Кіріспе. Қәзіргі кезде хирургияның және фармакотерапияның жетістіктеріне қарамастан, жедел іріңді перитониттің түрлері оңтайлы емдеу мәселесінің өзектілігін анықтап, оның өмірге қауіпті болуы және оның негізгі себебі аурухананың ота бөлімшесіне ургентті жағдайда жедел жәрдем көмегімен жатқызылуы халық арасында ең көп тараған нозологиялық түрі,оның кездесу жиілігі 100 мың адамға шаққанда 10 нан 150 оқиғаны құрайды [1,5]. Құрсақ ішілік инфекцияның сепсисінің ең ауыр түрінің негізгі себебі болып табылады [4].
Зертеу мақсаты:Жергілікті перитонитті науқастардың эритроциттердің тұну жылдамдығының (ЭТЖ)және дәрілердің толық құнына байланысты «шығын - пайда» көрсеткішінің жағдайын зертеу
Зертеу әдістері:Жергілікті перитонитті науқастардың эритроциттердің тұну жылдамдығының (ЭТЖ)және аурулардың толық құнына байланысты «шығын - пайда» көрсеткішінің Н.Ж.Ормановтың әдісімен анықтадық[1-6]
Зертеу нәтижелері:Перитонитті науқастарда эндоинтоксикациялық синдромның дамуына
байланысты эритроциттердің тұну жылдамдығы (ЭТЖ) да өсті. 1-ші фармакотерапиялық кешеннің
әсерінен ЭТЖ нанымды түрде 5-ші тәулікте ғана төмендеді және де азаю деңгейі емге дейінгі көрсеткішпен
салыстырғанда 29,3-ды құрады, ал 7-ші және 10-шы тәуліктерде 64,5-ға және 75,3-ға төмендеді. 2-ші
фармакотерапиялық кешеннің әсерінен ЭТЖ нанымды төмендеуі 5-ші тәулікте анықталды және де азаю
деңгейі емге дейінгі көрсеткішпен салыстырғанда 36,3-ды құрады, ал 7-ші және 10-шы тәуліктерде 37-
ға және 78,7-ға төмендеді. 3-ші фармакотерапиялық кешеннің әсерінен ЭТЖ 3-ші тәулікте емге дейінгі
көрсеткішімен салыстырғанда 46,4-ға кемісе, 5-ші және 7-ші тәуліктерде 77,4-ға төмендеп, қалыпты
жағдайға теңелді.4-ші фармакотерапиялық кешеннің әсерінен ЭТЖ келесідей өзгерістерге ұшырады емге
дейінгі көрсеткішпен салыстырғанда 3-ші тәулікте төмендеу деңгейі 30-ды құраса, 5-ші, 7-ші және 10-шы
тәуліктерде 47,4-ға, 71,9-ға және 78,4-ға кеміді
Сонымен, науқастардың операциядан кейінгі кезеңіндегі емінде 3-ші фармакотерапиялық кешеннің әсерінен эритроциттердің тұну жылдамдығы эерттеудің 5-ші тәулігінде қалыпты жағдайға келсе 1-ші, 2-ші және 4-ші кешендердің әсерінен бұл көрсеткіштің қалыпты жағдайға теңілуі 10-ші тәулікте орын алды. Яғни эритроциттердің тұну жылдамдығының белсенділіктері зерттеудің 5-ші тәулігінде 1-ші фармакотерапиялық кешеннің көрсеткішін 100% деп алсақ, 2-ші емдік топта белсенділік 110%-ды құрайды, 3-ші және 4-ші топтарда бұл көрсеткіш 312%-ға және 134,4%-ға тең болады. Меншікті тиімділік көрсеткіштері иммуномодулинді топтарда сәйкес антибиотикті топтарға қарағанда 58%-ға және 115%-ға өседі, ал оның «шығын-пайда» көрсеткішітерін аурудың толық құны арқылы анықтағанда иммуномодулинді топтарда сәйкес антибиотикті топтарға қарағанда 40,4%ға және 54,2 % ға төмендейді. Жергілікті перитонитті науқастардың «шығын - пайда»көрсеткішін эритроциттердің тұну жылдамдығына (ЭТЖ) және аурудың толық құнына байланысты жағдайын анықтағанда ФТК -3 және ФТК-4 (антибиотиктер және иммуномодулин) емдік әсерінің «шығын-пайда» көрсеткіштері сәйкес антибактериалды топтармен
43салыстырғанда төмендейді және ең кіші көрсеткіші үшінші емдік (метрогил, гентамицин және иммуномодуллин) топта орын алды, яғни бір науқасты толық емдеуге кететін шығынның ең кіші мөлшері үшінші топта орын алып, (1080,5 т.) 1-ші, 2-ші және 4-ші топтарға қарағанда үнемделінген шығынның мөлшері 1719,3 тенгеге, 1275,3 тенгеге және 588,7 тенгеге тең болды. Зерттеу нәтижесінде алынған мәліметтер бір жергілікті перитонитпен ауыратын бір науқасты емдеуге жұмсалатын шығынның ең үлкен мәні 1-ші емдік топта болса, ең кіші мәні 3- ші емдік топта (метрагил, цефамизин және иммуномодулин) орын алып, фармакоэкономикалық тұрғыдан сараптағанда ең тиімді емдік кешен болып табылады.
