Иерсиниоз hilek инфекциялары нозологияларының eipi

ТҮЙІН

Бул жарияланымда жедел ¡шек инфекцияларын, соның ¡ш¡нде иерсиниоздарды диагностикалау жетістіктеріне қатысты мə сел ел ер бойынша отандық жене шетелдік ғапымдардың зерттеулеріне қысқаша шолу жург¡з¡лген. Əдеби шолудың мақсаты ғылымның белгілі жене қолданыстағы жет¡ст¡ктер¡не синтез жүргізу. Иерсиниоздарға қатысты келесі сұрақтарға сипаттама берілген: иерсиниоз қоздырғышының Eypoпа елдері мен Ресейде айналымда жұрген штамдарының ерекшеліктері, иерсиниоздық табиғаттағы ЖІИ эпидемиологиясы, иерсиниоздардың басқа ішек инфекцияларымен байланысуы, Yersinia тегі екілдерінің таксономиялық жағдайы. Иерсиниоздың клиникалық ерекшеліктерін білу мамандарға басқа этиопатогендердің биологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, алынған нәтижелер бойынша дұрыс қорытынды жасауға мұмкіндік береді. Классификацияны ұнемі жетілдіру нәтижелеріне ерекше мен бере отырып, Yersinia туыстастығының таксономиялық жағдайы жене YPestis (оба қоздырғышы), Y. Pseudotubercu Iosis (псевдотуберкулез қоздырғышы), YEnterocoIitica (иерсиниоз қоздырғышы) сияқты Зтүрдің медициналық мағынасы ескеріледі. Қоздырғыш донор қанында тек сақталып қана қоймай, көбеюге қабілетті болғандықтан, иерсинияларды қоршаған орта объектілерінен аныктау медициналық көмек көрсетумен байланысты инфекцияларды дифференциялауда маңызды ақпарат кезі болып табылады. Микробиологиялық мониторинг заманауи эпидемиологияның ақпараттық базасы ретінде қызмет атқарады және болжау апементтері бар эпидемиологиялық қадағалау тиімділігіне эсер етуге мүмкіндік береді. Зертханалық диагностика тиімділігін ескере келе, жедел ішек инфекциялары мен иерсиниоздың екіншілікті-ошақтық формаларын верификациялауға арналып жасалғандиагностикалық тест-жүйелерін енгізу мәліметтері келтірілген.

Жедел ішек инфекциялары(ЖІИ) жұқпалы аурулардың тІзІмінде жетекші рөл атқарады, сонымен қатар денсаулық сақтау жүйесіне айтарлықтай шығын әкеледі. Соңғы он жыл көлемінде ЖІИ тіркелуі 15 %-ға өскен. Ресейде, 2015 жылдың тек маусым айында РФ аумағындағы балалар арасында ЖІИ бойынша 17 эпидемиялық бұрқетпе тІркелген. [1,2]. Батыс СібІрде аурушаңдылықтың одан да жоғары деңгейі тіркелген (100 мың тұрғынға 24,5) және бүл аймақтағы псевдотуберкулез аурушаңдылығы Ресейдегі орташа көрсеткіштен 3-9 есеге көп. [3] Л‚С.Чихачева (2009) ішек инфекциялары тобының клиникалық нозологияларына қатысты Мурманск облысы бойынша алынған деректердІ негізге ала отырып, сальмонеллездар, дизентериялар, иерсиниоздар, псевдотуберкулездер, кампилобактериоздар, шартгы патогендІ мироорганизмдермен шақырылатын Ішек инфекциялары сияқты [4] қауіпті қоздырғыштардың кеңейтілген тізімін көрсеткен. Бұл әдеби шолудың мақсаты госпитальды эпидемиолог пен бактериологиялық диагностиканың өзара шешілмеген сұрақтарын жүйелеу үшін қоздырғыш микробиологиясы тұрғысынан иерсиниоз типті ЖІИ эпидемиологиясындағы сұрақтар туралы ғылыми жетістіктерді іздеу болып табылады.

РФ көптеген зерттеушілердің анықтап, талдауы бойынша, иерсиниоз инфекциясының барлык, жерде таралуы, клиникалық көріністерінің полиморфизмі, инфекциялық процесс ағымының үзақ және қайталанбалы болуы және ауру соңының жағымсыз аяқталуы көп болғандықтан педиатрлар арасындағы өзекті мэселелер қатарына енген. [5,6]. ЖІИ балалар жасындағы жұқпа патологиясының ішінде жетекші орындардың бірін алады (Воротынцева Н.В. и др.. 2001; Жеребцова Н.Ю. и др., 2007; Бондаренко В.M., 2011) [7-9] жəне барлық жер шары үшін өзекті болып табылатын, денсаулық сақтау жүйесіндегі ең маңызды моселелердің бірі. ЖІИ-ксй жағдайда сусыздану, интоксикация, диареямен жүретін асқазан ішек жолының бұзылуын тудыратын жұқпалы аурулардың полиэтиологиялы тобы. ДДҰ мэлімсті бойынша әлемде жылына 1-1,2 млрд. балалар мен ересектер арасында диареялық аурулар тіркелсе, 4 млнға жуық адам қайтыс болады, алнауқасгардың 60-70% 14 жасқа дейінгі балалар құрайды. [10]. Халықаралық аурулардыц жіктелуіне (МКБ10) сəйкес, бұл аурудың келссі формалары бар: Y. Cntcrocolitica (А04.6) шақырылған энтерит жəне экстраинтестинальды иерсиниоз (А28.2) [И]. Мамон М.А жəне басқа да авторлардың (2013) дсрсктсрі бойынша, анықталмаған этиологиялы Ж1И аурушаңдылыгының жоғары деңгейде қалуы жəне жиілігінің төмендемеуі аландаушылық тудырады. Сонымсн біргс, автор диагноздың түпкілікті расталуы тек бактериологиялық зерттеулердің оц нɔтижелерɪ корсетілген зертханалық деректср нсгізіндс ғана мүмкін скснінс баса назар аударады [12]. Практикалық денсаулық сақтауда көрсетілген мәселе өмірлік мацызды болып табылады.

