Клиникалық жағдай: жүктілік кезіндегі бруцеллез

Бруцеллез-бруцеллалар тобымен шақырылатын, әртүрлі механизммен берілетін, клиникасында созылмалы қызбамен, тірек-қимыл, жүйке, жүрек-қан тамыр, зәр шығару жүйесі және т.б жүйелердің зақымдалуымен жүретін, созылмалы ағымға ауысуға бейім, инфекция-аллергиялық, зоонозды ауру[1].

Өзектілігі: Дүние жүзі бойынша жыл сайын 500000 бруцеллез жағдайы тіркеледі. Бруцеллезді жұқтыру өте жоғары, жас және жыныс ерекшелігін талғамайды[2]. Қазіргі таңда Түркістан облысындағы жиі кездесетін өзекті мәселелердің бірі, өйткені клиникасы басқа ауруларды бүркене отырып созылмалы ағымға ауысып, ауыр асқыныстармен жүреді, ұзақ уақыт еңбекке жарамсыздықпен медико-әлеуметтік, экономикалық шығынға әкеледі. Бруцеллез жұқтырушылар қатарында тек ауыл шаруашылығымен айналысатын ауыл тұрғындары ғана емес, қала тұрғындарының, оның ішінде жүктілермен жаңа туған нәрестелер арасында кең таралып, балаларда туа пайда болған ақауларға әкелуі, отбасы ішілік бруцеллез көбеюде. 2016 жыл Түркістан облысында (100000 тұрғынға шаққандағы көрсеткіш) 9,96; Байдібек ауданы 51,7; Қазығұрт ауданы 33,08; Ордабасы ауданы 31,96 жоғары эндемиялық аудандар ретінде саналады. Ағымдағы жыл аяқталмай отырып, жыл басынан бері Шымкент қалалық жұқпалы аурулар ауруханасында бруцеллезбен 3 жүкті әйел бақыланды. Екеуінде мезгілінен бұрын босану болса, ал біреуінде 15-16 аптасында түсікпен аяқталды. Қазіргі таңға бұл ауруға қарсы адамға арналған арнайы екпенің болмауы, жергілікті ветеринарлық көмектің дұрыс ұйымдастырылмауынан соңғы жылдары аурудың табиғи ошақтарының көлемі біртіндеп ұлғайып келе жатқанын байқауға болады.

Зерттеу мақсаты: Клиникалық жағдайда жүктілерде болатын бруцеллездің асқыныстарымен ерекшеліктерін анықтау.

Клиникалық жағдай: Науқас, А., жасы – 21 жаста. Науқаста екі жұма бойы дене қызуының 38⁰-39⁰С қа көтерілуі, әлсіздік, бас ауыруы түнгі тершеңдік тәбетінің болмауы мазалаған. 09.09.2018ж-12.09.2018ж аудандық ауруханада ІІ жүктілік 33 апта. Өздігінен босану диагнозымен жатқан, ауруханада науқастың дене қызуының түспеуі, түнгі тершеңдік болуы, жалпы әлсіздікке байланысты Райт, Хеддельсон реакцияларына тексерілген. Хеддельсон реакциясы «оң», Райт-1:400 болып Шымкент қалалық жұқпалы аурулар ауруханасына Жіті Бруцеллез. Босанудан кейінгі 5-тәулік диагнозымен ауыстырылған. Үйінде ірі және ұсақ малдарды асырайды, және олардың күтімімен айналысады, үйде қайын ағасы бруцеллезбен ауырады, тұрғылықты мекен жай бойынша ем қабылдайды. Үй жағдайында жасалған айран, сүт, ет өнімдерін күнделікті қолданады.

Түскен кезде обьективті: жағдайы ауыр дәрежеде интоксикация және артралгия синдромына байланысты, есі анық, тері жамылғылары және шырышты қабаттары таза, құрғақ микролимфоаденит байқалады, дене t – 39⁰C, дене бітімі астеникалық, өкпесі аускультацияда везикулярлы тыныс, сырылдар жоқ, ТЖ-18. Жүрек тондары тұйықталған, ырғақты, АҚ 110/70мм.с.б Тілі ылғалды, ақ жабынмен жабылған, іші пальпацияда жұмсақ, ауырсынбайды, бауыры қабырға доғасынан 1 см шығыңқы орналасқан, жиегі тегіс, беткейі жұмсақ, аздаған ауырсынумен, өт қапшығы пальпацияланбайды, көкбауыры ұлғаймаған, үлкен кіші дәреті қалыпты. Тірек қимыл жүйесі, Ірі аяқ, қол буындарындағы ауырсыну, қимыл қозғалысы шектелмеген, деформациямен ісінулер жоқ. Науқас шағымдарымен анамнезіне сүйене келе клиникалық диагноз қойылды: Жіті бруцеллез, ауыр дәрежелі ағым. Дәлелденген жағдай. Босанудан кейінгі кезең 5-тәулік ЖҚА: Нв141 г/л; Эр-4,8х10/¹²г/л; Тр-300х10/⁹; Лейк- 5,0х10/⁹; ЭТЖ-30мм/сағ; Хеддельсон реакциясы «оң»; Райт-1:400; ИФА Бруцелла IgM +; Ig A-; IgG+; бруцеллезді гемокультурада brucella анықталды. Жүргізілген ем: Доксициклин 0,1 1к х 2р №20к; ципрофлоксацин 0,5 х 2 р №10к; гентамицин 80мг х 3р б/е №10к; НПВС: Кетотоп 2,0 б/е №10к; диклоген 3,0 б/е №10к; ксефокам 8 мг б/е №5к; индометацин 1т х 3р № 5к.

