Қан қысымның әртүрлі деңгейде жоғарылауы артериялық гипертензиямен (АГ) ауыратын науқастарда жүрек-қан тамыр бүзылыстарының жиі дамуына алып келетін факторлардың бірі - болып табылады [1,2]. Біздің жүмыстың мақсаты артериялық гипертензиямен косарланған абдоминалді семіздігі бар науқастардың қан қысымның әртүрлі дәрежесінін миокардтың ремоделденуіне ocepm зерттеу.
Материалдар мен зерттеу эдістері. Абдоминалді семіздікпен (АС) бірге журетін АГ-мен ауыратын 71 науқасқа тексеру жугізілді. Олардың орта жасы 51,10± 1,07. Орталық және жүрек ішілік гемодинамика көрсеткіштері эхокардиография әдісімен «MyLab50» аппаратында анықталды. Миокардтың сол қарыншасының салмағы (МСҚС) Американдық эхокардиография ассоциациясының үсынған формуласына сәйкес есептелді: МСҚС = 0,80х (1,04х [(жапҚ2+СДМ+сқақҚ2)3-(СДМ)3]+0,6). Қалыпты көрсеткіштің жоғарғы деңгейі әйелдерде 140г. Миокардтың сол қарыншасы салмағының индексі (МСҚСИ) мына формуламен анықталды: МСҚС-ның МСҚС/бойына2,7 қатынасы. Сол қарынша қабырғасының салыстырмалы қалыңдығы (СҚҚСҚ) журекше аралық перденің қалыңдығы мен сол қарыншаның артқы кабырғасының диастола соңындағы сол қарынша қуысының көлденең мелшеріне қатынасымен өлшенді.
Б>л көрсеткіш мына формуламен есептелді: ҚСҚ=(ЖАП+СҚАҚ)/СДМ. Миокардтың сол қарыншасының систолалалық қызметі соққы көлемінің көрсеткіші лақтыру фракциясы (ЛФ) және дельта S бойынша анықталды. Сол қарыншаның диастолалық қызметін (Е/А) бағалау импульсты допплер- эхокардиографияның көмегімен жургізшді. Сол қарыншаның айқын Д/Д Е/А<1,0 көрсеткіші болған жағдайда диагноздалды. Сол қарыншаның геометриялық моделі МСҚСИ және СҚҚСҚ көрсетекіштерінің негізінде анықталды: MC'KCH<N және ҚСҚ<0,45 болған жағдайда - сол қарыншаның геометриясы қалыпты; MC'KCH>N және ҚСҚ<0,45 болған жағдайда - миокард сол қарыншасының эксцентрикалық гипертрофиялануы (СҚЭГ); MCKCIbN және ҚСҚ>0,45 - сол қарыншаның концентрациялық гипертрофиялануы (СҚКГ); МСҚСИ^ және ҚСҚ>0,45 - концентрациялық ремоделденуі(КР). Науқастар АГ дәрежесіне қарай төмендегідей болып бөлінеді: 1 дәрежелі АГ - 20 науқас, 2 дәрежелі АГ -37 науқас және 3 дәрежелі АГ - 14 науқас. Зерттеу нәтижелері және талқылау. AC бірге АГ-мен ауыратын қазақ үлтты әйелдерде МСҚС-ның АГ дәрежесіне байланысты ерекшеліктері 1 кестеде көрсетілген.