Г.Я. Цснсваның басқа авторлармсн бірігіп жүргізген рестроспективтік талдауы (2011) соңғы 5 жыл ішінде ауырғандар саны 50-ден 100-гс дсйін жстстін 15 ірі иерсиниоз ошағын анықтаған, олардың басым көпшілігі-балалар ұжымы. Клиникалық симптоматика полиморфизму басқа ішек инфекцияларымен (қабынулық, ісіктік, инфекциялық) ұқсастығына, патологиялық процесске коптеген ағзалар мен жүйелер ұшырайтындығына баса назар аударған Э.Н. Калинина, басқа авторлармсн жүргізген зерттеуінде (2015) иерсиниоз клиникасының ерекшеліктері туралы баяндаган [13]. ДДҮ бағалауы бойынша əлемде жыл сайын он миллиондаған адам ауруға шалдығады, ал ауыргандардыц жүз мыңнан астамы елімге ұшырайды. Жеке географиялық аудандарда эпидсмиологиялық жағдай: климатқа, халық тығыздығына, фермерлік шаруашылық жүргізу жəне жерді пайдалану тɔжİрбиесɪне, ауылшаруашылық жануарларын өсіру тсхнологиясы мен азықтарын өңдеуге, сонымен қатар тұтынушылардыц эдетіне қарай ерекшеленеді [1418]. Мефодьев В.В баска авторлармен бірлесе отырып, Түмсн облысы бойынша ішсктік исрсиниоз бен псевдотуберкулез аурушаңдылығының 19 жылгы ретроспективтік эпидемиологиялыɪç талдау қорытындыларын ұсынған. Авторлар үнсмі эсер стстін факторлардың əссрíнсн коп жылдык, динамикада аурушаңдылык, корсеткішінің тұрақтағанын анықтады. Зерттеу нəтижссɪндс қауіп-қатср аймағы (Түмсн қаласы 1 орманды-дала ауданы, оңтүстік тайганың 3 ауданы), қауіп-қатер топтары (псевдотуберкулез үшін 3-6, 7-14 жастағы балалар жəне ішектік иерсиниоз үшін 3-6 жастағы балалар), қауіп-қатер уақыты (псевдотубсркулез үшінқаңтар-маусым, ішектік иерсиниоз үшінқаңтар, наурыз, мамыр, маусым, тамыз, қазан айлары) анықталды [19]. Сондықтан Ж1И эпидемиологиялық диагностикасытек аурушандылық көрссткішін ғана смсс, сонымсн қатар этиологиялық қүрылымын,науқастардың жасы жəне əлеуметтíк ерекшеліктерін, жеке нозологиялық формалардағы эпидемиялық процесті қолдау үшін қажстті нсгізгі жəне қосымша факторларды бағалаудаете мацызды болып табылады [20].

Көптсгсн жылдар бойызоонозды инфскциялар тудыратын аурушаңдық мəселесɪ, инфекционисттердің тана емес, əр түрлі мамандық дɔрİгерлерɪıɪɪц назарын аудартып отыр [21-23]. Бұл инфскцияның барлык жсргс таралуына байланысты жеткілікті дəрежеде өзекті болып отыр. Жыл сайын Ресейде 9-дан 10 мыңга дсйін науқастар тіркслсс, оның ішіндс 80-90 % балаларға тиесілі [24].

