Медициналық көмек көрсетумен байланысты инфекциялар

ТҮЙІН

Денсаулық сақтау ұйымдарындағы медициналық көмек көрсетумен байланысты инфекциялардың пайда болу және таралуының алдын алу, диагностикалау сұрақтары бойынша отандық және шетелдік әдебиеттерге талдау жүргізу арқылы барлық инфекцияларды дер кезінде, толық анықтау үшін эпидемиологиялық қадағалау жүргізудің қажеттілігі негізделген. Ауруханалық ортадағы науқастар мен медициналық персоналдардың экзогенді жұқтыру қаупіне дәрігерлер арасында қырағы көзқарастың болмауы авторлардың алаңдаушылығын тудырғаны, медициналық қызмет көрсетумен байланысты инфекциялар негізгі принципінің бұзылуы, яғни кез келген медициналық ұйым қауіпсіздікті қамтамасыз ету қажеттілігі тұжырымдалған. Медициналық көмек көрсету сапасының маңызды критерийіне емдік-диагностикалық процесс кезіндегі инфекциялық қауіпсіздік жатады. Аурухана ұйымдарында медициналық көмек көрсетумен байланысты инфекциялардың тез таралуына ықпал ететін микроорганизмдер үшін ерекше ену қақпалары мен берілу факторлары, қоздырғыштар таралуының әртүрлі механизмдері пайда болады. Санитарлық-гигиеналық тексеру кезінде де, науқастар мен медицина қызметкерлерін тексеру кезінде де диагностиканың зертханалық әдістері маңызды рөл атқарады. Медициналық көмек көрсетумен байланысты инфекцияларды қарастырғанда медициналық ауруханалар, амбулаторлық-поликлиникалық және сауықтыру үйымдары сияқты мекемелер кіретін тексеру жүргізілуі тиіс медициналық ұйымдар тізімі де кеңейе түседі: Соматикалық бөлімдердің ерекшелігін ескере отырып, эпидемияға қарсы режим талаптарын сақтау, сонымен қатар емдеу мен диагностикалауда инвазивті әдістерді қолдану сұрақтарында мониторинг жүргізу қарастырылған. Ресми статистикалық деректерді зерттеу өсу тенденциясы байқалған медициналық ұйым жұмысшыларының кәсіби аурушаңдылық деңгейін зерделеу және меншік түріне қарамастан барлық медициналық мекемелерде мониторинг жүргізу қажеттілігін керсетті.

Денсаулық сақтаудың стратегиялық міндеті меднцнналық қызмет көрсететін ұйымдарда науқастар мен персоналдар үшін қауіпсіз ортаны қалыптастыру жəне медициналық көмектің сапасын қамтамасыз ету болып табылады [1]. Қазіргі заманауи халықаралық амалдарға, дүниежүзілік денсаулыɪ⅞ сақтау үйымдары мен көптеген мемлекетгердің бекітілген қүжаттарына сəйкес, сонымен катар отандық мамандардың жан-жақты талɪ⅛ылауының нэтижесінде ауруханаішілік инфекцияларға, медициналық көмек көрсетумен байланысты инфекциялар (МККБИ) ретінде анықтама беру дүрыс дсп қабылданған. Бұл шстслдік "healthcaιe-associatedιnfectιons" терминінің баламасы болып табылады. (HAIs) [2-4]. Алғаш рст Рсссйдс мсмлсксттік дсңгсйдс 1999 ж. PAMH В.И. Покровский ұсынған "ауруханаішілік ннфекцняның алдын алу концепциясы" атты бағдарламалық құжатта ауруханаішілік инфекциялардың алдын алудың негізгі бағыттары қүрастырылған болатын. [5,6]. МККБИдың денсаулық сақтау мекемелерінде пайда болу, таралуының алдын алу түрғысынан олардың толық жəне уақытылы анықталуы, сонымен қатар барлық ннфекцияларға эпидемиоло-гиялық бақылау жүргізілуі қажет. Осыған байланысты эртүрлі бағыттағы соматикалық бөлімдер кіретін "infections in healthcare setting" аудармасына сәйкес келетін "денсаулық сақтау үйымдарындағы инфекциялар” атты жалпы категория бөлінді. Эпидемиологиялық қадағалауды енгізу мен үйымдастыру түрғысынан да, алдын алу және эпидемияға қарсы іс-шараларды жүргізу тұрғысынан да, зардап шеккен контингентгер үшін мацызды, бұрынғы жіктелу бойынша ескірмеген және патогендік топтар бойынша микроорганизмдердің жіктелуіне енген, сонымен қатар микроорганизмдерді жүйелеу туралы ілімге негізделген МККБИдифференциациясының сүрақтары қызығушылык, тудырады (шартгы патогенді микроорганизмдердің көпшілігі IV топқа енген.) [7,8].

