Апиын құмарлықтың іріңдік-септикалық асқынуымен ауыратын науқастардың кеш емдеуге жатқызылу мәселесі туралы

Анализ нәтижесінде 216 емДелушінің яғни ауруларДың 154 (71,3%) нашақорлықпен жүмсақ матаның күйзелісіне шалДығуларымен - былшық ауруына салнуы (негізгі топ). АйқынДа не бәрі айналмалылық ауруДың меДициналық көмегімен апиын нашақорлықтың былшық-септикалық постинъекционны шиеленістерімен түспалсыз және кесімДі жергілікті яғни ортақ қабыну реакцияның клиникалық айқынДа- өзгешеліктерімен, ілеспелі паталогияның кең ауқым бар, ал да абстинент синдром көрсетілгенДік узак уакыт бойы нашакорлыққа тауелді болуы.

Медицианық көзқарас тұрғысынан да әлеуметтік-экономикалық көзқарас тұрғысынан денсаулық сақтауды дамытудың қазіргі кезеңіндегі басты міндеттердің бірі тұрғындар арасына кеңінен тараған ауруларға ғана емес әрі қараb нық өсу үрдісіне баbланысты аса қауіпті қатер туғызатын ауруларға да дер кезіндегі мамандандырылған көмектің көрсетілуі мен алдын алу боbынша мемлекеттік маңызды бағдарламаларды дамыту. Ондаb аурулар қатарына, әлбетте, есірткіқұмарлық және іріңдік хирургиялық инфекция жатады *1,2+.

Әлбетте, түтынылатын психобелсенді заттардың басым көпшілігі қолдан даbындалатынды∣Ķтан және оларды үздіксіз парентеральдық қабылдау созылмалы бактериемияға, постинфекциялық абцесстер мен флегмонға, сондаb^ екінші иммунитет тапшылығына алып келеді. *3-5].

Осы ораbда, нашақорлыққа тән ерекшелік жүрек-қан тамырлары, респираторлық жÝbе, асқазан-ішек жолдары органдары, несептік-жыныстық органдар, тері және жұмсақ тіндерді за^ıмдаšтын кең ауқымды инфекциялық және вирустық аурулар. *6-9].

Есірткіні ұзақ уақыт қабылдау әртүрлі аурулардың ағымына, соның ішінде іріңді-қабыну процесіне әсер етеді. Аталған факторлардың жиынтығы іріңді-септикалық процесстердің Ķɔлаšсыз ағымына әкеліп соғады, соның салдарынан емдеу нәтижелеріне және науқастардың стационарда болу ұзақтығына әсерін тигізеді. *3,4,7,10].

Жұмсақ тіндердің іріңді ауруларына шалдыққан 216 науқасты зерттеу нәтижелерінің талдауы негізге алынған. 154 (71,3%) пациенттің анамнезінде есірткілік заттарды үнемі венаға енгізу арқылы қабылдағаны көрсетілген. науқастардың қалғандары 62 (28,7%) (бақылау тобы) есірткіні қолданбаған.

Негізгі топтың барлық науқастары еңбекке жарамды және әлеуметтік белсенді жасқа (16-дан 50 жасқа деšİн) жатады, ерлер мен əšелдердщ қатынасы 2,5:1 Мәскеу қ. медициналық көмекке жүгінген нашақорлардың «жасырын» контингентін зерттеген К.В.ВышинскиšдН мәліметтерімен салыстырғанда (ресми деректер боšынша 6:1) *11].

Пациенттердің арасында әлеуметтік мәртебесінің әртүрлілігі өзіне назар аудартты, олардың арасында бизнесмендер, қызметкерлер, оқушылар, жұмыссыздар, Ýš шаруасындағы əšелдер, түрмеден шыққандар бар. Негізгі топ нашақорларының стажы 1 жылдан 20 жылға деšİн, бұл жерде науқастардың есірткілік заттарды қолдану мерзіміне баšланысты бөлу ерекше орын алады (1 кесте).

1 кесте - Науқастарды есірткілік заттарды қолдану мерзіміне баšланысты бөлу

1. кестеде ^рсетíлгендеš, науқастардың 77%-ның нашақорлық өтілі 3 жылдан жоғары және олардың көпшілігінің жасы 16-дан 40 жасқа деšİн, бұл зерттеліп отырған мәселенің әлеуметтік маңыздылығын көрсетеді.

Науқастардың зерттеліп отырған топтарындағы іріңді- қабынудың оқшаулануын талдау боšынша келесілер анықталды: науқастарда аяқ-қолдардың жұмсақ тіндерінде іріңді ошақтар оқшауланған, ал бақылау тобындағы науқастарда ешқандаš оқшаулану заңдылығы баšқалмаған. Негізгі топ науқастарында

инъекциядан кей¡нг¡ іріңді асқынулар, инфильтраттар, іріңді гематома, абсцесстер мен флегмоналар кеңінен етек алған. Сонымен қатар, науқастардың 38 (24,7%) есірткіні енгізу барысында пиодермия, микробтық экзема, терінің саңырауқүлақтық зақымдануы, ал пациенттердің 49 (31,8%) хирургиялық араласуды қажет ететін екі не одан да көп іріңді инфекциялық ошақтар анықталды.