Практикалық денсаулық сақтауда, иерсиниоз гиподиагностикасымɔселесɪнен басқа, педиатрлар мен жүқпалы аурулар мамандарының арасында жагдайды түсіндіруде жəне диагнозды қоюда бірыңғай тɔсɪлдɪн жоқтығы көңіл аудартады. Осыған байланысты жүргізілген диагностиканы объектілендіру сүрақтарында сонымен қатар клиницистке түсінікті қорытынды жасауда, əeipeee ссбсбі анықталмаған ЖІИ кезінде негізгі рөл атқаратын дэрігердің клиникалық-зертханалық жəне практикалық ɔрекеттерɪн бекіту біздің мақсатымыз болып табылады. Қазақстан Рсспубликасында Ресей Федерациясындағыдай 90шы жылдардагы санитарлық-эпидемиологиялық қызмсттің рсформасы бақылаудағы объсктілерді тексеру жиілігіне жəне сырткы орта сынамасын микробиологиялық зерттеулерініц көлеміне қатысты күрт шектеу қойды. Соны-мен бірге қоғамныц әлеуметтік өміріндегі езгерістер сальмонеллездің эпидемиялық және эпизоотикалық процестеріне эсер ете алды [25], бұл жағдай иерсиниоздық инфекцияларға да қатысты болды. Денсаулық сақтаудың барлық секторларын реформалау жоғарыда аталған қызметтердің бұрынғы жұмысындағы елеулі өзгерісгерге әкелді. Enterobacteriaceae гұқымдастығындағы адамга ең патогенді болып табылатындары Salmonella, Shigella, Escherichia, Proteus, Yersinia, Klebsiella екені барлығына белгілі. Бұл микроорганизмдердің патогенділігінің дәрежесі және олардыц эпидемиологиялық таралу мүмкіндіктері әртүрлі. Энтеробактериялардың индикациясы мен идентификациясы кезіндегі қиындықтар кілт-схемаларды енгізу арқылы шешім тауып жатыр, алайда иерсинияларды белу және идентификациялау зертханалық қызмет сапасына қойылатын критерий ретіндеқатардағы бактериолопар үшін әлі де қиынға соғуда. Иерсиниоз бен листериоз клиникасы туралы заманауи клиникалық ілімге сүйене отырып бұл аурулар кезіндегі аурушаңдылықгы дәлелдейгін бірде-бір патогномикалық симптом жоқ деп санауға болады. Зооноздық инфекциялардың клиникалық агымдары әртүрлі екенін жүйе мен ағзалардың түрлі дәрежеде зақымдалуынан, асқынулардан және сауығу уақытының ұзақтығынан көруге болады [26]. Иерсиниоздың кең гаралуына және аурушаңдықтың барлық жерде таралуына қарамасган. балаларда исрсиииоз бенлистериоздың клиникалык және зертханалық диагностикасы госпигальға дейінгі сатыда қиындық туғызады [27].

К.Г. Перминова басқа да авторлармен бірігіп Түмен облысындағы псевдотуберкулез бұрқетпелерін зерттеу тәжірибелерімен бөлісті. Олар эпидемиологиялық қадағалауды жетілдіру қажеттілігін және молекулалық-генегикалық әдістермен терең зерттеу жүргізу үшін референс-орталықтарға міндетті гүрде жіберілетін қоршаған орта объектілері мен биоматериалдар дан бөлінген иерсиния штаммдарын диагностикалау мен идентификациялауға қолайлы әдістерді тәжірибеге енгізу арқылы қоздырғыштың генетикалық сипаттамасы мен серотипгік пейзажын ескеріп, иерсиниоздарга бақылау жүргізу қажеттілігін негізге алды. Авторлар жоғарыда көрсетілгендсрдің барлығы иерсиниоз ошақтарыи сапалы зерпеуге және эпидемиологиялық байланысты анықтауға мүмкіндік беретінін ескертеді. Ал бұл, өз кезегінде алдын алу иіараларының тиімділігін арттыруға сентігін тигізед [28].

Бактериологтардың, ерекше қызығушылығын тудыратын Е.Н. Юрусованыц зерттеу жұмысы. Мұнда автор иерсиниоздың басқа бактериялық ішек инфекцияларымен байланысқан формалары иерсиниозға тән асқазанішек жолдарыныц бұзылыстары бар моноЖĨИ-нан ерекшеленегінін, алайда гипертермия (аралас инфекция 7,90±l,55 күн, моно-ЖІИ 2,52+0,79 күн) мен колит (аралас инфекция 3,50±0,35 күн, моно-ЖІИ-2,32±0,21 күн) симптомдары ұзағырақ сақталатынын ғылыми тұрғыда дәлелдеген. Иерсиниоз ЖІИ-мен біріксе аурудыц қызғаи шағында (86,49±5,62 % п£ аралас инфекцияда және 64,62+5,93 % моно-иерсиниоздарда) жиі абдоминальды ауру сезімінің болуымен және асқазан-ішек жолдарыныц (колит -3,50+0,35 күнаралас инфекциясьɪ бар балаларда, l,33±0,27 күн моно-иерсиниозды инфекцияларда) гұрақты зақымдалуымен сипатталған. Аралас инфекцияда (21,62% жағдай) инфекциялық процессии асқынуы моноинфекцияларға (16,92 % жағдай) Караганда жиірек кездеседі [29].

Энтеральді жолмен берілетін, псевдотуберкулез және ішек иерсиниозы қоздыргыштары мен басқа жұқпалы ауру қоздырғыштарының ортақтығы, кейбір науқастарда аралас инфекция дамуына алып келеді, сонымен қатар, иерсиниоз инфекциясы вирусты гепатит A,B,C, ішек инфекцияларымен және басқа да аурулармен жоғары мелшерде байланысуы байқалады [30]. Бұл инфекциялардыц ағымы көбінесе ауыр болады, ал симптомдары атипті болуы мүмкін [31-34]. Әрі қарай "микробиологиялық мониторинг" тақырыбына мамандар назарын аудару тұтастылығы талқыланған А.Я. Панинның басқа авторлармен бірігіп жүргізген зерттеу материалдарын келтіре кеткен жөн. Иерсииияларға микробиологиялық мониторинг жүргізу негізінде магематикалық моделдеу мен аса сезімтал молекулалық-биологиялық әдістердің мүмкіидіктеріне байланысты заманауи бактериологияның мүмкіндіктерін талдауға әрекет жасап, прогностикалық карами бар маңызды элемент регінде мониторинг аныктамасына енгізу карастырылған [35]. Әдебиегтерге сәйкес, Еуропада және Ресей аумағында айналымда жүретін иерсиниоздың қоздырғышының штамдары 03.05, 027 және 09 серотобына жатады (тиісінше, биоварлар 4,3 нсмссс 2 жəнс 2); Солтүстік Америка елдерíнде осы сияқты басқа да IB биоварына жататын "патогендíк" серотоптар кобɪɪıесе 04, 032 бөледі; 08; 013а; ОİЗЬ; 018; 020; 021. Басқа ссротоптардың өкілдсрінің басым кепшɪлíгɪ "патогендǐ емес”İА биоварына жатады [36]. Жогарыда келтɪрɪлген ақпараттарды жүйелеу аурухана эпидсмиологына аймақты ссксрс отырып, бактериологтың серологиясына, гүрлердің өзгеруɪне жəне иерсиниоз инфекциясыныц клиникалық курсына байланысты міндеттерді жоспарлауға жəне тұжырымдауына мүмкіндік береді.