Медициналық үйымдарда инфекция эпидемиялык, процессінің, МККБИ-ның даму механизмдері жəне алдын алу, індетке қарсы шаралар мен эпидемиологиялық қадағалау жүйесін жетілдіру кеңінен қарастырылады [9,10]. Meдициналык, көмек корсету сапасынкерсететін маңызды критерийлердің бірі емдік-диагностикалық процесстіңинфекциялық қауіпсіздігі болып табылады [11]. Ауруханаларда МККБИ-дің жедел таралуына ықпал ететін, микроағзалар үшін ерекше кіру қақпасы мен берілу факторлары жəне инфекция қоздырғыштары таралуының əр түрлі механизмдері пайда болады. Іріңді-септикалық инфекциялардың (ICII) аурушандылық деңгейіне эсер ететін қауіп факторына кеп жағдайларда объектілердің ластану дэрежесі жатады. Энидемияға к‚арсы режим асептикалық әдістермен қатар стерилизация, ауруханалық орта қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін санитарлық-гигиеналык; бағалау білімдерін кеңейту принциптерін көздейді. Қауіпсіз ауруханалық орта медицина қызметкерлері үшін ең өзекті жəне ең күрделі мəселе болып табылады [12]. Aypy науқастың еміріне ɪţауíп төндіргенде және толық клиникалық динамикалық байқау үшін уақыт болмаған ерекше жағдайларда ғана болмаса, өз кезегінде, зертханалық эдістер клиникалық зерттеулерден кейін пайдаланылғандықтан олардың маңызы маңызы зорболып табылады.

Қосымша арнайы зертханалық әдістер (сезімтал және арнайы) дәрігер түжырымдарындағы күмэндарды растауға немесе жоюға, жүргізілген диагностиканы объектілендіріп, аурудың сипатын анықтауға мүмкіндік береді.

МККБИ науқастанған адамдаринфекция белгілері жоқ үқсас инфекциямен ауыратындарға қарағанда 2,5 есе коп ауруханада жатады. Олардың шығарылуы орташа алғанда 10 күнге кешіктіріледі. Бұл науқастарда өлім қаупі жасы, жынысы, аурудың ауырлық дәрежесі бірдей, біртектес патологиясы бар басқа науқастармен салыстырғанда 7 есе жоғары. [12-14]. Kepceтілетін медициналық көмек түріне және аурудың нозологиялық формасына байланысты МККБИ∖АİИ аурушаңдылык, көрсеткіші науқастардың әртүрлі топтарында ерекшеленеді [15]. Заманауи клиникада ауруханаішілік инфекциялар ауру ағымының болжамын нашарлатып, емдеу уақыты мен құнын көбейтеді жəне антибиотикалық терапияның тиімділігін төмендете отырып ауруханадағы микроорганизмдердің төзімді штаммдарының таралуына ықпал етеді [16,17]. Тиісінше, соматикалық бөлімшелердегімаман-дәрігерлердің, оның ішінде: невропатологгар, тіс дэрігерлері, гематологтар жəне т.б. білім деңгейін арггыру үшінбіз адам денесінің тек ауру кезеңінде ғана емес, жалпы түтас ағза ретінде қабылдануын, аурухана ортасының айналасындағы динамикалык, к‚арым-к‚атынасты қалыптастыру мақсатында, пәнаралық байланыстарды нығайту үшін денсаулық сақтаудың басым бағытгарының бірі МККБИ түсінігін кеңейтуге негізделген деп санаймыз. Мысалы, науқастарды зертханалық тексерумен бірге жүйке жүйесінің зақымдануын емдеу жəне кешенді алдын алудың эртүрлі эдістерінің тиімділігін бағалау неврологиядағы (соның ішінде балалар неврологиясының) міндетті компонентгің бірі болып табылады. Бірқатар зерттеушілердің деректері бойынша, қазіргі заманғы диагностикалық технологиялар (эхо, электроэнцефалография, Доплер жəне т.б.) адамныц орталыɪ⅞ жүйке жүйесінің (ОЖЖ) жай-күйін бағалауда оз тиімділіктерін дәлелдеген [18-20]. Сонымен қатар коптеген жеке сала мамандары (невропатологтарды к‚оса алғанда) ауруханалык ортаныц (оның ішінде ем-шара кабинеттері) эпидемияға қарсы режим талаптарын күшейтуден жəне қауіпсіздікке алацдаушылык, мəселелерíнен алые. Осы орайда диагностикада агрессивтİ инвазиялық әдістер қолдануды азайту МККБИ алдын алудыц оцтайлы əдìсìне жататынын атап откен жен.