Нашақорлардың көпшілігі үшін соматикалық патологияның кең ауқымымен негізделген ауыр хал-жаздаš тән болды (2 кесте).

2 кесте - Зерттеліп отырған топ науқастарын ілеспелі патологияның бар болуына баšланысты бөлу

1. кестеде ^рсетíлгендеš негізгі топта ілеспелі патология барлық науқастарда болған, мұнда басым көпшілігінде есірткілік заттарды инъекциялық енг¡зу салдарынан болған аурулар (гепатит, сепсис, септикалық пневмония, тамырлы патология), ал

туберкулез және мерез сияқты аурулар мәселенің әлеуметтік жағын көрсетеді.

Емдеу нәтижесіне науқастарды емдеуге жатқызу мерзімі елеулі ықпал етеді, ол 3 кестеде көрсетілген.

3 кесте - Науқастардың жұмсақ тіндерінің іріңді-қабыну ауруларымен стационарға жату мерзімдері

кестеде ^рсетíлгендеš сырқаттану басталғаннан кеšİнгİ бірінші аптада стационарға 112 (51,9%) науқас түскен,қалған 98 (45,3%) науқас 8-30 күн аралығында түскен және 6 пациент (2,8%) 30 тәуліктен кеšİн қаралған. Зерттеліп отырған топтарда науқастардың стационарға түскен мезгілдері боšынша аšтарлы∣таš аšырмашылы∣тар жоқ. Науқастардың бастапқы жаздаšыныщ бағалануы: қанағаттанарлық-69 (31,9%), орта ауырлықты-124 (57,5%) және жаздаšы ауыр-23 (10,6%).

Көп жаздаšда науқастардың стационарға кешеуілдеп түсуі ағзаның ареактивтілігіне, емханадағы ұзақ мерзімді және тиімсіз кертартпа емдеуге немесе өзін өзі сәтсіз емдеуге баšланысты, сонымен қатар іріңдіктің терең орналасуы салдарынан қабыну процесіне диагноз кеш ∣оšылады. Анамнезін аš∣ындау барысында келесілер анықталды: науқастардың 87-сі (40,3%) өз бетімен жылытқыштармен әртүрлі компресстермен емделген, керекті мөлшері мен енгізу жиілігін са∣тамаš антибиотиктер қабылдаған.

Бақылау тобының барлық науқастары клиникаға қабынудың өте аš∣ын жергілікті симптомдарымен (терінің гиперемиясы, жергілікті гипертермия, ауырсыну және ісіктер), түскен және оларда дене температурасы көтерілген, әлсіздік, қалтырау, дімкәстік баSқалған. Біздің қадағалауларымыз ^рсеткендеš, апиындық нашақорлықтың инъекциядан кеšİнгİ іріңді- хирургиялық клиникасының өзіндік ерекшеліктері бар және ол есірткіге тәуелді мерзімдеріне баšланысты. Нашақорлық стажы 3 жылға деšİнгİ науқастардың 34-інде (22,1%) іріңді-қабыну процесінің клиникалық көрінісінда біз ешқандаS өзгешеліктерді баSқамадық. Бақылау топтарының пациенттері сырқаттың басталғанынан кеšİнгİ бірінші 2 аптада қабынудың өте аš∣ын жергілікті симптомдарымен және жалпы белгілерімен клиникаға түскен. Ал есірткілік заттарды қабылдау мерзімі 3 жылдан асқан науқастарда іріңді қабынудың клиникалық көрінісі аš∣ын емес, соның салдарынан медициналық жәрдемге кеш жүгінген. Есірткілік заттарды қабылдау мерзімі 6 жылдан асқан науқастардың 44-інде (28,6%) қабынудың жергілікті симптомдары болмаған немесе аš∣ын емес.

Есірткілік заттарды қабылдау мерзімі 3 жылдан асқан 120 науқаста іріңді қабынудың негізгі белгілеріне талдау жасау барысында келесілер анықталды: инъекциядан кеšİнгİ іріңді қабыну процесінің тұрақты белгілері ауырсыну және тіндердің ісінуі болды (95,8% және 97,5%). Жергілікті гиперемия және гипертермия тек 69,2% және 57,5% жаздаšда болды. Ал фляктуация белгісі пациенттердің (50,8%).жартысында баSқалды. Дене температурасының көтерілуі, леšкоцитоз және аšмаĶгыĶ қабынудың классикалық белгілері болса да, біз тек 40%-дан аса жаздаšды анықтадық.

Негізгі топтың 154 науқасының 19-ына (12,4%) сепсис диагнозы ∣оšы^ан, бұл жерде біз сепсистің туындау жиілігі мен нашақорлық стажы арасындағы өзара баšланысты анықтадық- есірткіге тәуелділік мерзімі артқан саšын сепсистің даму қаупі де артады. Нашақорлық стажы 3 жылға деšİнгİ науқастарға сепсис диагнозы қоSылмаған. Стажы 3 жылдан 6 жылға деšİнгİ науқастардың 6-уына (31,6%), стажы 6 жылдан жоғары науқастардың 13-іне (68,4%) сепсис диагнозы ∣оšы^ан.

