Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметі бойынша сүт безі обыры жыл сайын 1,4 млн жуық әйелде алғаш рет тіркеліп, осы ауру себебінен 460 мыңнан астамы өлім құшады екен. Ресей онкологтарының мәліметі де осыған ұқсас, әйелдер арасында сүт безі обыры 1 орында (20%) өлім деңгейі де алдыңғы қатарда (17,3%) екендігін айтқан.
ҚазОжРҒЗИ ның 2012 жылғы берлімі бойынша сүт безі обыры жиілігі әйелдер арасында республика бойынша өткен ғасырдың 90 жылдарынан бастап 1 орында болса, 2011 жылдан бастап жалпы онкологиялық аурулар арасында да алдыңғы орынға шықты.
Жұмыс мақсаты. Түркістан (оңтүстік қазақстан) облысы бойынша сүт безі обырының даму динамикасын және оның алғаш анықталу кезіндегі даму сатысының көрінісін білу. Облыстағы скрининг бағдарламасы деңгейін білу.
Жұмыс матриалдары мен тәсілдері: Берілімдерді негізге ала отырып, Оңтүстік қазақстан облыстық онкологиялық диспансерінде 2013-2017 жылдардағы статистикалық мәліметтер бойынша сүт безі обырымен ем қабылдаған науқастардың скрининг нәтижесін талқыладық. Берілген мәліметтер бойынша науқас санының динамикасымен қатар олардың алғаш анықталу жиілігі, өміршеңдігі және анықталу кезіндегі даму сатысы бағаланды. Тесеруге алынған статистикалық мәліметтер бойынша облыста сүт безі обырымен ауыратын әйелдер саны жыл санап артатындығы мәлім болды. Сүт безі обыры алғаш тіркелген жағдайдың өзі 5 жыл ішінде 306 дан 420 ға артқанымен, оның ерте анықталу көрсеткіші де біршама жоғарылап 2013 ж 81,3% дан 2017 ж 90.9% жеткен.
Кесте 1. Сүт безі обырымен ем қабылдаған науқастардың 5 жылдық динамикалық көрсеткіші
№ |
Жыл |
1 жыл Тіркелгендер |
Даму сатысы |
|||||
׀׀-׀ |
% |
׀׀׀ |
% |
׀v |
% |
|||
1 |
2013 |
306 |
249 |
81,3 |
43 |
14,2 |
14 |
4,5 |
2 |
2014 |
308 |
255 |
82,7 |
27 |
8,9 |
26 |
8,4 |
3 |
2015 |
378 |
345 |
91,2 |
20 |
5,2 |
13 |
3,6 |
4 |
2016 |
413 |
360 |
87,6 |
33 |
7,9 |
17 |
4,5 |
5 |
2017 |
420 |
382 |
90,9 |
22 |
5,3 |
16 |
3,8 |
Кестеге назар аударар болсақ Түркістан облысында (ОҚО) сүт безі обыры жиілігі жыл өткен сайын артып келе жатқандығын көреміз. Қатерлі ісік бойынша алғаш тіркелгендер саны 2013 ж 306 науқас болса бұл көрсеткіш 2017 ж 420 ға (27 % астам адамға) артқан. Осы сияқты «Д» есепте тұратын аурулар саны да 1994 тен 2626 ға өскен. Бұл да 2013 жылғымен салыстырғанда 24% дан астам артық.
Жұмыс нәтижелері: Сүт безі обыры бойынша алғаш қаралып, диагноз қойылған науқастар санын саралар болсақ, онда ісіктің бастапқы І –ІІ даму сатыларында анықталған науқастар санының 2013 ж 249 әйел жалпы қаралғандардың 81,3% құрағанын көреміз. Осы сияқты ісікті ерте анықтау жиілігі жыл өткен сайын артып, 2017 жылы 382 ге пайызбен шаққанда 91% ға жуықтаған. Яғни ерте анықтау 5 жылда 10% ға артқан. Бұл өте жақсы көрсеткіш. Осы сияқты ауруы өтіңкіреген III сатысында анықталу көрсеткіші біршама 14,4% дан 5,2% ға төмендесе IY сатысында анықталу да сәйкесінше 4,5% дан 3,8% ға кеміп отыр.
Қорытынды: статистикалық мәліметтерді саралау барысында жалпы дүние жүзіндегі үдерістерге ұқсас Түркістан облысында да сүт безі обыры жиілігі жыл санап жиілеуде.
Сүт безі обырының жиілігі артқанымен қатар оның ерте анықталу деңгейі де көтерілуде, ол сүт безі обыры бойынша облысымыздағы скрининг жұмыстары баырысының да жақсарып келе жатқандығын көрсетеді.