МККБИ-инфекция жагдайлары, медициналық көмектің кез келген түрін қамтамасыз етумен байланысты (инфекциялык, ауруханалар

Вестник АГИУВ № 3, 2017

мен амбулаториялар, бɪлɪм беру, санаторийлср, халык‚ты əлеуметтɪк к‚оргау мекемелерɪнде, үйде шұгыл медициналық көмек корсету жəне τ.6.), сондай-ақ медицина қызметкерлерінің кəсɪби қызмстінің нәтижссіндс жұқтырган жағдайлар [15,16] соматикалық бөліміпелерде эпидемияға қарсы режимді сақтау мәселелерінде дәрігсрлсрдің қүзырсттілігін бақылау қажсттіліі і көзделген. Н.Р.Хабалова (2013 ж.) өзінің басылымында жұқпалы аурулардың, соның ішінде МККБИ жағдайларының өсуіне алғышарттар болып табылатын диагностикалау мен емдеудің инвазивті әдістерін жылдам енгізу және қолдану, бактерияга қарсы препараттарды дұрыс пайдаланбау, санитарлық-эпидсмиологиялық жағдайдың тұрақсыздығы сияқты жағдайларды атап корсеткен [22]. Сипатталган жағдай профилінс қарамастан көптсгсн клиникалық мамандықтарға жəне медициналык, ұйымдарға тəн болып келеді. Патологиялық процестің орны аурухананыц нақты жағдайларына, МККБИ-дың пайда болуы үшін қауіп факторларына байланысты өзгеруі мүмкін, тиісінше, осындай факторларды анықтау, өз кезсгіндс ауруханаларда науқасгардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін дұрыс алдын алу шараларып ұйымдастыруга мүмкіндік береді. Kon салалы медициналық ұйымдарда МККБИ құрылымына қагысты бірқатар зсрттеушілердіц деректеріне қараганда, жетекɪпɪ орынды іріңді-септикалық инфекциялар (ІСИ) алады, бұл жалпы аурушандылық көрссткішінің 75-80 % қүрайды [10,23]. Осылайша, егер МККБИ алдын-алу бағдарламасыныц жетісті гігоспитальдық эпидемиолог дɔр¡герлердɪн ɪ‹линикалық бөлімшелердің дəрɪгерлерí, бактериологиялық зертханалардыц мамандары, клиникалық фармакологтарыменбірлескен ɔрекеттсрінің тиімділігінс тəуелдɪ болса, онда қойылған міндеттерді шешудің үгымды жолдарын іздестіру мен осы мәселені бірлескен егжейтсгжсйлі зсрдслсу өзскті болып к‚алады. МККБИ-діңалдын алу жөніндегі жүмыстарда маңызды кезеңнің біріне эпидемиологиялық процесті ұстап түратын инфекцияның көзін жою болып табылады, мысалы, биотикалық фактор адам. Ресми статистикаға сəйкес, соңғы 11 жылда РФ медицина қызметкерлерінің кɔсíби аурушаңдылығы 138,8 %-ға өсксн [24], бұл профилі мен меншік нысандарына қарамасган барлық денсаулық сақтау мекемелерɪнде денсаулық сақтау мамандары арасында ауру-сырқауды үнсмі анықтау мсн бақылау қажсттілігін көрсегеді. Инфекциялық тері зақымдалуы бар медицина қызметкерлері инфекция қоздырушысының көзі ретінде қауіп төндіреді, сондай-ақ инфекция белгілсрінсіз эртүрлі биотоптарда микроорганизмдердің (колонизация) көбеюі жүргенде, олардың тасымалдаушысы қалыптасуы мүмкін, [25] бүл жсрдс бактсриотасымалдаушылық гуралы сөз болып отыр. Мысалы, медицина қызметкерлерінің қолдары көптеген аурулардытаратудың негізгі факторларының бірі болып табылады. Медициналық қолғаптар әрқашан микроорганизмдердің өтпеуін және науқастардыц инфекциядан қорғалуынқамтамасыз стс бсрмсйді [26-28]. Сонымен қатар, жскс қорғану құралдарын (ЖҚҚ) қолдану ережелерін сақтай отырып, сапитарлық-эпидемиологиялық салауагтылықты қамтамасыз студс мсдициналық қызметкерлердің жегкіліксіз хабардар болу жағдайлары коптеп кездеседі. Сонымен бірге аурухананыц (РФ) неврологиялық белімшесіндс санитарлық-эпидсмиологиялық тұрақгылықты сақтауға эсер ететін факторларга жəне ауруханаішілік жұқпалы аурулардың туындау қаупін азайтуға бағьггталған шараларды қарастырайық:

