Түйін
Жүйелі қызыл жегі жиі репродуктивті жастағы әйелдерде пайда болатын аутоиммунды ауру. Емделушілер үшін де, дәрігерлер үшін де ЖҚЖ кезінде жүктіліктің барысында қиындықтар туғызуымен байланысты. Соңғы он жылда ЖҚЖ ауыратын сырқаттарда жүктілік қолайлы аяқталумен және дені сау бала туылумен көрсетілген. Соған байланысты жүктілік барысында мен босанудан кейнгі кезеңде сырқатқа мүмкін болатын қауіпті білген дұрыс.
Кілт сөздер: жүйелі қызыл жегі,люпус-нефрит,жүктілік, жүргізу тактикасы,емі.
Мақсаты.Люпус-нефрит және жүйелі қызыл жегімен ауыратын сырқаттардың жүктілігінің ағымы мен нәтижесін талдау.
Сырқаттар мен әдістер. Әдебиеттер мәліметтерінен шолужәне статистикалық анализ жүргізілді. Клиникалық жағдайларды мысал ретінде көрсетсек.
1) Сырқат А., 23 жаста ОКА нефрология бөліміне келесі диагнозбен түсті:ЖҚЖ тері зақымдну («қызыл жекті көбелек»), жүрек (миокардит), полисерозит (анамнзенде асцит,плеврит), буындар, люпус нефрит субкомпенсация сатысында.Жүктілік 30-31 апта.
Жедел гломерулонефрит диагнозымен нефрология бөліміне жіберілуіне себеб болған ауыр нефротикалық синдром типі бойынша гломеруонефритпен алғаш көрінген ЖҚЖ алты жыл бұрын дамыған. Түскен кезде полисерозит(асцит, плеврит),миокардит,АГ,бүйрек жеткіліксіздігі көрініс берген(ШФЖ 55 мл/мин).
Осы критерилерге сүйеніп, ЖҚЖ жедедеу сатысы деген диагноз қойылып,преднизолонмен дене салмағына шаққанда 1 мг/кг ішке қабылдап кейіннен мөлшерін төмендетіп,пульс терапия преднизолон ж/е циклофосфанмен бір жыл жүргізіп,бес ай ішінде бүйрек қызметін ж/е қан қысымын қалпына келтіріп,9 ай бойы толық клинико-лабороториялық ремиссияға жетті.Ары қарай глюкокортикостероидтардың (10 мг/тәул.) төмен мөлшерін қабылдауына кеңес берді,сырқат ол кеңесті бір жыл бойы ұстады,кейннен аурудың көріністері болмағандықтан сырқаттың өз қалауымен емін тоқтатты.
Жүкті кезінде ЖҚЖ өршуі байқалмаған.Түскен кезде сырқатта АГ қан қысымы максималды 170/100 мм.с.б.б.көтерілуі байқалған,бұл преэклампсияның ауыр дәрежесі ретінде қаралды.Жүктіліктің 35-36 аптасында жоспарлы түрде босандырды,босанғаннан кейін қан қысымы қалпына келді,протеинурия анықталмады.
Үш жылдан соң екінші жүктілігінде ж/е босануында сырқат өзін жақсы сезінді,ОКА көрінді.Бірнеше жыл өткен соң келесі рецедив байқалған,бірақ бүйрек қызметі бұзылмай,тек жүрек зақымданулары басым болды.
2) Сырқат И., 29 жаста жүктіліктің 15-16 аптасында зәр синдромыанықталды. Тексерістен кейін,"Жеделгломерулонефрит,зәр синдромы.Анемияауыр дәрежесі.Тромбоцитопеня,ауыр түрі. Лимфоаденопатия.Созылмалыпиелонефрит,өршу.Жүктілік 18-19 апта "Метипредпен емделген. Гематологияықкөріністері ауыр болуына қарап гематологпен қаралып,қан патологиясыанықтамаған. Протеинурия,гипоальбуминемия күшеюіне байланысты ОКАнефрологиялық бөліміне жатқызылды. Клиникалық көрінісіне ж/е екіспиральдіДНҚ антидене титірі жоғары болуына байланысты, диагноз қойылды:ЖҚЖ жеделсатысы,3 бесенділік дәрежесі,бүйрек зақымданумен.Екіншілік гломерулонефрит ауыр нефротикалық синдроммен.Анемия орташа дәрежесі.Преднизолонмен ішке ж/е пульс терапия түрінде, антикоагулянттар,альбуминді,қатырылған плазма,эритрацитарлы масса құйды.Жағдайының ауырлығына байланысты ж/е жүргізілген еміне қарап сырқатқа жүктілікті үзуге кеңес берді.Одан науқас бас тартты. Жүргізілген емінің нәтижесіздігіне байланысты жоспарлы кесір тілігі арқылы мерзімінен бұрын 32-33 аптасында босандырып алды.Нәресте тірі, шала туылған.Босанғаннан кейін сырқатқа преднизолонмен ішке ж/е пульс терапия түрінде қабылдап,преднизолонды жалғастыруына кеңес беріп, стационардан жағдайы жаксы деп шығарылды.Кейіннен сырқат өз шешімімен преднизолонды тоқтатқан,алайда бес айдан соң қайталап стационарға жатқызылды.
