Ел арасында «Көкала» деп аталып кеткен Конго-Қырым геморрагиялық қызбасы (бұдан әрі-КҚГҚ) еліміздің Шымкент қаласы мен Жамбыл, Қызылорда, Түркістан облыстарында белсенді табиғи ошағы орналасқандықтан эпидемиологиялық ахуал күрделенуде. Өкінішке орай, бұл ауру ересек адамдармен қатар балалар мен жасөспірімдер арасында да жиі кездеседі. Конго-Қырым геморрагиялық қызбасы мен ауырған адамдардың 30%-ы қайтыс болуы мүмкін және де бұл инфекцияға қарсы вакцинасы жоқ! [1].
Індет тек трансмиссивті, яғни науқастың қаны арқылы қарым-қатынасқан ғана емес, кене шаққанда, жанасу кезінде індетті жұқтыру мүмкін. Тұрғындар өз денсаулықтарына немқұрайлы қарау себебінен осы індетпен жыл сайын тұрғындар арасында науқастар тіркелуде. Сол себептен қазіргі таңда өзекті болып отыр.
Қоздырғыштың табиғи резервуары-кеміргіштер, ірі қара және ұсақ мал, құстар, сүтқоректілердің жабайы түрлері, сондай-ақ вирусты жұмыртқа арқылы ұрпақтарына жібере алатын және өмір бойы вирус тасымалдаушы болып табылатын иксод кенелердің өздері. Вирус кене шаққанда кенемен жанасу болғанда немесе ауырған адамның қанымен қарым-қатынаста болған кезінде беріледі. Негізгі тасымалдаушылар - Hyalomma, Dermacentor, Ixodes тұқымдас кенелері. Ресей аумағында Ростов, Ставрополь, Астрахань, Орталық Азия, Қытай, Болгария, Орта Азияда және Оңтүстік Африкада (Конго, Кения, Уганда, Нигерия және т.б.) 80% жағдайда 20-дан 60 жасқа дейінгі адамдар ауырады[1].
Зерттеу мақсаты – Қазақстан Республикасы бойынша 2017-2021 жылдар аралығында Конго- Қырым геморрагиялық қызбасының таралу ерекшеліктері.
Зерттеу материалдары мен әдістері. КҚГҚ күдікті және нақытланған науқастарды және эпидемиологиялық, табиғи ошақ материалдарын зерттеу. Және де, Шымкент қаласы мен Жамбыл, Қызылорда, Түркістан облыстарында 2017-2021 жылдары КҚГҚ ауырған науқастарға талдау жүргізу.
Нәтижелер және талқылау. Зертханаларда ИФА антиген, ИФА IgМ, ИФА IgG, ПЦР әдістерімен зерттеу барысында 2017-2021 жылдар аралығында КҚГҚ ауруына 89 науқас оның ішінде Шымкент қаласында-12 жағдай Жамбыл облысында-18 жағдай, Түркістан облысында-26 жағдай және Қызылорда облысында-33 жағдай зертханалық жолмен дәлелденді.
Кесте - Қазақстан Республикасы көлемінде 2017-2021 жылдар аралығында тұрғындар арасында
КҚГҚ тіркелуі
|
№ |
Жылдар |
Барлық КҚГҚ-на күдіктілер |
болжамды жағдайлар |
ықтимал жағдайлар |
КҚГҚ диагнозы расталғандар |
|
1. |
2017 жыл |
198 |
117 |
81 |
16 |
|
2. |
2018 жыл |
159 |
102 |
57 |
18 |
|
3. |
2019 жыл |
140 |
65 |
75 |
19 |
|
4. |
2020 жыл |
55 |
17 |
38 |
17 |
|
5. |
2021 жыл |
51 |
18 |
33 |
19 |
|
6. |
Барлығы |
603 |
319 |
284 |
89 |
Сонымен қатар, КҚГҚ алдын алу үшін жыл сайын Шымкент қаласы мен Жамбыл, Қызылорда және Түркістан облыстарында 15000 жуық кене сынамасы зерттелініп, 300-ге жуық сынамасынан КҚГҚ вирусы анықталып отыр.
Қорытынды. КҚГҚ бойынша тұрғындар арасында індеттің алдын алу мақсатында ақпараттық- түсіндірме жұмысының жыл бойы жүргізу.
КҚГҚ алдын алу мақсатында тұрғындар арасында кездесу жүргізіліп, парақшалар, брошюролар таратылып, емдеу мекемелеріндегі дәрігерлер мен орта буын медицина қызметкерлерін дайындап профилактикалық жұмыстарының нәтижесінде жыл сайын 50-200 аралығында КҚГҚ күдікті науқастар анықталып, зертханалық жолмен 20 жуық КҚГҚ науқастар анықталып отыр.
Әдебиеттер
- Айкимбаев А. М. Особо опасные и эмерджентные инфекции. Алматы, 2017; 276-280.
- Қазақстан Республикасы көлемінде 2017-2021 жылдар аралығында КҚГҚ эпидемиологиялық және эпизоотологиялық жағдайын талдау жұмыстары.