Аннотация. Кәсіпорынның тәуекелдерінің жалпы портфелінде қаржылық тәуекелдер маңызды рөл атқарады, өйткені олар басқаларға қарағанда экономикалық жағдайдың өзгеруіне, қаржы нарығының конъюнктурасына және олардың көріністерінің нәтижелеріне әсер ететіндіктен ғана емес, сонымен қатар оларды басқару мүмкін және қажет болғандықтан кәсіпорындардың қаржылық - экономикалық қызметіне әсер етеді [1].
Кәсіпорынның бәсекелестік ортадағы қызметі әрқашан тәуекелдің сол немесе басқа дәрежесімен байланысты. Кәсіпорынның нарықта өмір сүріп қана қоймай, өз позициясын бекіте алуы үшін менеджер тәуекелдерді дер кезінде анықтап, бағалай білуі, сондай-ақ оларды азайту үшін тиімді басқару шешімдерін қабылдауы қажет [2].
Мемлекеттің халық денсаулығын қамтамасыз етудегі маңызды буын ретінде әрекет ететін дәрі өндіру өнеркәсібі жалпы оң серпінмен бүгінгі күні өз өнімдері үшін ақы алумен, жабдықтау логистикасымен және өткізу нарықтарындағы бәсекелестіктің күшеюімен байланысты елеулі қиындықтарға тап болды, бұл осы мамандану кәсіпорындарының қаржылық тәуекелдерін басқарудың кешенді әдістемелік тәсілін әзірлеудің ерекше өзектілігін дәлелдейді [3].
Дәрілік заттарды өндіретін кәсіпорындарды тиімді дамыту үшін негіз құратын бәсекелестік артықшылықтарды қамтамасыз ету үшін пайда болатын қауіптердің мониторингі негізінде сыртқы факторлардың өнеркәсіпті жүргізуші субъектілердің қаржылық ортасына әсерін талдауға, қаржылық тәуекелдерді басқарудың алдын алу шараларының кешенін қалыптастыруға, кәсіпорынның резервтерін анықтауға, сондай-ақ тәуекелдерге түзетулерді ескере отырып, қабылданатын барлық қаржылық шешімдердің негізділігін арттыруға мүмкіндік беретін қызмет түрінің ерекшелігіне бейімделген басқару процесіне кіріктірілген тәуекел-менеджмент жүйесі қажет [4].
Осылайша, зерттеу тақырыбының өзектілігі фармацевтикалық кәсіпорындарда қаржылық тәуекелдерді басқарудың тиімді жүйесін қалыптастыру бойынша практикалық ұсыныстарды одан әрі әзірлеу қажеттілігімен байланысты, бұл кәсіпорындардың қаржылық тұрақтылығын арттыруға ықпал етеді.
Кілт сөздер: фармацевтикалық кәсіпорын, қаржылық теуекел, қаржылық тәуекелдерді басқару
Зерттеу жұмысының мақсаты - фармацевтикалық кәсіпорынның қаржылық тәуекелдерін басқару құралдарын әзірлеу (Алматы қаласы мысалында).
Зерттеу жұмысының міндеттері: жалпы қаржылық тәуекелдерге әдеби шолу; фармацевтикалық кәсіпорынның қаржылық тәуекелдеріне SWOT-талдау жасау; Алматы қаласындағы фармацевтикалық кәсіпорындарына SWOT-анализ жасау; фармацевтикалық кәсіпорынның қаржылық тәуекелдерін басқарудың кешенді әдістемелік тәсілін ұсыну;
Зерттеудің ақпараттық базасын отандық және шетелдік авторлардың ғылыми, әдістемелік, оқу- әдістемелік басылымдары, ақпараттық, аналитикалық, статистикалық, анықтамалық дереккөздер, қаржылық есептер құрайды. Практикалық есептеулерде бухгалтерлік есеп мәліметтері: бухгалтерлік есепке алу мен есеп беру, сондай-ақ басқару есебі, өндірістік кәсіпорын басшыларының сараптамалық сауалнамасының мәліметтері пайдаланылды. Зерттеу әдістері ретінде әдеби шолу, әлеуметтік зерттеулер: сауалнама және сұхбаттасу, графикалық және логикалық талдау әдістері, экономико-математикалық салыстырулар пайдаланылды.
Зерттеу жұмысының тәжірибелік маңызы: кәсіпорынның алдағы жылдардағы қаржылық талдау көрсеткіштерін жақсартуға, сол арқылы кәсіпорындағы тәуекелдерді азайтуға мүмкіндік беретін ұсыныстарды енгізу.
Қорытындылай келе ұсынамыз: фармацевтикалық кәсіпорынның қаржылық тәуекелдеріне SWOT- талдау; фармацевтикалық кәсіпорынның қаржылық тәуекелдерін басқарудың кешенді әдістемелік тәсілін.
Зерттеу нәтижелері ұсыныстар түрінде ұсынылады. Алынған нәтижелерді ғылыми журналдарда, халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдарында және әдістемелік ұсыныстарда жариялау жоспарлануда.
Әдебиеттер
- .Антонов Г.Д. Управление рисками организации / Г.Д. Антонов, О.П. Иванова, В.М. Тумин. М.: Инфра-М, 2015 – 154 с.
- .Басовский Л.Е. Прогнозирование и планирование в условиях рынка / Л.Е. Басовский. М.: Инфра-М, 2017 – 272 с.
- . Верхорубова Н.А. Основные методы управления финансовыми рисками предприятия / Н.А. Верхорубова // Экономика, социология и право, 2017 № 3 – С. 24-27.
- . Шаповалов В. Как управлять рисками // Финансовый Директор». 2017 №9.