Түйін
Мақалада балаларда жоғарғы тыныс жолдарының жедел ауруларында фитотерапияның қолданылу тиімділігі көрсетілген.
Кілт сөздер: фитотерапия, тыныс жолдары, вирусты, респираторлы инфекциялар, тонзилгон Н.
Қазіргі таңда жедел респираторлы аурумен балалар өте жиі ауырады, жылына 6-8 рет, ал бала бақшаға баратын 2-5 жас аралығындағы балалар 10-15 реттен ауырады[1]. Этиологиясы әртүрлі болғанымен жедел респираторлы вирусты инфекциялардың барлығы қызбамен басталып, тыныс жолдарында қабынулар, бас ауыру, бұлшықетпен буындардың ауырсынуымен жүреді [2].
Жедел респираторлы аурулармен жиі ауыратын балаларды емдеу тәсілдерімен оңалдыру жолдарын қарастыру керек, соған байланысты аурудың ерте кезеңінде бактериалды инфекцияның қосылуына жол бермей, антибиотиктермен емдеуге жеткіздірмеу жолдарын қарастыру керек. Сол себепті ағзаның жалпы және жергілікті резистенттілігін жоғарылататын, қайта ауыру қауіпін төмендететін поликомпонентті әсер ету механизмі бар препарат табу қажет [4], [5]. Респираторлы және лор ағзалардың ауруларын емдеу мен алдын алуда фитопрепараттарды қолдану тиімділігі жоғары [6], [7]. Қазіргі таңда қауіпсіздігіне байланысты өсімдіктен жасалған препараттар тиімді әрі эффективті. Заманауи технологияларға байланысты дәрілік өсімдіктерден препарттар жасау қолға алынуда[3],[8]. Заманауи өсімдіктен жасалған препараттардың бірі- Тонзилгон® Н (Бионорика СЕ, Германия). Құрамы табиғи өсімдіктерден жасалған төзімділік қабілеті жоғары, бала денсаулығына кері әсері төмен.
Тонзилгон® Н елу жылдан аса уақыттан бері тыныс жолдарының жедел және рецидивті ауруларында барлық елдерде қолданып келеді [9]. Тонзилгон® Н – жеті дәрілік өсімдіктерден тұратын сулы-спиртті экстракт: алтей тамыры (Althaeae radix), дәріханалық түймедақ гүлдері(Matricariae flos), мыңжылдық жапырақ шөптері (Millefolii herba), емен қабығы (Quercus cortex), грек жаңғағының жапырақтары (Juglandis folium), қырықбуынжәне бақбақ шөптері(Equiseti herba-Taraxaci herba). Бұл өсімдік препараты иммуномодуляциялық, антисептикалық, антибактериалды, вирусқа, қабынуға қарсы әсерге ие[9], [10].
Зерттеу мақсаты. Тонзилгон® Н препаратын жоғарғы тыныс жолдарының ауруларында қолдану эффективтілігі мен қауіпсіздігін көрсету.
Материалдар мен әдістер. Зерттеу жұмыстары Шымкент қаласының №8 емханасында дәрігер- резиденттермен жүргізілді. Зерттеуге алынған балалар саны 12. Зерттеуге жедел респираторлы вирусты инфекция белгілерімен қабылдауға келген және үйге шақыртулар алған балалар алынды. Жас ерекшеліктері 2 жастан 12жас аралығында. Зерттеу критерилері: 2–11жас аралығындағы балалар; жедел реапираторлы вирусты инфекция; Тонзилгон® Н препаратын тағайындау. Зерттеу жүргізу барысында келесі диагнозы бар балаларға Тонзилгон® Н препараты тағайындалды: жедел фарингит, жедел тонзиллит, жедел ларингит, жедел трахеит, жедел ларинготрахеит, жедел ларингофарингит. Препарат көрсетілген ауруларда белгілердің үш күннен асқан ауру балаларға негізгі емге қосымша тағайындалды.