Кесте 1 - Абдоминалды семіздікпен бірге әртурлі дәрежедегі АГ-сы бар науқастарда миокардтын сол қарыншасының гипертрофиялану көрсеткіштері
|
Керсеткіш |
1 дәреже (n=20) |
2 дәреже (n =37) |
3 дәреже (n =14) |
P1-2 |
Pl-3 |
P2-3 |
|
МСҚС, г |
249,97±14,37 |
276,63+13,19 |
327,20+23,57 |
ае |
& |
ае |
|
МСҚСИ/бойы2,7г/м2,7 |
69,49+4,70 |
79,75±4.08 |
92,71+7,91 |
ае |
ае |
ае ае |
|
СҚҚСҚ;, см |
0,52+0,03 |
0,55+0,01 |
0,55+0,03 |
ае |
ае |
ае |
|
ЛФ% |
58,84+2,1 |
56,82±1,5 |
53,48+2,67 |
ае |
ае |
ае I |
|
Е/А |
1,05+0,14 |
0,86+0,04 |
0,84+0,03 |
ае |
ае |
ае |
|
Еекерту: n - зерттелушілер саны; & - р<0,05, ае - айкын емес. P1-2-1 және 2 дәрежеге қарай AC бірге АГ бар науқастарда керсеткіштер айырмашылықтарының айқындығы, р 1-3-1 және 3 дәрежеге қарай АС бірге АГ бар науқастарда керсеткіштер айырмашылықтарының айқындығы, Р2-3-2 және 3 дәрежеге қарай AC бірге АГ бар науқастарда керсеткіштер айырмашылықтарының айқындығы. |
||||||
МСҚС көрсеткіштері АГ дәрежесінің өсуіне қарай жоғарылады, егер 1 дәрежелі АГ бар науқастар МСҚС 249,97±14,37г болса, 2 дәрежеде -276,63+13,19 г болды, ал 3 дәрежелі АГ бар науқастарда - 327,20+23.57 г екені анықталды. Дәл сондай нәтижелер МСҚС/бойы көрсеткіштерін анықтағанда алынды (69,49±4,70, 79,75+4,08 және 92,71+7,91 сәйкес). Статистикалық өңдеу кезінде АГ-ның 1 және 3 дәрежелері көрсеткіштердің арасындағы айырмашылықтың айқын екені анықталды (p1-3<0,05). АГ дәрежесінің өсуіне қарай ЛФ мен Е/А көрсеткіштерінің төмендеуі байқалды, мәліметтер айқын болмады.
Абдоминалді семіздікпен бірге АГ ауыратын қазақ ұлтты әйелдер үшін қан қысымның жоғарылауына қарай миокардттың сол қарыншасының салмағы мен сол қарынша салмағы индекснің жоғарылуы тән. AC бірге әртүрлі дәрежелі АГ-мен ауыратын науқастарда миокардттың сол қарыншасының ремоделденуінің түрлері 3 суретте бейнеленген.Ең жиі кездескен түрі COKT болды. 1 дәрежелі АГ бар науқастардың 50%-да СҚКГ, 45%-да СҚЭГ және 5%-да КР байкалды. 2 дәрежелі АГ бар науқастардың басымында (76%) СҚКГ, 14%-да СҚЭГ, 8%-да КР, 2%-да қалыпты геометрия анықталды. 3 дәрежелі АГ бар науқастардың 85%-да СҚКГ және 15%-да ақ СҚЗГ болды. Статистикалық өңдеуде (р<0,05) айқындылық аны9талды.
Абдоминалды семіздікпен бірге артериялық гипертензиясы бар қазақ ұлтты әйелдерде артериялық қысымның жоғарылауына қарай сол қарыншаның конценграциялық гипертрофиялануы тән екені анықталды.
Қорытынды. Солай етіп, зерттеу нәтижелері бойынша МСҚС, МСҚС/бойы көрсеткіштері АГ (р<0,05) дәрежесіне байланысты айырмашылы9тары ай9ын екені ж=не артериялы9 9ысымның жоғарылауымен сол 9арыншаның концентрациялық гипертрофиялануының өсуі тән екені анықталды, ал бұл қолайсыз болжам болып табылады, себебі осы науқастарда жиі фаталды журек-қан тамыр аурулары асқынуларының дамуына алып келеді [3,4].
ӘДЕБИЕТТЕР
- Оганов Р.Г., Шестов Д.Б., Шальнова С.А. Роль систолического и диастолического артериального давления для прогноза смертности от сердечно-сосудистых заболеваний //Кардиоваскулярная терапия и профилактика. - 2002. - №1.- С. 10-15.
- Мычка В.Б., Чазова И.Е. Метаболический синдром и артериальная гипертония // Consilium Medicum - 2002. - №>11.с.587-590.
- Уринский A.M., Бойцов С.А., Поздняков Ю.М., Кузнецов Р.Л.
- Структура факторов риска, поражений органов-мишеней и метаболических изменений у больных артериальной гипертензией в различных возрастных группах //Кардиология. - 2008. - № 12. - С. 40-47.
- Кобалава Ж. Д., Котовская Ю. В., Чистяков Д. А. и др. Клинико
- генетические детерминанты гипертрофии левого желудочка у больных эссенциальнои гипертонией //Кардиология. - 2001.-№7.- с.39-44.