Кіріспе.Ауру және ауырсынуды жоюмәселесі замануи медицинада өзекті мәселенің бірі болып отыр. Дәрігерлер күнделікті жұмысында ауырсыну симтомдары орын алған науқастармен жиі кездесіп тұрады. Дүние жүзінде күнделікті аурусынудан зардап шегетін сырқаттардың саны 3,5 млн асады, олардың 80% нан артыға анальгетикалық фармакотерапия қабылдауға өте мұқтаж[1,2,3].
Ауырсыну синдромын басу және жою үшін анальгетиктер, ҚҚСЕД, транквилизаторлар, антидепрессанты, миорелаксанттар. спазмолитиктер т.б кеңінен қолданады[4-9].
Зертеу әдістері.Жұмыстың міндеттеріне сәйкес 10 дені сау адам және жарақатпен ауыратын 120 науқас зерттеуге алынды.Олар фармакотерапиялық кешендермен емдеуге байланысты төрт топқа бөлінді. 1-топтағы сырқаттар:Фтк-1: Анальгин (50-2,0 мл), 2-топ: Фтк-2: диглоген( 70 мг-3,0мл) 3-топ Фтк-3: кетонал (100мг -2,0 мл) 4-топ Фтк-4: лорноксикам (8 мг) дәрілерін нұсқау бойынша қабылдады. Емдеу - бақылау мерзімі 3-7 күн. Науқастардың эндогендік уыттануын объективті түрде бағалау үшін қан сарысуындағы орта уыттылық молекулалардың мөлшерін 254 нм-де спектрофотометриялық әдіспен анықтадық [5]. Фармакотерапиялық кешендердің фармакоэкономикалық жағдайын зерттеу үшін дәрілік заттардың бағаларын «Еврофарма» фирмасының құны арқылы зерттедік. Есептеу стандарттық әдіс бойынша [2,3] зерттеліп, науқастарды емдеуге кететін дәрілердің толық бағасын, «шығындар-пайда» фармакотерапиялық кешендердің фармакоэкономикалық тиімділігін есептеу үшін қанның сарысуының уыттылық көрсеткішін Н.Ж.Орманов әдісімен анықтадық [2,3,4].
Зертеу нәтижелері.Аяғы жіті жарақаттанған науқастардың «шығын-пайда» дәрілердің толық құны мен қанның орта уытты молекуланың қоюлануына байланысты (ОУМ) фармакотерапиялық кешендердің әсерінен өзгеруінің жағдайы 1-кестеде көрсетілген.«Шығын-пайда» көрсеткіштері метамизолда топта емдеу мерзімі ішіндегі дәрілік жинақтық толық шығыны және қанның орта уытты молекуланың қоюлануына байланысты (ОУМ)арқылы анықтағанда 17,1 тенгені құрайды. Диклофенакты топта «шығын- пайда» көрсеткіші метамизолды топқа қарағанда 29,3 -ға төменедеп , 12,3 тенгеге тең болды. «Шығын-
пайда» көрсеткіштері кеторолакты топта дәрілік шығынның жалпы құны арқылы анықтағанда 11,6 тенгені тең болады, метамизолдың топтың көрссеткішіне қарағанда 71,5 құрайды. Лорноксикамты топта «шығын-пайда» көрсеткіші метамизолды топқа қарағанда 5,3 еседен артық өсіп, 88,6 тенгеге тең болды.
Сонымен зерттеу нәтижесінде алынған мәліметтер кеторолактық емдік әсерінің «шығын-пайда» көрсеткіші дәрінің толық құны және қанның ОУМ қоюлануы арқылы анықтағанда ең кіші мәнге тең болады. Бұл топта унемдеу көрсеткіштері метамизолды топқа қарағанда 3,1 тенгені құрайды,ал диклофе- накты және лорноксикамды (ксефокамды) топтарға қарағанда 24,1 және 50,6 тенгеге тең болады (кесте 1).
Меншікті тиімділік көрсеткіштері метамизолды,диклогенді,кетоналды және лорноксикамды топтарда 17,7, 32,2, 53 және 35,3 ға тең болды. Метамизолды топқа қарағанда меншікті тиімділіктің өсуі диклогенді, кетоналды және лорноксикамды топтарда 81,9, 199 және 106-ға тең болды.
Сонымен зерттеу нәтижесінде алынған мәліметтер анальгетиктердің емдік әсерінің «шығын-пайда» көрсеткіштерін дәрілердің толық құны арқылы анықтағанда метамизолды топта 17,1 тенгеге тең болса, диклофенакты, кеторолакты және лорноксикамды топтарда 12,3 тенгеге,11,6 тенгеге және 88,6 тенгеге тең болды.Кеторолакты топта, 1-ші, 2-ші және 4-ші топтарға қарағанда үнемделінген шығынның мөлшері 5,5 тенгеге, 0,7 тенгеге және 77 тенгеге тең болды. Зерттеу нәтижесінде алынған мәліметтер аяғы жіті жарақатпен ауыратын бір науқасты емдеуге жұмсалатын шығынның ең үлкен мәні 4-ші емдік (лорноксикамды) топта болса, ең кіші мәні 3-ші емдік топта (кеторолакты топ) орын алып, фармакоэкономикалық тұрғыдан сараптағанда ең тиімді,арзан емдік кешен болып табылады.
Әдебиеттер
- Харченко Ю.А. Адекватная оценка боли – залог её успешного лечения // Universum: Медицина и фармакология : электрон. научн. журн. 2014. № 4 (5)URL: http://7universum.com/ru/med/ archive/item/ 1229
- Осипова Н.А. Неопиоидные аналгетики в системе защиты пациентов от боли в хирургии // Consilium medicum. Хирургия. Приложение № 2. 2005. С. 22–24
- Осипова Н.А., Петрова В.В., Ермолаев П.М., Береснев В.А. Нестероидные противовоспалительные препараты в лечении послеоперационной боли у онкологических больных // Фарматека. 2006. № 6 (121). С. 74–78..
- Бутров Кондрашенко Е.Н.,.Бут-Гусаим А.Б,.Малахов П.С, Ибарра Пенья Н.А . Современные подходы к фармакотерапии послеоперационной боли с применением ненаркотических анальгетиков в травматологии и ортопедии .// Consilium Medicum. 2009; 9: 59-62
- Орманов Н.Ж.,Орманова Л.Н.Фармакотерапия .Алматы.ЖШС « Эверо»2012,1-ші кітап,190-215 б. Афанасьева А.Н. Сравнительная оценка уровня эндогенной интокси-кации у лиц разных возрастных групп // Клин. лаб. диаг. - 2004.-№ 6.-С. 11-13.