Талқылау.Клиникалық жағдағдайды талқылап,айта кетсек ,тек ЖҚЖ ауыратындарда ғана емес, сонымен қатар люпус-нефритпен де әйелдерде жүкті болу ғана емес, тағы жүктіліктің қолайлы барысы мен нәтижесі қолайлы аяқталуына кейбір дәрігерлерде күмән тудырады.Анық шектеулі және ережені сақтаған жағдайда ғана, нәтижесі қолайлы аяқталатынын әдебиеттегі мәліметтернен және ревматолог дәрігер мен акушерлердің ұзақ уақыт тәжірибесінен дәлелденген.Осы клиникалық жағдайларда емі идеалды түрде болмасада, ең маңыздысы 1-сырқат алғаш 16 жасында ауыр түрде ауырған ж/е ұзақ уақыт иммуносупресивті ем(нефриттің емі нәтижелі болу үшінцитостатиктермен қосқанда), ол өз кезегінде аутоиммунды аурудың ремиссия сатысына алыпкелді(5 жыл), соныменқосаағзалардыңқызметіқалыпқакелді (бүйрекқызметі қалыпты,гипертензиятоқтатылды,жүрек ж/е тынысжүйесіқалыпқакелді), ал бұлөз кезегінде ұрыққа қолайлы жағдай туғызды. Аурудың ремиссия сатысында жүктілік болды.Керісінше, 2 клиникалық жағдайда болжам қолайсыз болды: жүктілік кезінде ЖҚЖ жедел дебюті, емінің нәтижесіздігі, гипопротеинемияның айлап созылуы. Ары қарай ауру өршей түсті.
Қорытынды. Люпус-нефритпен сырқаттарды жүргізу кезінде жүктілікті жоспарлау міндетті. Қолайлы нәтиже алу үшін клиникалық және лабораториялық көрсеткіштер жағынан ремиссия сатысы 12-18 айды құру және толық клинико-лабораториялық мониторинг жасау керек.
Әдебиеттер
- Bertsias G., Ioannidis J., Boletis J. et al. Рекомендации EULAR по лечению системной красной волчанки // Научно-практическая ревматология.— 2008. — № 1. — С. 93-98.
- Buyon. J. P. Management of SLE During Pregnancy: A Decision Tree. —Rheumatologia. — 2004. — Vol. 20. — P. 197-201.
- Kong N. C. T. Pregnancy of a lupus patient — a challenge to the nephrologist.—Nephrol Dial Transplant. — 2006. — Vol. 21. — P. 268-272.
- Handa R., Kumar U., Wali J. P. Systemic Lupus Erythematosus and Pregnancy// Suppliment to JAPI. — 2006 — Vol. 54 — P. 19-21.
- Clowse M. E. B. Lupus Activity in Pregnancy. — Rheum Dis Clin N Am. —2007. — Vol. 33. — P. 237-252.
- Lewis E.J., Schwartz M.M., Korbert S.M. et al. Lupus Nephritis. Secondedition // Oxford University Press. — 2011. — 325 p.
- Doria A., Tincani A., Lockshin M. Challenges of lupus pregnancies // Rheumatology. — 2008. — Vol. 47. — P. 1119-1112.
- Schur P.H., Bermas B.L. Pregnancy in women with systemic lupus erythematosus// UpToDate. — 2012.
- Singh A.K. Lupus nephritis and the anti-phospholipid antibody syndrome inpregnancy// Kidney International. — 2000. — Vol. 58. — P. 2240-2254.
- Ruiz-Irastorza G., Khamashta M. A. Lupus and pregnancy: ten questionsand some answers // Lupus. — 2008. — V. 17. — P. 416-420