Мидыц созылмалы ишемиясы, үрей және депрессивті бузылыстары элеуметтік дезадаптация, кэсіптік жумыс=а =абылеттілігін төмендеуіне, ерте мүгедектікке алып келтіндері аны=талған [1]. Цереброваскулярлы аурулардыц алдын алу мэселелері ғана емес, сонымен =атар аффективті жэне когнитивті бузылыстармен жүретін бул аурулардыц нэтижелі патогенетикалы= емініц мэселелері өзекті болып =алады [2]. Аса қызығушылықты антидепрессанттарға жататын, серотонин жэне норадреналинді =айта жаулап алатын ингибиторлар тудырады. Бул препараттар нейроіилімділікке оц мэнді эсер етеді, бул өз ретінде депрессивті жэне когнитивті бузылыстармен жүретін дисциркуляторлы энцефалопатияныц емінде мацызды.
Қазіргі кезде депрессивті жэне когнитивті бузылыстардыц дамуына қатысатын негізгі патогенетикалы= механизмдер ретінде нейромедиаторлы= жүйелердіц за=ымдалуына аса назар аударылады. Бул терапиядағы жаца бағыттар =урылуында мацызды тэжірибелік эсері бар. Дисциркуляторлы энцефалопатия кезінде аффективті жэне депрессивті бузылыстардыц дамуында барлы= трансмиттерлік жүйелер қатысады [3, 4]. Мидыц тамырлы= аурулары кезіндегі аффективті жэне когнитивті қызметтерге эсер ететін препараттар ішінде нейромедиаторлы= белсенділігі бар дэрмектерді усынған жөн. Осы зерттеу барысында серотонин жэне норадреналинді =айта жаулап алатын ингибиторларға жататын симбалта препараты қолданды.
Материал жэне эдістер: Зерттеуде дисциркуляторлы энцефалопатиямен ауыратын 45 нау=ас назарда болды. Дисциркуляторлы энцефалопатия диагнозы клиникалы= критерийлерге сэйкес болды жэне неврологиялы= тексеру мен =осымша тексеру эдістермен негізделді. Науқастардыц жасы орташа 30-75 аралығында болды, орташа 52±2,3. Нау=астардыц 80% соматикалы= аурулармен зардап шегті, сол аурулардыц ішінде жүрек-=ан тамыр жүйесі аурулары астам болды (72%). Депрессивті эпизодтыц узақтылығы 25,2±6,1 айға дейін аралы=та болды. Депрессияныц себептері ретінде жануядағы тартылыстар (24,7%), жа=ын адамдардыц өлуі (29,8%), жумыс орнындағы күйзелістер (12,5%), өзініц аурушацдығы (10,6%) айтылды. Антидепрессантарды тек 15,2% нау=астар =абылдаған.
Неврологиялы= статусты зерттегенде пирамидалы= (53,4%) жэне атактикалы= (44,1%), псевдобульбарлы (21,8%) синдромдар, шашыран=ы органикалы= симптоматика (16,2%) аны=талды. Нау=астар бір тэулікте симбалта препараттын 60 мг мөлшерде =абылдады. Емдеу курсы 2 айды курды. Депрессиялы= жағдайдыц ауырлығын бағалау үшін Гамильтонныц депрессия шкаласы колданылды. Осы шкала бойынша тесттілеу нэтижесінде наукастар келесі топтарға бөлінді: 1 топ - 0-17 упай - =алыпты жағдай жэне 18-26 упай жеціл дэрежедегі депрессия; 2 топ - 26-30 упай - орта дэрежедегі депрессия; 3 топ - 31 упайдан жоғары - ауыр депрессия.
Нэтижелер жэне талқылау: Неврологиялы= турғыдан алғаш=ы тексергенде наукастар жиі бастыц ауыруына, уй=ы бузылуы, психикалы= жэне физикалы= жүктемені көтере алмау, =арым-=атынас өрісі мен кызығушылы= ортасыныц тарылуына, көціл-күйдіц басылуы, шаршағышты==а шағымданды. Біра= шағымдардыц ішінде бірінші орында естіц бузылуы болды. Нау=астардыц клиникалы= бейнесі аффективті (депрессивті, үрей, дистимикалы=), соматовегетативті, когнитивті бузылыстармен көрінді. Депрессия белгілері астеникалы= симптоматикасымен: тез таусылу, сенситивтілік, гиподинамия, ассоциативті тежеу, жумыс=а =абылеттілігініц төмендеуі, тез шаршағышты=пен көрінді.
Алғаш=ы кезде Гамильтонныц депрессия шкаласы бойынша нау=астарда жалпы депрессияныц орта дэрежесі аны=талды, яғни орташа 26,9 упайға сэйкес болды. Ем =абылдаған соц нау=астарда депрессияныц жеціл дэрежесі аны=талды, яғни 18,5 упайға сэйкес болды. Жағдайдыц жа=саруы бағытындағы динамиканыц ай=ын өзгерістері ауыр депрессиясы бар нау=астарда бай=алды. Емніц нэтижесінде нау=астардыц көпшілігінде жалпы жағдайыныц жа=саруы көціл-күйдіц көтерілуі, психологиялы= =айғырудыц төмендеуі не толы= жойылуы ретінде бай=алды. Психодиагностикалы= эдістемелерді тал=ылағанда назар аудару =ызметіне байланысты =ыс=а уа=ытты механикалы= жэне оперативті ес сапасыныц жа=саруы бай=алды. Естіц осы параметрлерініц жа=саруы, алдына =ойылған міндеттер шешудіц тура=ты цус=асы, тапсырмаларды орындағанда ма=сат=а жету қабылеті назар аударудың дүрыс бағытталуы, концентрациясы, түрақтылығы және мотивациялы= компоненті сапасының жақсаруын көрсетіп түр.
Сонымен, дисциркуляторлы энцефалопатиямен ауыратын нау=астардағы депрессивті бүзылыстардыц емінде симбалта препаратының жоғары нәтижелілігі дәлелденді. Депрессияның нейрофизиологиялы=, нейропсихологиялы=, нейрохимиялы= механизмдері бойынша замануи көз=арастарға сәйкес, жүргізілген зерттеулер симбалта препаратын патогенетикалы= негізделген, мақсатқа лайықты және аффективті және когнитивті бүзылыстардыц базистік фармакотерапиясында нәтижелі препараты деп санауға болады.
ӘДЕБИЕТТЕР
- Челышева И. А., Нагорный Н.С. Нейропсихологические и нейровизуализационные аспекты дисциркуляторной энцефалопатии в ракурсе структурно-функциональной модели головного мозга// Неврология и психиатрия, 2005.
- Бурцев Е.М. Дисциркуляторная энцефалопатия//Неврология и психиатрия, 2005.
- Смулевич А.Б. Депрессии при соматических и психических заболеваниях. М: МИА, 2006.
- Янакаева Т.А. Эмоционально-аффективные нарушения при дисциркуляторной энцефалопатии. М, 2006.