• ʌУРУ болжамы мен оның өзгерістеріне, ағымдағы санитарлық-эпидемиологиялық жағдайға байланысты ауруханада жүргізілуі гиіс жəне жүргізіліп жатқан шаралардың сәйкестігі.
• Санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылық саласындағы Рсссй Фсдсрациясының заңнамасына сəйкес, осы бөлімнің қызметкерлері мен бүкіл аурухананыц және науқастардың материалдық қамтамасыз етілуі.
• Санитарлық-эпидемиологиялық талаптарға сəйкестíктɪ қамтамасыз ету, адам жəне оның денсаулығы үшін қауіпсіз ортаны қалыптастыру.
• Санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылыгын қамтамасыз ету саласындағы мемлсксттік санитарлық-эпидсмиологиялық қадағалаудың болуы [14].

МККБИ-дің аурухана бөлімшелерінде (соматикалық, оның ішінде неврологиялық бөлімшсдс) таралуынатоптасудың (жабық үйжайларда бір-бірімен тәулік бойы байланысып түрады), белсенді араласудың (бір мезгілде жаңа науқастар ауруханаға жатқызылып,бір мсзетте шығарылып жатады) əсерɪ бар деп болжауга болады, демек "аурухапа штаммын" жұқтыру қаупі науқас пен медицина қызмет-керлері үшін де бірдей. Осыған байланысты МККБИ-ді эпидемиологиялык, қадағалау (ЭҚ) медициналыɪç үйымның профилìне сəйкес жүргізілуі керек. Медициналық ұйымдардағы эпидемиологиялық қадағалауды госпитальді эпидемиолог жүргізеді. Эпидемиологиялык, қадағалаудың ақпараттық шағын жүйесі науқастар мен персоналдардағы тасым алдаушылықты тіркеу жəне есепке алу жүйесінен, сондайақ ауруханалық штамдарды (клондарды) уақытылы анықтауға бағытталған науқастар мен сыртқы орта объектілеріне микробиологиялык, мониторинг жүргізуден түруы тиіс, əр дəрíгер үшін базалық білім маңызды [15,16].

