Кіріспе. Дүниежүзінде негізгі қор XX ғасырда толықтай XXI ғасырдың бас кезеңінде өндірілуге тиісті мыңдаған тонна мұнай өндірілуде. Мұнайдың негізгі бөлігі мемлекетке ауқымды кіріс жасағанымен, тұрғындар үшін экологиялық мәселені қалыптастыруда. Бұл жағдай соңғы уақыттағы қоршаған ортаға келтіріліп жатырған зиянды жағдайлардың ішіндегі маңыздысы. Мұнай өндіру және оны өңдеу өндірісіне байланысты экологиялық мәселелер әртүрлі қоршаған ортаны қорғау мекемелерінде кеңінен талқыланып, әлемдік деңгейде салдарлық мәселелер мен сенімсіздік тудырар цифрлар жарияланып жатырса да, мұнай өндірісінде ешқандай өзгеріс болмауда [1,4]. Денсаулық - адами және еңбек потенциалының негізі, әлеуметтік-экономикалық дамудың маңызды фактор екенін ескерсек, еліміздегі мұнай өдірісінің қарқынды дамуы, аумақтық территорияны кең көлемді техногенді ластауы, аймақ тұрғындары денсаулығын қорғау және нығайту, сауықтыру мақсатында медико-экологиялық, әлеуметтік-гигиеналық, емдеу-профилактикалық іс-шараларды игеруді қажет етеді[2,3].
Зерттеу мақсаты. Мұнайлы-газ өндіруші аймақтың ересек тұрғындарының денсаулық жағдайына баға беру (Саға ауылы - негізгі объект, Қобда ауылы - бақылаушы аймақ).
Материалдар мен әдістер. Негізгі зерттеу объектісі мұнайлы-газ аймағында орналасқан Саға ауылының медициналық тексерістен өткен - 116, бақылау аймағы ретінде салыстырмалы түрде таза аймақ Қобда ауылы - 240 ересек тұрғынның амбулаторлық картасы (025/у формасы) бойынша алынған мәліметтерді статистикалық өңделді. Зерттеу дизайны сипаттамалық.
Нәтижелер мен талқылаулар. Мұнай-газ өндіруші аймақта орналасқан Саға ауылында тұрғынның 116-ның (33,6% ер адамдар, 66,4% әйел адамдар) денсаулық жағдайы медициналық тексерістен өткізіліп, оның 2 (1,7%) дені сау, 114 (98,3%) - нен аурушаңдылық анықталса, бұл көрсеткіштің 92 (79,3%) алғаш рет диагноз тағайындалды, қалған 22 (19,0%) созылмалы аурулар бары анықталды. Ересек тұрғындарға өмірінде алғаш рет анықталған диагноз құрылымы бойынша 1 орта асқорыту органдарының аурулары, 2 орында - жүрек қан тамыр жүйесінің аурулары, 3 орын - құлақ аурулары. Ал бақылау аймағы бойынша Қобда ауылында 240 (35% ер адамдар, 65% әйел адамдар) ересек тұрғын тереңдетілген медициналық тексеріс ұйымдастырылып, оның 7 (2,9%) дені сау, 233 (97,1%) - нен аурушаңдылық анықталса, бұл көрсеткіштің 205 (85,4%) алғаш рет диагноз тағайындалды, қалған 28 (11,7%) созылмалы аурулар бары анықталды. Алғаш рет анықталған аурушаңдылық құрылымына тоқталсақ, ранг бойынша 1 орында - асқорыту органдарының аурулары, 2 орында - жүрек қан тамыр жүйесінің аурулары, 3 орын - несеп-зәр шығару жүйесінің аурулары.
Қорытынды. Экологиялық қолайсыз аймақта орналасқан Саға ауылының ересек тұрғындарының денсаулық жағдайы бақылаушы экологиялық таза аймақ Қобда ауылымен салыстырғанда дені сау ересек тұрғындар 1,2%, төмен, аурушаңдылық дәрежесі 1,2% жоғары, созылмалы ауруы бар ересек тұрғындар 7,3% басым болды. Экологиялық колайсыз аймақта орналасқан Саға ауылының денсаулық сапасының дәрежесі бақылаушы аймақпен салыстырғанда төмендігі анықталды.
Әдебиеттер тізімі
- Кенесариев У.И. Оценка современного состояния здоровья населения в Макатском районе Атырауской области / У.И. Кенесариев и др. // КазНМУ Вестник. - 2014г. - №1. - С. 280-284.
- Жаканбаева А.М. Гигиеническая характеристика окружающей среды на примере крупного промышленного региона / А.М. Жаканбаева // КазНМУ Вестник. - 2016г. - №1. - С. 441-443.
- Петренко К.В. Уровень здоровья человеческих ресурсов нефтегазодобывающих регионов Севера России / К.В. Петренко // Вестник Омского университета. - 2014г. - №2. - С.137-141.
- Кенесариев У.И. Тенденции изменения здоровья населения региона Тенгизского месторождения / У.И. Кенесариев и др. // Гигиена и санитария. - 2015г. - №7. - С. 114-116.