ТҮЙІН
Эпидемиологиялық тексеру нэтижесінде олардың есірткіні бір шприцпен немесе ортақ ыдыстан қолданғаны анықталған. Облысымыздың жалпы республикамыздың пенитенциарлық мекемелерінде АИТВ- инфекциясы бойынша эпидемиологиялық жавдай АИТВ инфекциясы анықталған және басқа мекемелерден келген АИТВ-жүқтырван сотталвандар есебінен күрделене түскен.
Оңтүстік Қазақстан облысында 01.05.2012ж. барлығы өсімімен 2082 жавдай тіркелген, оның ішінде пенитенциарлық мекемелерде анықталваны-452. ОҚО алғашқы жағдайлар тергеуге қамалвандар арасында Шымкент қаласының тергеу изоляторына түскен кезде анықталған, олардың бірнеше жылдық есірткі тұтыну тәжірибесі болван. Эпидемиологиялық тексеру нәтижесінде олардың есірткіні бір шприцпен немесе ортақ ыдыстан қолданғаны анықталған[1]. Облысымыздың жалпы республикамыздың пенитенциарлық мекемелерінде АИТВ-инфекциясы бойынша эпидемиологиялық жағдай АИТВ инфекциясы анықталған және басқа мекемелерден келген АИТВ-жүқтырван сотталвандар есебінен күрделене түскен. Алвашқы жылдары изоляциялық-оқшаулау шаралары қолданылып келген, яғни АИТВ-инфекциясы анықталван сотталвандар Қарағанды облысысндағы АИТВ-жұқтырған сотталвандарва арналван арнайы мекемеде ұсталып келген. Кейіннен АИТВ-жүқтырған сотталвандар түзеу мекемесінде ұсталуы жазасын өтеу режиміне сәйкес етіліп өзгертілді. Басқа сотталвандармен АИТВ-жұқтырған сотталвандар бірге ұсталвандықтан сотталғандар арасында стигма шеттету немесе дискриминациялау жавдайларын болдырмау мақсатында сотталвандар мен тергеудегілер арасында түсіндіру-аварту жұмыстарын жүргізу шаралары қолға алынды[2].
Әр жыл сайын Облыстық СПИД орталығы, мемлекеттік емес ұйымдар мен ОҚО бойынша ҚАЖ Департаментінің (Қылмыстық-атқару жүйесі) бірлескен іс-жоспары құрылып облыстағы АИТВ-инфекциясына қарсы шаралар жоспарланады. 2005 жылдан бастап қазіргі кезде жазасын өтеу орындарында ұсталып отырғандар арасында түсіндіру-аварту бағдарламасы бойынша «тең-теңімен» принципі негізінде жұмыстар атқарылуда. ҚР ДСМ-нің 2011 жылвы «2011-2015жылдарва арналған Саламатты Казахстан бавдарламасынын 64 пунктінде көрсетілгеніндей «Жазасын өтеу орындарында ұсталып отырғандар және ол жерлерден босанып шығатын тұлғалар арасында АИТВ-инфекциясының профилактикасы мен әлеуметтік қолдау көрсету бағдарламасы негізінде Үкіметтік емес ұйымдар потенциалын күшейту шараларын жүргізу үшін Республикалық б+джеттен қаржы бөлінген. Профилактикалық бавдарламардын басты мақсаты туберкулез бен АИТВ/ЖИТС-ы бойынша ауырушандық пен өлім жавдайларынын деңгейін төмендету жэне жазасын өтеушілер арасында ақпараттын таралуын жоварылату болып табылады.
Егер эр адам АИТВ-инфекциясынын таралу жолын біліп, алдын-алу шараларын орындайтын болса, онда пенитенциарлық мекемелерде АИТВ-инфекциясынын таралу қарқыны мен аурушаңдық денгейі біртіндеп төмендеуі қажет. Облыстық СПИД орталығы, мемлекеттік емес ұйымдар мен ОҚО бойынша ҚАЖ Департаментінін бірлесіп жүргізіп отырған іс-шараларынын нэтижесінде 2010 жылдан бастап АИТВ- инфекциясы бойынша эпидемиологиялық жағдай біртіндеп жақсаруда. Егер 2009 жылы облысысмыздын пенитенциарлық мекемелерінде 153 АИТВ-жұқтырғандар болса, 2012 жылдын басында бар болваны 95, ал 01.04.2012ж. барлывы 79 АИТВ-жұқтырван ұсталып отыр. АИТВ-инфекциясынын, мерез жэне С жүқпалы гепатитінін таралу динамикасына мониторинг жасау мақсатында ҚР ДСМ-нін «Қазақстан Республикасы аймавында АИТВ-инфекциясына шолвыншы эпидемиологиялық қадавалау жүргізу туралы» 23.01.2005 жылвы № 634 бұйрывына сэйкес жыл сайын шолвыншы эпидемиологиялық қадавалау шарасы жүргізіледі.
Ол шаранын мақсаты шолвыншы топтар, онын ішінде сотталвандар арасында АИТВ-инфекциясын серологиялық бацылау болып табылады. Шолвыншы эпидемиологиялық қадавалаудын негізгі құрамдас бөлігі - бұл инфекциянын таралуы жайындавы объективті мэлімет алува мүмкіндік беретін зертханалық сатысы. Шолвыншы эпидемиологиялық қадавалау нэтижелері де облысымыздын пенитенциарлық мекемелерінде АИТВ-инфекциясынын таралу көрсеткіштерінін төмендегенін көрсетіп отыр.
Қорытынды: Сотталвандар қылмыс жасаван азаматтар болвандықтан АИТВ-инфекциясы бойынша алдын-алу шараларын жүргізілуіне қарамастан таралуы болып тұруы ықтимал, себебі АИТВ-инфекциясын алдын-алу шараларынын бірі саламатты өмір салтын қалыптастыру, ал бұл контингент ұсынымдардын барлывын орындаува құлқылы емес.
ӘДЕБИЕТТЕР
- Филиппов, Ю. Н. Отдалённые результаты медико-социальной помощи больным деструктивным туберкулёзом лёгких, освободившихся из пенитенциарных учреждений / Ю. Н. Филиппов [и др.] // Проблемы социальной гигиены, здравоохранения и истории медицины. - 2011. - № 2. - С. 16-18.
- Золотарева, Л. В. Структура первичной лекарственной устойчивости микобактерий туберкулеза, выделенных от больных туберкулезом легких лиц гражданского населения и лиц, находящихся в пенитенциарных учреждениях / Л. В. Золотарева, Б. Я. Казенный, Ю. В. Золотарев // Эпидемиология и инфекционные болезни. - 2007. - № 6. - С. 19-23.