Түйін
Мектеп жасындағы тісжегімен ауыртын балалардың ауыз қуысының сілекейінде депрессия антиоксидантты депрессиялық жағдайға тап болады. «Новая жемчужина» атты тіс пастасының әсеріне ауыз қуысындағы сілекейдегі антирадикалды және антитотықтырғыш көрсеткіштерінің мәні емге дейінгіге қарағанда 38,7% -ға және 31,3%-ға, «Реминді» тобына қарағанда деңгейілері 11,0% -ға және 7,5%-ға өседі.
Кілт сөздері: мектеп жасына дейінгі балалар, сілекей, антиоксидантты жүйе, антирадикальды және антитотықтырғыш белсенділіктері, «Новая жемчужина» тіс пастасы, «Реминді».
Кіріспе
Тіс жегінің патогенездік ықпалдардың бірі, ол липитдердің асқын тотығы-ғының өнімдерінің шамадан тыс топтасында немесе антиоксиданнты жүйенің депресиялың жағдайға тап болуының арқасында «гиперпероксидалық» синдромның орын алу[1].
Мия тамырының құрамында орын алатын глицеризинды қышқылдың липидтердің асқын тотығу үрдістеріне антиоксидантты әсері кәзіргі кезде толық дәлелденген[1-6 ].
Әдебиеттерде кездесетін мәліметтерге сүйен отырып, құрамында мия тамыры бар, «Новая жемчужина» тіс пастасынының антиоксидантты әсерін тіс жегімен ауыратын балалардың ауыз қуысының сілекейіндегі антирадикалды және антиототықтырғыш көрсеткіштеріне әсерін анықтауды жөн көрдік..
Жұмыстың мақсаты
Құрамында мия тамырының фитопрепараты бар «Новая жемчижуна» атты тістік пастаның антитотықтырғыш жүйесінің үрдістеріне әсерін зертеу.
Зертеу әдістері мен материалдары
Зертеудің мақсатына байланысты балалардың сілекейінде антитотықтырғыш жүйесінің, соның ішінде антирадикалды(АРБ) және антитотықтырғыш белсенділіктерінің (АТБ) көрсеткішін стандартты спектофотометриялық әдіспен анықтадық [7].
Зертеу нәтижелері
Шымкент қаласының балабақша (3 жасқа дейінгі және 6 жасқа дейінгі) жасындағы ауыз қуысыныңың сілекейіндегі антирадикалды және антитотоқтыр-ғыш көрсеткіштерінің гигиеналық индекстің деңгейіне байланысты жағдайының «Реминнің» және «Жемчужина» тіс пастасын әсерлеріне өзгерулері төмендегі 1-кестеде көрсетілген.
Зертеу нәтижесінде алынған мәліметтер (кесте-1,1 және 2 суреттер) балабақшада-ғы, 3 жасқа дейінгі балалардың ауыз қуысының сілекейіндегі антирадикалды белсенділігі (АРБ) «Ремин» ерітіндісінің 3 айлық әсерінен 33,92,09 шб-ден 42,3,08 шб дейін жоғарылады, яғни жоғарылау деңгейі 24,7%-ға тең болды, ал-«Жемчина» атты тіс пастасы әсеріне АРБ деңгейі 46,91,11 шб тең болды және жоғарылау көрсеткіші 38%-ға тең болды, бірақ дені сау балалардың көреткішінен 15,2%- ға 6,1%- ға тең сәйкес төменгі жағдайда болды.