Әрбір М¥ медициналық қызмет көрсетудің эртүрлі спектрін ұсынатындықтан жəне қызмет көрсететінконтингентерекшеліктері (балалар, қарттар, онкологиялық, гематологиялық жəне баск‚а аурулары бар науқастар), бар болғандықтан инфекциялық бақылау бағдарламасы әрбір нақты үйымның ерекшеліктеріне сәйкес бейімделуі керек. Кез-келген инфекция кезіндегі эпидемиялык, процесс (ЭП) өзара үш фактордың әрекеттесуі арқылы жүзеге асырылады: биологиялық, табиғи және әлеуметтік [17], олардың əрк‚айсысын анык‚тау инфекциялық бақылау комиссиясының (ИБК) жұмысын жүйелеуге көмектеседі. Сондықтан ауруханаға түсетін науқастардың, әсіресе, қарсылықтың азаюы, жергілікті иммунитеттің болмауы, иммунитет тапшылығы бар адамдар бүл клиницисттің барынша назарын аударып, бақылауға тиіс контингенті. Осыған байланысты белсенді жастағы адамдарға қарағанда к‚арсылық қабілеті томен егде және қартадамдар ауруханаларға көп түсетінін ескеру қажет. МККБИ-дің қауіп топтарына егде жастағы адамдардан басқа, иммундық жүйесі жетілмеуіне байланысты шала туылған нәрестелерді, эсіресе неврологиялык, бөлімшелердің науқастарын жатқызады [18]. Сондык‚тан МККБИ қоздырғыш көзінің негізгі категориясы науқастар, медициналык, персоналдар (кəсíби к‚ызметін атқарушы ретінде), сонымен қатар қоршаған орта (ауруханалық орта ретінде) болып табылады. Патогенді көздерінің негізгі санаттары науқастар болып табылады, сонымен бірге қоршаған орта (аурухана) жəне медицина қызметкерлері (олардың кәсіби қызметін орындау кезінде). Осыған байланысты айта кету керек, МККБИ дамуының екі түрі бар: зарарланудың экзогендік және эндогендік түрлері [19,20]. Инфекциялық нозологияға қатысты ең қауіптісі экзогендік жол болып табылады, сонымен к‚атар, эндогендік жол анык‚талган жағдайларда зертханалық мамандар экологиялық объектілердің штаммдары бар клиникалық изолятгарға салыстырмалы талдау жүргізіп қана қоймай, сонымен бірге ықтимал дисбиотикалық бұзылулармен алынған нәтижелерді саралау керек. Бұл дэрігер үшін де маңызды мəселе болып табылады. Мысалы, ауруханалык, штаммының пайда болуы туралы сұраққа, бағалау критерийлерін, яғни сипаттамалық белгілерге сайсілтеме жасау керек:

• жоғары бейімділік қасиеттері (ауруханада болуы үшін);
• экологиялық төзімділік;
• метаболизм ерекше икемділігі (өсу жəне көбею қажеттіліктеріне қарапайымдылығы);
• ағзаның спецификалық емес кедергілерге төзімділік қабілеті;
• тіндік тропизм;
• томен вируленттілік;
• полирезистенттілік (антимикробтык, агенттерге және дезинфекциялаушы агенттер, ультракүлгін жарық, және т.б. қоса алғанда, экологиялық факторлар, əсерíне төзімділігі.);
• организмде колонизациялау жəне соның салдары ретінде, ауруханада таралуыүшін басқа микрорганизмдерге қарағанда жоғары бәсекеге қабілетгілігі.

Аурухана штамдары (АШ) ең алдымен, сыртқы ортада ең тұрақты микроорганизмдердің арасында пайда болады [21]. Медициналык, көмек көрсететін дэрігердің дайындык, деңгейіне тікелей байланысты болатын, диагностиканың инвазивті эдістерін қолдану кезеңінде қоздырғыштың атипиялық орындарға (пиревраль, қуық қуысы, бірлескен қуысы және т.б.) түсуіне себеп болатын аурухана ортасы, яғни аурухана жағдайы аса қызығушылық тудырып отыр. Инфекция лық асқынулар этиотропты емінің тиімділігін арттыру және алдын алудың негізі ретінде микробтыɪ⅞ ландшафт өзгерісінің мониторингіне заманауи жағдайда негізгі рөлді атқаруы тиіс [7,9,23-29], себебі бүл мәселе бойынша бірегей пікірлер әлі де жоқ. Көп жағдайда микроэкологиялык, орга ерекшеліктерімен анықталған ауруханалық инфекция (АИ) сипаттамалары туралы зерттеушілер нэтижелерін келтіру жеткілікті [24-28]. Хирургиялық араласулардың ауқымын кеңейту, олардың ұзақтығын арттыру, микроорганизмдердің қасиеттерін озгертуɪ, антибиотиктерге жəне антиссптиктсргс төзімді штаммдардың гıайда болуы эпидемиологиялық салауаттылықты бағалаудың бастамасы болып табылатын, соматикалық бøлǐмдердɪ қоса алғанда хирургияда санитарлық-гигиеналық режи.мді [30] сақтауға жаңа, қатаң талаптар қоюды талап етеді.