Осы науқастан туылған баланы бақылау барысында 10.09.2018ж күні сағ 3⁵³ аудандық ауруханадан санавиация арқылы ОПЦ№1 жаңа туған балалар патологиясы бөлімшесіне Босану барысындағы гипоксия, тыныс жеткіліксіздігі ІІ. Шала туылу 33 апта 3 күн диагнозымен жеткізілді. 14.09.18 03⁵⁰ реаниматолог дәрігер кеңесімен нәрестелер реанимация интенсивті терапия бөлімшесіне Жаңа туған нәрестелердегі бас ишемиясы, тыныс жетіспеушілігі ІІ сатысы, қан тұтқырлығының жоғарылауы І-ІІ сатысы диагнозымен ауыстырылды. Зертханалық тексерулерде ТОRCH инфекциясынан Хламидиоз IgМ 2.974 «оң»; ЦМВ IgG 2,371«оң»; ВПГ IgG 1,953«оң»; реакция Райта «-»; Хеддельсон «+» ИФА: Бруцелла IgG 0.225 «+» реакция Райта «-»; Хеддельсон «+» ПЦР бруцеллезге қан анализі «-»; невролог консультациясы, диагноз: Орталық жүйке жүйесінің гипоксиялық бұзылысы, энцефалопатия. Кардиохирург консультациясы, диагноз: Туа пайда болған жүрек ақауы, айқын гемодинамикалық өзгеріспен ашық артериальді түтік. Жүрекше аралық перденің ақауы, екіншілік өкпелік гипертензия, жүрек-өкпе жеткіліксіздігі. Белок-көмірсу алмасуының бұзылысы. Темір тапшылықты анемия диагноздарымен облыстық балалар ауруханасына ауыстырылып 11.10.2018 Солжақты артқы бүйірлі торокотомия, ашық артериальді түтікті бітеу операциясы жасалды, жаңа туылған баладағы бұл жағдайдың тіркелуі, баланың шала туылуынан болған асқыныс деп қарайтын болсақ, ал шала туылуына бірден-бір себеп анасының жүктілік барысында бруцеллезбен ауырғандығы және балада туа пайда болған қарапайым герпес вирусы, хламидиоз, цитомегаловирусты инфекцияның анықталуы. Қорытындылай келе, бұл көрсетілген клиникалық жағдайда жүкті әйелдің бруцеллезбен ауыруы, туылған баладағы орталық жүйке жүйесінің ишемиялық зақымы, туа пайда болған жүрек ақауының болуы, бруцеллез ауруының өзекті мәселе екенін, оның ішінде жүктілердегі ақыры қолайсыз екенін білдіреді. Бруцеллездің Қазақстан республикасы аймағында, оның ішінде Түркістан облысы эндемиялық аймақ ретінде тіркелуі дәрігерлерге деген жауапкершіліктің артуын, қоғам болып бруцеллездің алдын алу керектігін меңзейді. Өйткені патологияның ақыры өте қолайсыз, әлеуметтік және экономикалық тұрғыдан, науқасқа да мемлекетімізге де үлкен шығын әкеледі.

Қолданылған әдебиеттер:

1. 1. Г.Н.Абуова, А.А.Нурмашева, Г.М.Маханова. ЭКГ признаки как характеристика ранней диагностики поражения сердечно-сосудистой системы у больных бруцеллезной инфекцией Вестник ЮКГФА №4 (49), 2010г., С.142-143.
2. 2. Абуова Г.Н., Нурмашева А.А., Бердалиева Ф.А, Осербаева А.М., Шакиева Л.А., Дарибаева А.А. Случай из- практики: энцефаломиелит бруцеллезной этиологии Журнал «Инфекционные болезни». Материалы III Ежегодного Всероссийского Конгресса по инфекционным болезням Москва, 28-30 марта 2011 г., С.7 Импакт- Фактор 0,295