Кесте 1– Шымкент қаласының балабақша (3 жасқа дейінгі және 6 жасқа дейінгі) жасындағы ауыз қуысыныңың сілекейіндегі антирадикалды және антитотоқтырғыш көрсеткіштерінің гигиеналық индекстің деңгейіне байланысты жағдайының « Реминнің» және «Жемчужина» тіс пастасын қолданудағы жағдайының өзгеруі
|
Зертелген топтар |
Көрсеткіштер |
||
|
Ауыз қуысының сілекейіндегі анти- радикалды белсенділігі (АРБ)(ШБ) |
Ауыз қуысының сілекейіндегі антитотықтырғыш белсенділігі (АТБ) (ШБ) |
||
|
3 жасқа дейін |
Кг |
48,31,03 |
31,61,6 |
|
(1-ші топ) |
1 |
33,91,09 |
20,71,5* |
|
2 |
42,3 1,08* |
26,82,1* |
|
|
3 |
46,91,11* |
29,72,2* |
|
|
3- 6 жасқа |
Кг |
47,42,10 |
30,61,6 |
|
дейін |
1 |
33,82,10* |
22,42,1* |
|
(2-ші топ) |
2 |
43,51,11* |
27,82,3* |
|
3 |
45,71,12* |
29,42,3* |
|
Ескерту: БТ- бақылау тобы,1- емге дейінгі көрсеткіш,2-«Ремин» атты ерітінді,3-«Жемчина» атты тіс пастасы,*-р<0,05
Шымкент қаласының балабақша (3 жасқа дейінгі және 6 жасқа дейінгі) жасындағы ауыз қуысыныңың сілекейіндегі антитотоқтырғыш көрсеткіштерінің белсенділігі (АТБ) «Ремин» ерітіндісінің үш айлық әсерінен 20,71,5 шб-ден 26,82,1 шб дейін жоғарылады , яғни өсу деңгейі 28,4%-ға тең болды, ал-«Жемчина» атты тіс пастасы әсеріне АТБ деңгейі 29,72,2 шб тең болды және жоғарылау көрсеткіші 43,4%-ға тең болды, бірақ дені сау балалардың көреткішінен 12,5%- ға 7%- ға сәйкес төменгі жағдайда болды қарағанда сенімсіз түрде орын алды (р>0,05).
Зертеу нәтижесінде алынған деректер үш жасқа дейінгі балаларды -«Жемчина» атты тіс пастасының әсеріне ауыз қуысындағы сілекейдегі антиоксиданнты жүйелердің жағдайы депрессиялық жағдайдан белсенділік жағдайға тап болады,оған дәлел «Реминді» ерітінді-нің әсерінен құрамында мия тамырының фитопрепараты бар, соның ішінде глицирризин қышқылының әсерінен салыстырмалы тобына қарағанда 10,9%-ға және 11,5-ға өседі(Сурет1).
Шымкент қаласының балабақша (3 жасқа дейінгі және 6 жасқа дейінгі) жасындағы ауыз қуысыныңың сілекейіндегі антитотоқтырғыш көрсеткіштерінің белсенділігі (АТБ) «Ремин» ерітіндісінің үш айлық әсерінен 20,71,5 шб-ден 26,82,1 шб дейін жоғарылады, яғни өсу деңгейі 28,4%-ға тең болды, ал - «Новая жемчижина» атты тіс пастасы әсеріне АТБ деңгейі 29,72,2 шб тең болды және жоғарылау көрсеткіші 43,4%-ға тең болды, бірақ дені сау балалардың көреткішінен 12,5%- ға 7%- ға сәйкес төменгі жағдайда болды қарағанда сенімсіз түрде орын алды (р>0,05).
Зертеу нәтижесінде алынған деректер үш жастан алты жастағы балалардың «Новая жемчина» атты тіс пастасының әсеріне ауыз қуысындағы сілекейдегі антиоксиданнты жүйелердің жағдайы депрессиялық жағдайдан белсенділік жағдайға тап болады,оған дәлел «Реминді» ерітіндінің әсерінен құрамында мия тамырының фитопрепараты бар, соның ішінде глицирризин қышқылының әсерінен салыстырмалы тобына қарағанда біраз өседі (Сурет 2).
«Новая жемчина» атты тіс пастасының әсеріне ауыз қуысындағы сілекейдегі антирадикалды және антитотықтырғыш көрсеткіштерінің мәні емге дейінгіге қарағанда 38,7% -ға және 31,3%-ға, салыстырмалы емдік тобына қарағанда 6 жасқа дейінгі балаларда оның деңгейі 11,0% -ға және 7,5%-ға өседі.
Қорытынды
- .«Новая жемчина» атты тіс пастасының әсеріне ауыз қуысындағы сілекейдегі антиоксиданты жүйелердің жағдайы депрессиялық жағдайдан белсенділік жағдайға тап болады,оған дәлел «Реминді» ерітіндінің әсерінен құрамында мия тамырының фитопрепараты бар ,соның ішінде глицирризин қышқылының әсерінен салыстырмалы тобына қарағанда 3 жасқа дейінгі балаларда антирадикалды және антитотықтырғыш көрсеткіштердің деңгейі 10,9% -ға және 11,5%-ға өседі.