Yersinia тегі өкілдерінің таксономикалық жағдайы классификацияныүнемі жетілдірудің нəтижссɪ болғанымсн, ол барлық зсрттсушілердің көңілінен шыға бермейді. Деректердің жинақталуына байланысты иерсиния түрлері, нүсқаларының жағдайы жəне мсдициналық мәні нақтыланатын болады. Мсдициналық түрғыда үш түрі бар: Y-Pestis (оба қоздырғышы), Ү. Псевдотуберкулез (псевдотуберкулездɪн қоздырғышы) жəнс Е. enterocoHtica (исрсиниоздың қоздырғышы) [37]. Қазіргі уақытта Yersinia тұқымдасы 10 түрді қамтиды [36,38].

Микробиологиялық мониторинг заманауи энидемиологияға арналған ақпараттық база ретінде қызмет етеді жəне эпидемиологиялық қадағалаудың тиімділігіне ықпал ететінін [3940], біліп қана қоймай барлық жсрдс қолнысқа енгізу керек. Аурудың алдын алудың тиімді эдістерінің болмауы себебіиен, эпидемиологиялық ахуалды диагностикалау жəнс болжау үшін жаңа критерийлер қажет. Бактериологиялық әдіске (қарапайымдылық, жеткілікті тиімділік) тɔн көптеген артықшылықтардан басқа, фенотиптік белгілерді тіркеуге негізделген фактілерге байланысты бірқатар кемшіліктері де бар [41]. Бактериологиялық ɔдɪс дұрыс қолданылатын болса науқастардың көпшілігіндс диагнозды растауды қамтамасыз ете алады.

Қоздыргьпп нәжіс, құсық массалары, асқазанның шайынды суынан (барлық ЖІИ ксзінде) бөлінуі мүмкін; зəрден, қаннан, ішектен тыс ошақтардың қүрамындагы заттардан түрады (сальмонеллез жəне иерсиниоздың генерализациясына күдік туғанда) [42]. Аурудың созылмалы жəне аз манифесты формалары жиілігінің есуіне, сонымен қатар диагностикалау мен смдсудсгі қиыншылықтарға байланысты (Ю.А. Брудастов, 2004 ж.) [43] бактериолог пен госпитальды эпидемиологқа тең дəрежеде этиопатогенез туралы көп ақпаратқа ие болу қажсттілігін туындатады.

Соңғы жылдары біріккен, аралас инфекциялардың таралуына ерекше назар аударылуда. Аралас инфекциялардың клиникалық көріністері эртүрлі жəнс ассоциант-қоздырғыштарының түріне жәие олардың биологиялық қасиеттеріне, сондай-ақ ағза иесі мен қоздырғыштардың бірі-бірімсн ара-қатынасына байланысты. Инфекциялық аурулардың (иерсиниоздар дəл осы инфекциялар) созылмалы рецидивті түрлерін емдеу кезіндегі зертхаиалық диагностиканың міндетті тармағы болып иммундық жетіспеуіпілікті анықтау, гуморальді жагдайды жəне иммунитеттің жасушалық буынын бағалау болып табылады [44-52].