Нашақорлар шалдыққан сепсистің клиникалық көрінісінде біз есірткіге тәуелділік ұзақтығына баšланысты ерекшеліктерді анықтадық. Сепсистің классикалық симптомдары-өте аš∣ын гемодинамикалық бұзылулар, қызба, қалтырау науқастардың 70%-ында анықталды. Қалған 30% жаздаšда дене температурасы көтеріліп, қалтырау үнемі және тәуліктің кез- келген мерзімінде болған. Сепсиспен сырқаттанған нашақорлардың 80%-ы жаздаšында терлеу, тәбетсіздік, дене салмағының төмендеуі, артралгия және миалгия баš∣алды, ал ангиогенді сепсис кезінде бұл симптомдар (25-33%) сирек кездеседі. *12,13+. Бұл созылмалы есірткілік улану және абстиненттік синдром салдарынан болса керек.

Аšта кету керек, негізгі топ нау∣ астарының көпшілігі стационарға абстиненттік синдроммен түскен, яғни ішкі жаšсызды∣ , есірткіні ∣ ажет ету, ∣ ауырттылы∣ , генерализацияланған артралгия және миалгия, ринорея, жасаурау *14+. Әдетте, абстиненттік бұзылулардың асқынуы науқастанудың ұзақтығына тәуелді және іріңді-септикалық процесстің клиникалық көрінісі аš∣ын баš∣ алмаšды.

Жоғарыда аšты^андарды қорытындыласақ, апиындық нашақорлардың инъекциядан кеšİн іріңді-септикалық ас∣ ынулармен медициналы∣ жәрдемге кеш жүгінуі есірткіге тәуелділік ұзақтығына тİкелеš баšланысты және жергілікті және жалпы ∣ абыну реакцияларының клиникалы∣ баš∣ алу ерекшеліктерімен, кең ау∣ ымды ілеспелі патологияның болуымен және абстиненттік синдромның аš∣ ын көрінісімен негізделген. Аталған факторлар нау∣ астардың бастап∣ ы жаздаšын нашарлатып қана ∣оšмаš, сонымен қатар диагнозды аны∣ тау кезеңінде де, пациенттердің аталған категорияларын емдеу барысында да ∣ иынды∣ тар тудырады.

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1. Иванец Н.Н., Винникова М.А. Героиновая наркомания. - М.: Медпрактика, 2000. - 121 с.
2. Бисенков Л.Н., Ефимов В.М. Хирургические инфекции /Руководство для врачеš «Госпитальная хирургия». - СПб.: Лань, 2005. - 896с.
3. Risdahl J.M., Khanna K.V., Peterson P.K., Molitor Т. W. Opiates and infection //J. Neuroimmunol. - 1998. - Vol. 83, № 1-2. - Р. 4-18.
4. Лосев Р.З., Куликова А.Н. Инфекция и хирургические осложнения у больных наркоманиеš //Межвузовскиš сборник науч. тр., посвященныš 75-летия со дня рождения член-корреспондента АМН СССР профессора Н.Р. Иванова. - Саратов: Изд-во Сарат. Мед. Унта, 2000. - С. 75-78.
5. Гамалея Н.Б. Иммунопатология и иммунокоррекция у наркологических больных //Вопросы наркологии. - 2008. - № 3. - С. 47-55.
6. Friedman L.N., Williams M.T., Singh T.P., Frieden I.R. Tuberculosis, AIDS and death among substance abusers on welfare in New York City //N. Engl. J. Med.- 1996.- Vol.334.- P.828-833.
7. Сиволап Ю.П., Савченков В.А. и др. Множественные поражения внутренних органов при опиšноš наркомании //Журн. неврологии и психиатрии им. С.С. Корсакова. - 2000. - Т. 100, № 6. - С. 64-65.
8. Tennant F. Hepatitis C, B, D, and A: contrasting features and liver function abnormalities in heroin addicts //J. Addict. Dis. - 2001. - Vol. 20. - P. 9-17.
9. Risdahl J.M., Khanna K.V., Peterson P.K., Molitor Т. W. Opiates and infection //J. Neuroimmunol. - 1998. - Vol.83, №1-2. - P. 4-8.
10. Werner S.B., Passaro D., McGee J., et al. Wound botulism in California, 1951-1998: recent epidemic in heroin injectors //Clin. Infect. Dis. - 2000. - Vol. 31. - P. 1018-1024.
11. Вышинскиš К.В. Изучение распространенности употребления психоактивных веществ на примере города Москвы (клиникоэпидемиологическое исследование): автореф. ... канд. мед. наук.- М., 1999.- 24с.
12. Sprung C.L. Definitions of sepsis //Crit. Care Med. - 1991. - Vol. 19, № 7. - P. 849-851.
13. Козлов В.К. Сепсис: этиология, иммунопатогенез, концепция современноš иммунотерапии. - СПб: Диалект, 2008. - 296 с.
14. Пятницкая И.Н. Наркомании /Руководство для врачеš. - М.: Медицина, 1994. - 544 с.