Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Денсаулық сақтау саласын басқару органдарына өздерінің жүзеге асырып жатқан шараларының әлеуметтік тиімділігі жөніндегі ғылыми негізделген және жалпыға бірдей қолдануға болатын деректер легін тоқтаусыз алып отыру ауадай қажет. Нарықтық жағдайда, социологиялық зерттеу нәтижелері денсаулық сақтау жүйесінің медициналық көмек сапасын насихаттайтын тиімді қүралы болып отыр. Сондықтан медициналық көмек сапасын бағалауда социологиялық әдістерді қолдануды одан ары жетілдіру денсаулық сақтау жүйесін басқарудың ең өзекті мәселелерінің бірі бола бастады.
Зерттеудің мақсаты. Түрғындардың денсаулығын және денсаулық сақтау қызметін кешенді медициналық- әлеуметтік түрғыда зерттеу негізінде денсаулық сақтау жүйесінің жүмысын жоспарлауды және басқаруды жетілдіру.
Зерттеу нысандары мен, әдістері. Базалық аймақтың әлеуметтік-экономикалық, санитарлық-гигиеналық және экологиялық жағдайына сипаттама және баға беру үшін біз өзіміздің зерттеуімізде ресми материалдар мен статистикалық дереккөздерді (қүжаттарды) пайдаландық. Сонымен қатар, арнайы әзірленген картаға зерттеліп отырған объектілерді6 санитарлық-эпидемиологиялық тексерудің қорытындылары жөніндегі мәліметтер жинақталған болатын.
Зерттеу жүмысының негізгі нәтижелері. Оңтүстік Қазақстан облысы түрғындарының соңғы 8 жылдағы денсаулық жағдайын динамикалық түрғыда жақсару үстінде деп бағалауға толық негіз бар. Осы жылдары халықтың алғашқы кеселділілігі түрақтанып, демографиялық көрсеткіштер жақсарды. Туылу көрсеткішң 26,08- ден 30,72 %0 дейін өсті, өлім көрсеткіші 7,12 ден 6,47 %0 дейін төмендеді, табиғи өсім 18,96-дан 24,01 %0 артты, ана өлімінің деңгейі 36,1 %000-ден 21,0 %000-дейін азайды.
Денсаулық сақтау жүйесі көрсететін қызмет сапасына әсерін тигізетін әлеуметтік маңызы үлкен патологиялардың оның ішінде туберкулез ауруының деңгейі 303,81 %000 ден (2005 ж) 192,5%000 дейін төмендеп, өлім оқиғаларының саны 18,7 %000 ден 8,1%000 азайды, анкологиялық патологиялар 295 %000 ден 262 %000 дейін төмендеді.
Медициналық мекемелердің қызмет сапасын одан ары арттырудың тиімді жолының бірі болып социологиялық мониторинг әдісі саналады. Осы әдісті қолдана отырып жүргізген зерттеу жүмысы амбулаторлық-емханалық жүйе қызметінің сапасын төмендететін себептерге үйымдастырушылық шаралардың (қабылдау, тіркеу, диагностика, емдеу, стационармен қатынас орнастыру, ауруханаға пациенттерді жатқызу), әлеуметтік шаралардың (дәрігерлердің еңбек ақысын реттеу, олардың ынтасын арттыру), медициналық- реабилитациялық шаралардың (диспансеризация, емдеу, реаблитация) шараларының сүранысқа аса сай еместігі жатқызылды.
Социологиялық зерттеу нәтижелері медициналық қызмет сапасын арттыруға бағытталған төмендегідей үсыныстарды қүрастыруға негіз болды.
Денсаулық сақтау жүйесінің қызметтік сапасын одан ары арттыру үшін социологиялық мониторингті үдайы қолдану және оны сапа менеджментінің негізгі қүралына айналдыру қажет деп есептейміз.
Социологиялық зерттеу жүмысын амбулаторлық-емханалық және стационарлық мекемелердің ерекшеліктерін есепке ала отырып жүргізуді үсынады.
Амбулаторлық-емханалық мекемелерде пациенттерді қабылдау, емдік-профилактикалық шараларды тағайындау, стационарға ауруларды даярлау және жатқызу жүмыстарын барынша жетілдіру қажет. Оны жақсартудың бір тетігі ретінде дәрігерлердің өз жүмысына ынтасын, медициналық біліктілігімен жауапкершілігін арттыруға бағытталған шара ретінде еңбекақының дүрыс қалыптастырылуына және оның дәрігердің атқарған еңбегі мен қызмет сапасына тікелей байланысты болуын қамтамасыз ету қажет.