- .«Новая жемчина» атты тіс пастасының әсеріне ауыз қуысындағы сілекейдегі антирадикалды және антитотықтырғыш көрсеткіштерінің мәні емге дейінгіге қарағанда 38,7,9% -ға және 31,3%-ға, салыстырмалы тобына қарағанда 6 жасқа дейінгі балаларда балалардың деңгейі 11,0% -ға және 7,5%-ға өседі.
Әдебиеттер
1.Орманов Н.Ж., Долтаева Б.З..Е. Алдабергенова А.Е. Шымкент қаласының балаларының тіс зақымдануының жастарына байланысты жағдайы // Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік
фармацевтика академиясының Хабаршысы-№ 4 (81), 2017 г., Том V, 113-114 беттер
2.Орманов Н.Ж., Сырманова Н.Р. Алиева Т. Құздама тәріздес артритпен ауыратын сырқаттар қанының құрамындағы глутатион түрлерінің индометацинге сезімталдығына байланысты өзгерістері // Медицина ғылымының докторы, профессор Дариға Айданқызы Әділбекованы еске алу күніне орай «Кәсіптік патология және еңбек гигиенасының өзекті мәселелері және алдын-алу шаралары» атты тақырыбында өткізілген ғылыми-тәжірибелік конфенцерениясының еңбектер жинағы, 3 мамыр 2013 жыл., Онтүстік Қазақстан мемлекеттік фармация академиясы.Шымкент, 2013ж, 19-23 бет.
3. Орманов Н.Ж., Шойынбаева Г.Б., Данилина А. Влияние фитопрепаратов корня солодки и донника лекарственного на процессы перекисного окисления липидов в крови у больных с хронической свинцовой интоксикацией. Медицина ғылымының докторы, профессор Дариға Айданқызы Әділбекованы еске алу күніне орай «Кәсіптік патология және еңбек гигиенасының өзекті мәселелері және алдын-алу шарала-ры» атты тақырыбында өткізілген ғылыми- тәжірибелік конфенцерениясының еңбектер жинағы, 3 мамыр 2013 жыл, Онтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы, Шымкент, 2013ж, 23-28 бет.
4.Орманов Н.Ж., Шойынбаева Г.Б., Бадирова Г. Влияние фитопрепаратов корня солодки и донника лекарственного на процессы свободно-радикального перекисного окисления липидов в конденсате выдыхаемого воздуха при различной степени хронической свинцовой интоксикации. Медицина ғылымының докторы, профессор Д.А. Әділбекованы еске алу күніне орай «Кәсіптік патология және еңбек гигиенасының өзекті мәселелері және алдын-алу шаралары» атты тақырыбында өткізілген ғылыми-тәжірибелік конфенцерениясының еңбектер жинағы, 3 мамыр 2013 жыл, Онтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы, Шымкент, 2013 -28-32 бет.
5.Орманов Н.Ж., Орманов Т.Н., Шойынбаева Г.Б., Каюпова З. Влияние фитопрепаратов корня солодки и донника лекарственного на перекисного окисления липидов в конденсате выдыхаемого воздуха при легкой степени хронической свинцовой интоксикации. Медицина ғылымының докторы, профессор Дариға Айданқызы Әділбекованы еске алу күніне орай «Кәсіптік патология және еңбек гигиенасының өзекті мәселелері және алдын-алу шаралары» атты тақырыбында өткізілген ғылыми-тәжірибелік конфенцерениясының еңбектер жинағы,3 мамыр 2013 жыл,Онтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы.Шымкент,2013-14- 19 бет.
6.Орманов Н.Ж.,Орманов Т.Н., Садырханова Ұ.Ж.,Нурманов Н. Влияния фитопрепаратов корня солодки и корня донника лекарственного на общий показатель интоксикации в крови крыс, отравленных ацетатом свинца//Сборник трудов научно-практической конференции «Актуальные проблемы и профилактики профессиональной патологии и гигиены труда», посв. памяти доктора медицинских наук, профессора Д.А. Адильбековой, 3 мая 2013года, ЮКГФА, Шымкент 2013.-С. 51-53
7. Арутюнян А.В., Дубинина Е.Е., Зыбина Н.А. Методы оценки свободно-радикального окисления и антиоксидантной системы организма. - СПб.: ИКФ-Фолиант, 2000. – 104 c.