Сонымен, иерсиниозды инфекциялардың диагностикасы кезінде, Иванованың Г.Н. (2003 ж.) вирустық этиологиясына ұқсастығы бойынша, қалыпгандыру сатысында Ж1И эгіидемиологиялық процесті басқаруды жетілдіру багыттары келесідей: олардың зертханалық диагностикасын жстілдіру, науқастар арасында жəне қоршаған орта объектілеріне мониторинг жүргізу кезінде қоздырғыштың спектрін кеңейту болуы ксрск [52]. Жсдсл ішск инфскциялары мен иерсиниоздың екіншілікті-ошақтық формаларын верификациялау үшін әртүрлі диагностикалық тест-жүйелер жасап шығарылды. Иммунофсрмснтті галдау рсакциясын жүргізу үшін антиген ретінде ішектік иерсиниоз бен (Yersinia pseudotuberculosis и Y. enterocoHtica) псевдотуберкулездɪн арнайы антигсндсрí-исрсиния сыртқы мембраналарыньщ болшектерɪ, ал полимеразды тɪзбектɪ реакция үшін-осы ақуыздарды кодтайтын гендердің нуклеотидті фраг.менттері алынған [53]. 1993-1999 жж. аралығындағы иерсиниозды инфекция диагностикасының динамикасына талдау жүргізу диагноздардың бактсриологиялық дэлслдснбсгснін көрсетті. Ал 2000 ж. дифференциалды-диагностикалық орталарды тəжɪрибеге енгізгеннен бастап, пссвдотубсркулсз үшін сгілу көрссткіші 2,4 %, ал ішектік иерсиниоз үшін 4,7 % қүрады. Алғаіпқы кезенде псевдотуберкулез аурушаңдылығының 28,3 %, ішектік иерсиниоз аурушандылығының 27,8 ^eA ссрологиялық рсакциялармен дəлелденген болатын, ал екінші кезеңде 62,9 жəне 94,2 % құрады [54]. Сонымсн, этиопатогсннің биологиясын білу клиникалық дэрігердің дүниетанымын кеңейтіп қана қоймай, сондай-ақ аурухана эпидемиологымен бірге микробқа қатысты пікірлерді талқылауғажəне асқынуын болдырмау үшін алдын алу шараларын болжауға мүмкіндік береді. Иерсиниялардың биологиялық қасиеггерінің ерекшеліктері олардың әртүрлі эпидемиологиялық маңыздылығы, үйымдастырылған үжымдардағы иерсиниозбен топтық аурушаңдылық, вирулентгі гендердің мобильділігі, штаммнан штаммға ауысқанда иерсиния патогенділігінің өзгеруі жаңа элеуметгік-биологиялык, жағдайларда прогностикалық құрамы бар микробиологиялық мониторинг енгізу қажеттілігін көрсетеді [55].

MY жағдайындағы иерсиниоз алдын алудың жаца эдістерін енгізу үшін иерсиниялардың қоршаған ортаға сезімталдылығы ескерілуі қажет. EnterobacteriaceaeHbm басқа өкілдері сияқты иерсиниялар да гікелей күн сэулесінің эсерінен 30 минутта, шашыраңқы сəуледен-68 сағатта өз тіршілігін жояды. Бірақ кептіру кезінде де тез өледі. Көптеген Yersinia штамдары дақылдарды 20-40 минутта 56-58 ⁰C температурасында қыздырғаннан кейін, 5-20 минут ішінде 60-80 ^oC температурасында, қайнатқанда бірнеше секундта өзінің өміршеңдігін жоғалтады [56]. Осыған байланысты, иерсиниоздың қоздырғышы темен температура әсеріне элдеқайда төзімді екендігі туралы қорытынды жасауға болады, сондықтан оның биологиялық ерекшеліктері қоршаған орта объектілерінде теріс температурада өміршеңдегін сақтап қалуға мүмкіндік береді. Инфекция қоздырғышының таралуына эсер ететуі мүмкін факторлар арасында ең көп қауіп тудыратыны дайындалғаннан кейін термиялық өңделмейгін жəне бөлме температурасында ұзак, сак‚талатын тагам және тағам өнімдері [57]. Әртүрлі азық-түлікте иерсиниоз қоздырғышының өмір сүруі туралы сұрақтарды талқылай келе, Смирнов И.В. (2004) шошқа етінде pH 6,8 болғанда иерсиниялар 0 ºС-тан 25 ⁰C диапазонында анықталған; 4-20 ⁰C-τa бұл микроорганизмдер кебейген жəне ірімшік беткейінде анықталған; пастерленген сүтте Y. Enterocolitica 10 ⁰C температурада 120 күннен астам өмір сүру қабілетін сакдаған, 20-22° С-та 30-60 күндей; балмүздақта 1,5-8 айға жуық сақталған деген түжырым айтылды [37]. Аурухана эпидмиологтарының назарына иерсиниоз к‚оздыргышы тек сақталып қана қоймай, донор қанында көбейетіні туралы шетелдік зерттеу мәліметтерін келтіре кетсек. Bocketnuhl J. et аі. (2003) тэжірибесінде Y. Enterocolitica 03 серотоптары 1 мл жаңа алынған донорлық қан қүрамында ⁰C температурада 3 апта ішінде 5млн. жасушалык, концентация түзген [36].

Сонымен қатар, иерсинияларды потенциалды қауіпті, ауруханаішілік жұқпаны тудыратын, донорлық қанды немесе эритроцитарлық массаны қүюға байланысты медициналық көмек көрсету кезінде жүғатын микроб деп қарастыруға болады. Эпидемиологиялық бақылау кезінде күшгі дəлел ретінде микробтың биологиялық ерекшелігі психотрофты иерсиния, яғни, әдетте қан сақтайтын мүздатқыш температурасына 4 ⁰C жəне одан темен градусқа шыдамдылығы. Бүл тұжырым дэлелі Смирнов И.В. (2004) тэжірибелік түрде бекіткен фактілер болып табылады, яғни, 4 ^oC температурасында 20 күн болған кезде Yersinia концентрациясын 5x10 жасуша/мл-ге дейін катере алды, нәтижесінде мүндай қанның жартысына жуығын құю елімге экелуі мүмкін [37, 58]. Денсаулық сақтаудың тағы бір басымды бағыты ДДҮ-ның микробқа қарсы төзімділікке қарсы жаһандық стратегияның негізгі бағыттарының бірі ретінде антибиотикке к‚арсы тұрактылыкты эпидемиологиялық қадағалауды анықтайтын [59]. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (XEY) [60] халықаралық деңгейде айтарлықтай назар аударатын антимикробтык, төзімділікке эпидемиологиялық қадағалау жүйесін қүру болып табылады. Еуропада антимикробтық тұрақтылықты бақылайтын арнайы зерттеу тобы ESCMID (ESCMID Study Group for Antimicrobial Resistance Surveillance ESGARS) бүл мəселемен белсенді айналысады. Бүл топ 2004 жылы антибиотикке тұрақтылықты эпидемиологиялық қадағалау бойынша ұсыныстарды басылымға шығарған [61]. Аталған ұсыныстар екі жағдайда преспективті бағыт алды: науқастарды емдеудің табыстылығына әкелетін этиотропты терапия жүргізу жəне М¥-да "аурухана" штаммдарының қалыптасуын бақылайды.

