Білім сапасы көптеген факторларға байланысты: сабақтың әдістемелік жабдықталуын ұйымдастырып оқытудағы оқытушының кәсіби шеберлігіне, оқыту технологиясына, оқу бағдарламасының мазмұнына. Оқытудың жақсы сапасының негізі -сабақ материалының ойластырылып және нақтылануында Оқу-әдістемелік кешені дидактикалық материалды жүйелеуге мүмкіндік береді. Оқу білім мекемесіне енгізіліп жатқан жаңа компьютерге негізделген информатизациялы дамыған процесс білім беру үрдісінде электрондық оқулық пен электрондық оқу құралын кеңінен қолдануға жол ашты. Мен физикадан рәсімдеген электрондық оқу құралы бірнеше деңгейлі күрделенген материалдан құрастырылған. Барлық материал бір компакт-диске жинақталған, мәтінге арналған иллюстрация мен анимация, әр деңгейлі көп нұсқалы тапсырмалар интерактивті режимде білім деңгейін тексеруге арналған.
Электрондық оқу құралының көрнекілігі баспа түрінен көп жоғары. Мультимедиалық технологияны қолдану көрнекілікті қамтамасыз етеді: видеомазмұнды, дыбысты, гиперсілтеме, анимация арқылы.
Электронды оқу құралы тест, тексеру тапсырмаларының әр түрлі, көп нұсқалы, көп деңгейлілігін қамтиды. Электронды оқу құралы тест және барлық тапсырманы оқытуға және интерактивті режимде беруге мүмкіндік жасайды. Оқытушының жауабы дұрыс болмаған жағдайда толық түсінігімен дұрыс жауапты көруге болады.
Электрондық құрал құрылымына қарай ашық жүйе болып табылады. Оны пайдалау кезінде толықтыруға, түзетуге, түрлендіруге болады. Оқу материалы КТО жағдайындағы жұмыс бағдарламасына, силлабусқа сәйкес беріледі.
Оқу құралының мазмұнды бөлігіне танымдық және демонстрациялық компонент енеді. Процессуалды - түрлендіруші, бақылаушы, пысықтаушы.
Танымдық компонент білім алушыға білім алуға бағытталған. Бұл - мәтіндік ақпарат.
Демонстрациялық компонент мазмұнды ашып және толықтырады. Түрлендіру компоненті алған білімдерін практикалық есептер шығаруға пайдалануға, оқылған құбылыстарды түрлендіруге мүмкіндік береді.
Бақылау-пысықтау компоненті оқылған материалдың меңгеру деңгейін анықтайды.
Басқару бөлімі оның бөлімдері мен компоненттерінің арасын байланыстыратын, оқу құраланың бағдарламалық қабын құрайды, Диагностикалық бөлім нақты бағдарламамен жұмыс туралы статистикалық ақпарат сақтайды.
КТО жағдайында эксперимент ақпаратты-коммуникациялық технологиясыз мүмкін емес. КТО оқыту жағдайында ақпаратты- коммуникациялық технологияны енгізудегі негізгі бағыттар:
- Сабақты компьютерлік кабинетте өткізу.
- Мультимедиалық құрылығыны пайдалану және слайд-лекция көрсету.
- Электрондық оқу құралын пайдалану немесе енгізу арқылы жаңа сабақ
•
•
•
материалын түсіндіру.
Оқу үрдісінде оқушылармен электрондық оқу құралын жұмыстың барлық кезеңдерінде пайдаланамын:
үй тапсырмасын қайталауды ұйымдастыруда (жалпы сұрау, слайд- сұрақ)
жаңа сабақты түсіндіруде (иллюстративті презентация, физикалық процесстерді түрлендіру, практикалық жұмыс)
материалды қайталауда және белгілі тақырыпты қайталаудағы жалпылама сабақта оқушылар білімдерін тексеруде.
Мысалы, «Тербелмелі контур» тақырыбын түсіндіру кезінде презентациялы ТСК пайдаланамын.
Үй жұмысын орындауға оқушыларға әр түрлі тапсырмалар беріледі:
- берілген «Электр тоғы және оның қасиеттері» тақырыбы бойынша Интернеттен материал іздеп, ТСК жасау.
- электрондық оқу құралынан «Электролиз заңы» тақырыбын талдап, Фарадейдің бірінші заңын пайдаланып берілген заттың массасын анықтау.
Мұндай тапсырманың мақсаты: оқушыларда шығармашылық және ізденісті білімді ақпараттық біліктілік қалыптастыру.
Оқу үрдісінде жинақталған материал, құрастырылған схема, кесте, ТСК пайдаланамын. Мысалы, «Математикалық маятник» тақырыбында практикалық сабақты дыбыстық түсіндірмемен өткіземін.
285
Атап айтқанда, оқу үрдісінде мультимедиалық презентация пайдалану, оқушылардың қосымша материал дайындау кезінде өздерінің материалын иллюстрациялауда компьютерлік технологияны көп пайдалануға дағдыландырады. Көбіне, олар өздерінің хабарламаларын түсіндіруде презентацияны POWER POINT бағдарламасында көрсетеді. Мысалы, оқушылардың тақырып бойынша жасаған кластер, ТСК.