Зерттелетін препарат және оның мөлшері. Тонзилгон® Н тамшылары 2-5жас аралығындағы балаларға күніне 5-6 рет 10 тамшыдан және 6-12 жас аралығындағы балалрға күніне 5-6 рет 15 тамшыдан тағайындалды. Сонымен қатар ересек 6-12 жас аралығындағы балаларға Тонзилгон® Н драже түрінде 1дражеден күніне 5-6 рет тағайындалды. Емдеу ұзақтығы 1ай: бірінші қабылдауда 15 күнге бақылау жүргізу арқылы тағайындау, келесі 15 күн екінші қабылдауда.
Зерттеу көрсеткіштері: объективті және субъективті ауру белгілері, қабылдау уақыты, негізгі препараттарды қолдану, дәрінің жағымсыз әсерлері, эффективтілігі, төзімділік.
Дәрілік препараттың емдік эффективтілігі 1ші және 2ші қабылдау аралығындағы симптомдар динамикасына қарай бағаланды. Дәрігер резиденттердің бағалаған объективті симптомдары: кілегей қабаттардың қызаруы, бадамша бездердің ұлғаюы. Бағаланған субъективті белгілер: жалпы интоксикация белгілері-әлсіздік, тәбеттің болмауы, жұтынғанда тамақтың ауырсынуы, бастың ауыру, жөтел, аяқ- қолдардың сырқырап ауыруы, дауыстың қарлығуы.
Нәтижелер мен талқылау. Жедел респираторлы вирусты ауруларының жоғарыда көрсетілген белгілері бар балаларға Тонзилгон® Н-өсімдік препаратын тағайындау нәтижелері қабылдауға екінші рет келген кезде бағаланды. Негізгі препаратармен бірге Тонзилгон® Н қолдану ауру симптомдарының жойылуына және ауру ұзақтығының қысқаруына алып келді. Зерттеу жүргізілген балалардың барлығында препарат жақсы қабылданды. Сұйық тамшы түріндегі формасы жасы кіші балаларға қабылдауға өте ыңғайлы болды.
Қорытынды.Зерттеу барысында алынған нәтижелерге сүйене отырыпТонзилгон® Н препаратын балаларда жедел респираторлы және вирусты ауруларда негізгі тағайындаулармен бірге қолдану эффективті және тиімді екенін көрсетеді. Препарат әрі бала ағзасына қауіпсіз.
Әдебиеттер
- Селькова Е.П., Калюжин О.В. ОРВИ и грипп: в помощь практикующему врачу. Монография. М., 2015; с. 12–4, 25.
- Ключников С.О. и др. Часто болеющие дети. Рос. вестн. перинатологии и педиатрии. 2007; 2 (Прил.).
- Ратникова ЛИ, Стенько ЕА. Новый подход в терапии острых респираторных вирусных инфекций и гриппа. Поликлиника. 2009;2:70–2.
- Осидак А. В., Дриневский В. П., Цыбалова Л. М., Афанась ева О. И. и др. Острые респираторные инфекции у детей и подростков.Практическое руководство для врачей. Под ред. А. В. Оси дак.3-е изд., доп. СПб.: ИнформМед. 2014. 256 с.
- Баранов А. А., Кучма В. Р., Сухарева Л. М. и др. Оценка состояния здоровья детей. Новые подходы к профилактической и оздоровительной работе в образовательных учреждениях:Руководство для врачей. М.: ГЭОТАР-Медиа. 2008. 432 с.
- Кондратьева ЕИ, Сутовская ДВ, Гринь ЮГ, Шмаков ВГ. Роль фитотерапии в оптимизации санаторнокурортного этапа реабилитации больных хроническим тонзиллитом. Вопросы современной педиатрии. 2010;9(2):58–63.
- Привалова ТЕ, Шадрин СА, Васильева СР. Современные фитопрепараты в комплексном лечении дошкольников с патологией лимфоглоточного кольца. Вопросы современной педиатрии.2009;8(5):88–92.
- Справочник Видаль. Лекарственные препараты в России.М.: АстраФармСервис. 2009.
- Дарманян А.С. Совершенствование методов диагностики и лечения острых тонзиллитов у детей. Автореф. дис.канд. мед. наук. М., 2010.
- Клинические рекомендации «Острый тонзиллит у детей». Союз педиатров России, 2016.