Жоғарыда келтірілген әдебиеттерге негізделе келе, біз балалардың арасында аурусырқаудың деңгейін жəне үрдістерін зертгеу үшін мүмкіндіктерді іздейміз, аурудың алдыналу жүйесін оңтайландыру мақсатында эпидемиологиялык, қадағалаудың негізгі буыны ретінде бактериологиялық диагнозды үйымдастыруды және өткізуді жақсарту үшін ЖІИ-ның иерсиниоздың белгілі аймақтағы эпидемиологиялық ерекшеліктерін анықтаймыз.

ƏДЕБИЕТТЕР

1. Афтаева Л.II., Мельников В.Л., Аверкин Н.С. Заболеваемость острыми кишечными инфекциями у детей H International scientific review: XVI International scientific and practical conference "International scientific review of the problems and prospects of modem science and" Boston USA № 8 (18): 2016. C. 103-104.
2. Афтаева Л.Н., Мельников В.Л., Аверкин Н.С. Структура заболеваемости острыми кишечными инфекциями у детей И International scientific review: XIII International scientific and practical conference Boston USA. 2016. № 5 (15). C. 102-103.
3. Шурыгина И.А., Чеснокова M.B., Климов B.T. Псевдотуберкулез. Новосибирск: Наука, 2003.
4. Чихачева Е.Н., Богданова О.Ю. Распространенность острых кишечных инфекций у детей Мурманской области H Успехи современного естествознания. 2011. № 8 С. 76-77.
5. Бениова С.Н. Органные поражения у детей, больных псевдотуберкулезом, в динамике болезни: клиника,диагностика, патогенез, исходы: автореф. дис. д-ра мед. наук. Владивосток, 2003. 46 с.
6. Zheng H., Sun Y, Мао Z., Jiang В. Investigation of virulence genes in clinical isolates of Yersinia enterocolitica H Immunology and Medical Microbiology. 2008. Vol. 53, № 3. P. 368-374.
7. Воротынцева H.B., Мазанкова Л.Н. Острые кишечные инфекции у детей. M.: Медицина, 2001. 480 с.
8. Жеребцова Н.Ю., Маймиев А.X., Валшиин Д.А., Мавзютов А.Р. Генетические маркеры патогенности условно-патогенных энтеробактерий, выделенных у детей и подростков при острых кишечных инфекциях // ЖМЭИ. 2007. № 2. С. 3-8;
9. Бондаренко В.М. Генетические маркеры вирулентности условно патогенных бактерий // Журнал микробиологии, эпидемиологии и иммунобиологии. 2011. № 3. С. 94-99.
10. Жеребцова Н.Ю. Клинико-лабораторные особенности острых кишечных инфекций, вызванных условно-патогенными энтеробактериями у детей и подростков: автореф. канд. мед. наук. M., 2006. 32 с.
11. Международная классификация болезней: 10-й пересмотр. M.: Медицина; Т.1. С. 118.
12. Мамон М.А., Егоров В.Б., Солодская Е.А и др. Клинико-лабораторная характеристика острых кишечных инфекций у детей по материалам инфекционной клинической больницы г. Уфы: тез. Рос. науч.-практ. конф. H Инфекции и соматическая патология", приуроченной к 80-летию кафедры детских инфекций Казан, гос. мед. ун-та М3 РФ, 24-25 мая 2013 г.
13. Ценева Г.Я., Чеснокова М.В., Климов В.T Эпидемиологическая характеристика псевдотуберкулеза в России // Инфекции, обусловленные иерсиниями: III Bcepoc. науч.-практ. конф, с междунар. участием 12-14 окт. 2011 г. СПб.: НИИ ЭМ им. Пастера; 2011: 11-2; Риск в эпидемиологии. M.: Практическая медицина; 2007; Савилов Е.Д., Астафьев В.А., Жданова С.H., Заруднев Е.А. Эпидемиологический анализ: методы статистической обработки материала. Черкасский Б.Л. Новосибирск: Наука-Центр; 2011.
14. Инфекционные болезни: нац. рук. ⁄ гл. рсд. И. Д. Ющук, 10. Я. Венгеров; ACMOK. М. ГЭОТАР-Медиа, 2009. 1056 с.
15. Клиническая лабораторная диагностика: нац. рук. В 2 т. ⁄ гл. ред. В.В. Долгов, В.В. Меньшиков; ACMOK. М.ГЭОТАР-Мсдиа, 2012. 928 с.
16. Пак С.Г. Инфекционные болезни. "Медицинское информационное агентство (МИА)". 2008, 368 с. Тихонова Е.П., Кузьмина Т.Ю., Миноранская Е.И., Миноранская Н.С. Опыт применения Мукофалька®в лечении сальмонеллеза // Клинические перспективы гастроэнтерологии, гепатологии. 2011 № 4. С. 36-39.
17. Ющук Н.Д. Инфекционные болезни. 2-е изд., перераб. и доп. "ГЭОТАР-Медиа". 2013.704 с.;