Алғашқы кезеңде оқушылар кестені оқытушы көмегімен жасайды, сосын өз беттерінше. Оқушылар оқу материалымен өздік жұмыс кезінде және алған біліміне сүйеніп өз бетінше таблица толтырады, мысалы: «Электромагниттік толқындар шкаласы» тақырыбына, кесте толтыр:
286
|
Электромагниттік толкындар |
Жиіліктері, гц |
Ұзындықтары /м/ |
Шығарып алу тәсілдері |
Қолданылуы |
|
Төменгі жиілікті |
||||
|
Радиотолқындар |
||||
|
Инфрақызыл |
||||
|
Көрінетін жарық |
||||
|
Рентген |
||||
|
Ультра-қысқа |
||||
|
Г амма-сәуле |
Оқытылған материалдың түсінігі таблицаны талдау арқылы негізделеді. Мұндай жұмыс түрі оқушылар белсенділігін арттырады.
Оқушылардың кез-келген жұмысының нәтижесін таблицада бейнелеуге болады.
Оқушылардың ізденіс жұмысын дамыту үшін келесі тапсырмалар түрін ұсынамын:
- «Электр тоғының жұмысы», «Рентген сәулесі», «Көрінетін жарық» «Радиолокация» тақырыбына, мысалы, Интернеттен, басылымдардан қосымша әдебиеттен материал дайындау;
- сабақ материалына иллюстрация таңдау, мысалы, графиктік схема, физикалық шама, прибордың шартты белгілерін жазу;
- бір шаманың әр түрлі өлшем бірлігіндегі өлшену тарихы туралы ақпарат іздеу, (мысалы: масса кг, тонна, пуд; универсал газ тұрақтысы Ŕ=8,31Дж/моль*к; Ŕ=0,082Атм*л/моль*К және т.б.);
- электр приборының көрсеткіші бойынша электр энергиясының шығынын есепте.
КТО жағдайында оқушылардың өздік жұмысының маңызы артады, әсіресе, білім алушылардың ақпараттық біліктілігін қалыптастыруда.
Сондықтан, мен өз тәжірибемде оқушылардың кәсіби білімділік біліктілігін қалыптастыруда электрондық оқу құралымен жұмыс жасай білуін дамытуға көп көңіл бөлемін,атап айтқанда:
- ЭОҚ материалымен физикалық құбылыстарды түсіндіру;
- эксперимент нәтижесін талдау;
- прибордың жұмыс жасау принципін түсіндіру;
- анықтамалық әдебиетті қолдану.
Практикалық жұмысты оқушылар арнайы дәптерге жазады. Әр практикалық жұмысты орындауға әдістемелік нұсқау берілген.мысалы:
Тақырып «Өгкізгіштерді тізбектей және параллель жалғауды оқып үйрену». Мақсаты: кедергілері Ŗ1, Ŗ2 және Ŗ3 болатын өткізгіштерді тізбектей және параллель қосу кезіндегі берілген формулалардың дұрыстығына тәжірибе жүзінде көз жеткізу. Жұмысқа қысқаша әдістемелік нұсқау.
Электр энергиясын тұтынушыларға электр шамдары, электрлік қыздырғыш құралдар, әр түрлі сымдар т.б. жатады. Олардың әрқайсысының белгілі бір
кедергісі болады, сондықтан оларды өткізгіштер болмаса резисторлар деп атайды. Кез келген электр тізбегі өзара тізбектей немесе аралас жалғанған резисторлардан тұрады.
Тапсырма: Керекті құрал – жабдықтар: тоқ көзі, резисторлар, амперметр, вольтметр, омметр, реостат, кілт, жалғағыш сымдар.
Жұмыстың орындалу тәртібі:
- Резисторларды тізбектей жалғау.
- сұрақтарға жауап бер және тапсырманы орында.
- Толқын ұзындығы, биіктігі, периоды, тербеліс амплитудасының анықтамасын бер.
- Осы шамаларды суреттен белгіле.
Карточкадағы әр түрлі тапсырма үш микрогруппамен жұмыс жасауға арналған.
Сабақ материалының түсінігін және меңгеруін тексеруде тақырыптық физикалық диктант өткіземін. Тараудағы материал көлеміне қарай диктант сұрақтарының мазмұны, саны әр түрлі болады. Мысалы, «Электродинамика» тарауынан он, «Атомдық физика» тарауынан жиырма сұрақтан құралған.
Бұл мақалада мен өз тәжірибемде сабақты МЖМБС талабына сай жабдықтауға мүмкіндік беретін электрондық оқу құралына негізделген, ақпаратты-коммуникациялық технологияны пайдалануда қолданып жүрген әр түрлі оқыту әдіс-тәсілдеріммен бөлістім.
Пайдаланған әдебиеттер:
- «Физика в школе» №1-5,2006 ж.
- «Физика және информатика» № 1,3 2008ж.
- «Среднее профессиональное образование». № 1, 2011ж
- «Қазақстан кәсіпкері» № 5,2011 ж