Қорытынды. 1.Жергілікті перитонитті науқастардың «шығын - пайда»көрсеткішін эритроциттердің тұну жылдамдығына (ЭТЖ) және аурудың толық құнына байланысты жағдайын анықтағанда ФТК -3 және
44
ФТК-4 (антибиотиктер және иммуномодулин) емдік әсерінің «шығын-пайда» көрсеткіштері сәйкес анти- бактериалды топтармен салыстырғанда төмендейді және ең кіші көрсеткіші үшінші емдік (метрогил, гентамицин және иммуномодуллин) топта орын алды, яғни бір науқасты толық емдеуге кететін шығынның ең кіші мөлшері үшінші топта орын алып, (1080,5 т.)
2.Үшінші тобының 1-ші, 2-ші және 4-ші топтарға қарағанда үнемделінген шығынның мөлшері 1719,3 тенгеге, 1275,3 тенгеге және 588,7 тенгеге тең болды
Әдебиеттер
1.Н.Ж.Орманов,З.А. Керимбаева, К.Н. Жумагулов,Б.О Аширов./Жергілікті іш астарының қабынумен ауыратын сырқаттардың иммуноантибиотикотерапияның қанның уыттық қасиетіне және «шығын-пайда» коэффициентінеәсері.ОҚМФА хабаршысы 2017 ,4(81),30-33 бет
2.Н.Ж.Орманов,З.А. Керимбаева, К.Н. Жумагулов, Б.О Аширов. //Жергілікті іш астарының қабынумен ауыратын сырқаттардың цефепим+иммуномодулинді кешеннің қанның уыттық қасиетіне және аурудың толық құнына байланысты «шығын-пайда» коэффициентінеәсері. ОҚМФА хабаршысы 2017 ,4(81),33-38бет
3.Орманов Н.Ж. Аширов Б.О .,Жумагулов К.Н.Жакипбекова Г.С.Керимбаева Б.А.Жергілікті іш астарының қабынуымен ауыратын сырқаттардың иммуноантибиотикотерапияның әсерінен фармакоэкономикалық көрсеткіштерінің өзгеруі// Материалы VI Международный научной конференции молодых ученных и студентов, инницированной Фондом Первого Президента Казахстана- Елбасы и ЮКМА, «Перспективы развития биологии, медицины и фармации» Вестник академии. ЮКМА. 7-8 декабрь 2018, №4 (84) С 112-113
4 Гостищев В.К., Сажин В.П., Авдовенко А.Л. Перитонит.–М.: ГЭОТАР-МЕД, 2002.-240 с.
5.Орманов А.Н., Орманов Н.Ж. «Перитониттің отадан кейінгі емдеу әдістерін жетілдіру».- Шымкент, 2012,135б.
6.Орманов Н.Ж.,Орманов Б.Н.,Қурбанов А.А., Қалиева А.К.Жергілікті перитонитпен ауыратын сырқаттардың фармакотерапиялық кешендердің фармакоэкономикалық жағдайын орта уытты молекуланың (ОУМ) деңгейіне байланысты жағдайы. // Сборник трудов научно-практической конференции “Актуальные проблемы и профилактики профессиональной патологии и гигиена труда”посвященной памяти доктора медицинских наук, профессора Адильбековой Дариги Айдановны- ЮКГФА,г.Шымкент, 03.05.2013г-С.102-107.