18. Острые кишечные инфекции. 2-е изд., перераб. и доп., ТЭОТАРМЕД". 2012. 400 с.; Сальмонелла (нсбрюшнотифозная) Информационный бюллетень ВОЗ № 139, авг. 2013 г.
19. Мефодъев В.В., Перминова К.Г, Дубинина О.А. Мониторинг заболеваемости иерсиниозами и обсемененности окружающей среды этими возбудителями в Тюменской области // Эпидемиологии и инфекционные болезни. 2014. № 1. С. 21-24.
20. Шамхалов М.М. Особенности эпидемиологии острых кишечных инфекций бактериальной и вирусной этиологии и совершенствование санитарно-эпидемиологического надзора. автореф. дис. канд. мед. наук. M., 2006. 32 с.
21. Учайкин В.Ф., Гордееи А.В., Бениова С.Н. Иерсиниозы у детей. M.: ГЭОТАР-медиа, 2005. 144 с.
22. Германенко И.Г., Лисицкая Т.И., Сергиенко Е.И., Зенченко ТВ. Иерсиниозы у детей ⁄ ⁄ Медицинский журнал. 2008. № 3. С. 37-39.
23. Дмитровская Т.П., Дмитровский А.М. Иерсиниозы в Казахстане. Алма-Ата, 1984. 144 с
24. Гульман Л.А., Мартынова Г.П, Крившич ТС, Григорова ГК. Иерсиниозная инфекция у детей. Красноярск, 2000. studfiles.ru/preview/549086.
25. Удавихина Л.С. Современные тенденции в эпидемиологии сальмонеллеза, обусловленного Salmonellaenteritidis, и роль отдельных пищевых продуктов и блюд в его распространении. Пермь, 2009. 123 с.
26. Тыныőеков А. С. Клинико-иммунологические аспекты состояния биоценоза кишечника и лечение различных форм иерсиниоза у детей: автореф. докт. мед. наук. Алматы, 2000. 50 с.
27. Бениова С.Н. Клинические особенности иерсиниозных микст-инфекций // Эпидемиология и инфекционные болезни. 2003. № 1. С. 37-40.
28. Перминова К.Г, Мефодъев В.В., Дубинина О.А, Шарухо Г.В., Орлов М.Д., ИвановаГ.Н., Климов В.Т, Афанасьев М.В., Чеснокова М.В. Мониторинг заболеваемости иерсиниозами и обсемененности окружающей среды этими возбудителями в Тюменской области // Эпидемиологии и инфекционные болезни. 2014. № 1. С. 25-30.
29. Юрусова Е.Ħ. Клинико-патогенетическая характеристика сочетанных иерсиниозных инфекций у детей: автореф. дис. канд. мед. наук. Владивосток, 2009. 54 с.
30. Оригинальные лекарственные препараты на российском рынке ⁄ Московская медицинская академия им. И.М. Сеченова // Врач. 2004. № 5. С. 6264.
31. Зыкова О.А. Клинические особенности гепатита А при водных вспышках и спорадических случаях заболевания и эффективность метаболической терапии: автореф. дис. канд. мед. наук . Саратов, 2007. 25 с.
32. Шостакович-Корецкая JLP., Маврутенков В.В., Грибанов П.М., Олейник В. В. Использование циклоферона в терапии инфекционных заболеваний у детей // Междунар. мед. журн. 2002. № 3. С. 270-272.
33. Полова О.В., Шепелева Г.К., Шестакова И.В. и др. Клинико-иммунологическая характеристика иерсиниозной инфекции // Инфекционные болезни. 2006. Т. 4, № 3. С. 51-55.
34. Кожагелъдиева А.А., Каралъник Б.В., Денисова TГ, Тугамóаев Т.П. Лабораторная диагностика. Разработка иммунореагентов для диагностикикишечного иерсиниоза антиген-связывающим лимфоцитам // Журн. микробиологии. 2004. № 6. С. 73-76.
35. Панин А.Л., Kpaeea Л.А., Сðойчаков В.Б., Белов А.Б., Болехан В.H., Власов Д.Ю., Ценева Г.Я. Микробиологический мониторинг иерсиний как основа санитарно-эпидемиологического надзора за иерсиниозами в организованных коллективах // Инфекция и иммунитет. 2013. Т. 3. С. 217-228.
36. Bockemuhl J., Wong J. Yersinia. In: Murray P.R.,Baron EJ‚ Jorgansen J.H., Pfaller М.А., Yolken R.H. Manual of clinical microbiology. 8th ed. Washington (DC): ASM Press; 2003. 67283 p.
37. Смирнов И.В. Иерсиниоз. Клин микробиолантимикроб химиотерапии // Болезни и возбудители. 2004. Т. 6, № 1. С. 120-126.
38. Holt J.G. Bergey's manual of systematic bacteriology // Baltimore: Williams and Wilkins, 1986.
39. Nesseetal L.L. Molecularanalyses of Salmonella enterica isolates ffomfɪsh feed factories and fishfeedingredients // Appl. Environ. Microbiol. 2003. Vol. 69, №2. P. 1075-1081.
40. Родькина Л.А. Микробиологический мониторинг пищевых продуктов в системе эпидемиологического надзора за сальмонеллезами. Омск, 2007. 124 с.
