксплуатация тоқтатылған. *1+ Қаланың Алатау ауданында 4 ведомствалық су құбыры ПК «Водник» және ИП Алматаевой в Ауэзовском и ПКСК «Сары-Арка», ЖШС «Алматы экологострой» талап етілгендей санитарлық-гигиеналық нормаға және СҚЗ бойынша қолайлы, нормалық өлшемге сәйкес келмейді. Объектілер бойынша сотқа эксплуатацияны тоқтату мәселесі бойынша қайта қарау арызы берілген, шығарылған шешімді орындамағандықтан прокуратурамен бірге тексеру жүргізілді. Соттың шешіміне қарамастан барлық объетілерді эксплуатациялау жалғасатын болды.
Су объетілерінің жағдайын жақсарту үшін 2011 жылы МҚК «Холдинг Алматы Су» құрылыстық-әрлеу жұмыстары 2021597,234 мың теңге көлемінде атқарылды. Соның ішінде объектілер бойынша су көздеріне 517742,752 мын теңге, су құбыры торабы 675145,593 мың теңге, канализация объектілеріне 744376,292 мың теңге.
Орындалғандар:
- Құрылыстың жоба құжаттамасын әзірлеу, қайта құру, жөндеу, объетілерді қорғауды күшейту.;
- Жаңа скважиналарды бұрғылау №4,6,7;
- Жөндеу және қайта құру, стандартқа сәйкес емес құрылғыларды жаңарту;
- Ескі су құбырларын 6445м ұзындықта жаңа су құбырына ауыстыру, канализацияны 3220п метрге;
- Насостық станцияларды жөндеу, вентиляция;
- Су құбырларын және канализацияның авариялық жағдайын жөндеу және қайта қалыпқа келтіру;
- Су объетілерінің ғимараттарына жөндеу жүргізу.
Жыл бойына есеп беру кезінде бюджеттен № 5А, 5Б, 5В, 40А, Калкаман, су қоймаларына қайта құру шаралары жүргізілді, Калкаман, санитарлық-эпидемиологиялық қызмет согласованы жоба құрылыс көздері водоснабжения аудандарында «Шанырак-2», РВ-90, насостық станция подкачки и құрылыс жүйелері водоснабжения и водоотведения с Мамыр-5 және Мамыр-6 аудандары, «Строительство и реконструкция фильтровальной станции на территории головных очистных сооружений г. Алматы», Канализациялық жүйелерін Ак Каин санаториясынан Байконыр, Заречная көшесінен Турксиб (2-я очередь) санаториясына дейін қайта құру.*2+
Қалада жүргізілген жұмыстарға қарамастан, шешуін таппаған сұрақтар реті:
- Жеке сектор бойынша даму су құбыры мен канализация құрылысы артта қалуда;
- Қаланың орталық аудандарынадағы су құбырларын толықтай ауыстыру, 300 мм-ден жоғары су құбырлары апаттық жағдайда.
119 рет апаттық жағдай орын алған 83-і 2010жылы (107- сі 2009 жылы). Бір тәулік ішінде аппаттық жағдайды қалпына келтірді.
Ведомствалық бағдарлама бойынша мемлекеттік санитарлық қызмет су сапасын тексеру барысында мақұлданды. Ішек инфекцияларыныалдын алу мақсатында шаралар құрастырылды,іш сүзегі. МҚК «Холдинг Алматы Су» 2012 жылға алдын алу жобалары мен тазарту жүйелерін ұсынды. Берілген шаралар жоспары 100пайызда жүзеге асты. Қала түрғындарын ауыз сумен қамтамасыз ету нормаға сәйкес.*3+ 2012 жыл бойынша 24 штраф санитарлық қызмет бұзылысына жіберілді,15 предписание, 3-уі сотқа, 4 адам уақытша жұмыстан шектетілді. Қалалық және аудандық әкімшілікке 13 ақпарат жіберілді.
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
- Неменко Б. А. Коммуналдық гигиена. Су және сумен қамтамасыз ету гигиенасы. – Алматы: Ғылым, 2004. – C. 18-76
- СанПиН (2.1.4.559 – 96). Гигиенические требования к качеству воды централизованных систем питьевого водоснабжения. Контроль качества. – М.: 1996. – C. 11-19
- ҚР Кодексі «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі». 145 – бап. Санитариялық – эпидемиологиялық талаптар. – Алматы: 2012. – C. 83-84