41. Harakehetal S. Isolation, molecular characteri zationan dantimicrobial Tesistancepattenisof Salmonellaand Escherichiaco Iiisolates frommeat-based fastfood in Lebanon H Sci. Toal Environ. 2005. Vol. 341, № 1-3. P. 33-44.
42. Актуальность проблемы оки определяется. rushkolnik.ru/docs/indcx-4952475
43. Epydacmoe Ю.А. Выживание бактерий при взаимодействии сэффскторнымимсханизмами защиты хозяина: автореф. дис. докт. мед. наук. Оренбург, 2004. 43 с.
44. Бениова С.Н. Возможные направления коррекции неблагоприятного течеиияпсевдотуберкулезау детей // Тихоокеанский мед. журн. 2006. № 4. С. 61-63.
45. Бениова С.И. Клинико-диагностические ипрогностическиекритерии иерсиниоза у детей: автореф. дис. канд. мед. наук Владивосток, 1992. 32 с.;
46. Кузнецов В.Г., Терентьева Н.А., Терентьев JlJL и др. Биосинтез ДНК, PHK и белка в клетках Ycrsiniapscudotubcrculosis при разных температурах культивирования // Журн. микробиологии. 2006. № 6. С. 18-22.
47. Пономарева М.А., Рогозина Н.В., Васильева Д.К. и др. // Детские инфекции. 2007. №3. С. 19-23.
48. Чеснокова М.В., Климов В.Т., Марамович В С. и др. Микробиология. Оценка эффективности полимеразной цепной реакции при расследовании вспышек псевдотуберкулеза // Журн. микробиол. 2003. №3. С. 7-11.
49. Некрасова Л.Е. Эпидемиологическая ситуация. Иерсиниозы в Республике Казахстан // Эпидемиология и инфекционные болезни. 2004. № 2. — С. 18-20.
50. Гордеец А.В., Бениов, С.Н. Малашенкова В.Г., Аникина OJL Новый метод диагностики псевдотуберкулеза у детей H Эпидемиология и инфекционные болезни. 2002. № 6. С. 48-49.
51. Organism distribution and drug resistance in 7 cases of severe acute respiratory syndrome death patients with secondary bacterial infection. / J.B. Wang, N. Xu, H.Z. Shi et al. // Chinese Critical Care Medicine. 2003. Vol. 15, № 9. P. 523-525.
52. Leclerc H. Microbial agents associated with waterborne diseases / H. Leclerc, L. Schwartzbrod, E. Dci-Cas H Critical Reviews In Microbiology. 2002. Vol. 28, № 4. P. 371-409.
53. Портнягина О.Ю., Вострикова O.Π., Новикова O.Π., Исаева М.П., Стенкова A. M., Гузев К.В, Малашенкова В.Г., Хоменко В.А., Сидорова О.В., Горбач Т.А., Соловьева Т.Ф. Разработка и апробация высокоэффективных тест-систем для диагностики иерсиниозов // Тихоокеанский медицинский журнал. 2010. № 3. С. 85-90.
54. Мефодьев В.В., Перминова К.Г, Дубинина О.А. Мониторинг заболеваемости иерсиниозами и обсемененности окружающей среды этими возбудителями в Тюменской области // Эпидемиологии и инфекционные болезни. 2014. № 1. — С. 21-24.
55. Панин А.Л., Kpaeea Л.А., Сбойчаков В.Б., Белов А.Б., Болехан В.H.,Власов Д.Ю., Ценева Г.Я. Микробиологический мониторинг исрсиний как основа санитарно-эпидемиологического надзора за иерсиииозами в организованных коллективах // Инфекция и иммунитет. 2013. Т. 3. С. 217-228.
56. Butler Т, Mandell G.L., Bennett J.E., Dolin R. Yersiniaspecies, including plague H Principles and Practice of Infectious Diseases. 5th ed. PhiladelphiaLChurchill Livingstone; 2000. 240414 p.
57. Popoff M.Y., Bockemuhl J., Brenner ElV & Gheesling L.L. Supplement 2000 (no. 44) to the KaufTmann-Whitescheme // ResMicrobiol. 2001. № 152. P. 907-909.
58. Koornhof HJ., Smego R.A., Nicol MJr. Ycrsiniosis II: the pathogenesis of Ycrsinia infections // Eur J Clin Microbiol InfcctDis. 1999. № 18. P. 87112
59. WHO Global strategy for containment of antimicrobial resistance World Health Organization, 2001. WHO/CDS/CSR/DRS/2001.2
60. Surveillancest and ards for antimicrobialres istance // World Health Organization, 2001. WHO/ CDS/CSR/DRS/2001.5.
61. European recommendations for antimicrobial resistance surveillance. Comaglia G., Hryniewicz W., Jarlier V., Kahlmeter G., Mittermayer H., Stratcounski L. and ESCMlD Study Group for Antimicrobial Resistance Surveillance (ESGARS) // ClinMicrobiolInfect. 2004. № 10. P. 349-383.