Сонымен қатар, АІИ/МККБИ диагнозы нснің нсгізіндс қойылғанын нақтылау барлық бөлімшелерде оның ішінде соматикалық, неврологиялық, эндокринологиялық, пульмонологиялық бөлімдср тағы бір маңызды мəсслс, зерттеулерді егжей-тегжейлі зерделеуді талап етеді, өйткені медициналық көмек корсету тек емделушіге гана емес, медициналық қызметкср үшін дс қауіпсіздік қамтамасыз стуі тиіс. Әртүрлі функционалды бөлмелерде жəне кеңселерде (соматикалық қызметтерді қоса алғанда) жұмыс режимі кез-келген сɔтте қызмстксрлсрдің жскс қорғану жəне қауіпсіздік ережелерін, қолғаптарды міндетгі түрде дезинфекциялауды, қоқыс материалдарын, бір рет қолданылатын құралдарды жəне төсск-орындарды, олардың қолданыстағы жəне жалпы тазалауды талап етеді [31]. Кəсɪптíк инфекцияны болдырмаудың негізгі қағидаларының бірі санитарлық-эпидемиялық режимнің кез келген ММ-ні емдеу кезінде сақгалуын қамтамасыз ету болып табылады. АІИ-дің алдын алу багыттарының эрқайсысы инфекциялық агентті аурухана ішінде нақты жолмен тасымалдаудың алдын алу үшін бірқатар санитарлы-гигисналық жəне эпидемияга қарсы шараларды қарастырады. Бұл бөлмені, жабдықтарды, инвентаризацияны, науқастар мсн мсдициналық псрсоналдың жеке гигиенасын сақтауға, дезинфекцияны, стерилизацияны жəне эпидемияга қарсы медициналық қүралдарды зарарсыздандыруға қойылагын талаптарды ұйы.мдастыру бойынша жалпы ережелерді қамтиды. AIH пайда болуының негізгі қауіпті факторлары мыналар болып табылады: қызмстксрлср арасында тұрғындардың шгаммдарының тасымалдаушылар санының артуы, аурухана штамдарын қалыптастыру, ауаның ластануын артуы, қоршаған ортаның объектілері мен қызметкерлсрдің қолы, диагностикалық жəне терапсвтік манипуляциялар, науқастарды орналастыру мен күту ережелерін сақтамау жəне т.б. AIH тагы бір үлкен тобы ішек инфекциялары [5,33].

WBI/IMSM санының өсу себептері туралы, Н.Шибачсва жəне оның авторлары хабарлайды (РФ, 2014):

• Өзіндік экологиясы бар ірі аурухана кешепдерін қүру:
• науқастардың жоғары тығыздығы, олардың тұрақты жəне жақын кеңістікте тығыз қарым-қатынасы;
• жаңа ұжымдарды үнемі қалыптастыру -басқа бөлімгс ауыстыру, ауруханаға жатқызу, шығару;
• медиципалық қызметкерлердіц коп саны; шартгы патогенді микроорганизмдердің бірқатар шта.ммдарының айналымы;
• Инвазивті медициналық-диагностикалық манипуляциялар кезінде, медициналық техниканы пайдалану ксзіндс инфскциялық агснттерді берудің жасанды механизмін қалыпгастыру;
• Науқастарды, дснсаулық сақтау мсксмслеріндегі медицина қызметкерлерін тығыз байланыстыру жолымен патогенді заттарды берудің табиғи механизмдерін белсендіру;
• Науқастар мсн медицина псрсоналының арасында инфекция көздерінің айтарлықтай саны;
• Ксң таралған, жиі бақыланбайтын, ауруларды емдеу жəне алдын-алу үшін антибиотиктерді қолдану микроорганизмдердің дәрілік тұрақтылығын қалыгітастыруга ықпал етеді;
• Kon гөзімді микроорганизмдсрдің ауруханаішілік штамдарын қалыптастыру;
• Қоршаған ортаның қолайсыз экологиялық факгорларының, халықтың тұрмыс жағдайындағы өзгерістердің салдарынан организмніц қорганыш күштерініц азаɪоы бар науқастардың үлесін арттыру;
• Егде жастағы науқасгар арасында таралу;
• Диагностикалау мен емдеудің кешенді эдістсрін қолдану, оларда дезинфекция мсн зарарсыздандырудың арнайы əдǐстерǐн талап ететін және көбінесе шырышты қабаттар мен тсрігс жарақат əкслсдí, инфекция қоздырғыштарының енуіне ықпал етеді;
• Амбулаториялық клиникалар, жеке меншік клиникалар арқылы халыққа көрсетілстін мсдициналық қызмсгтсрдің көлсмі мсн түрлерін ұлғайту;
• Жалпы халық арасында жұқпалы аурулардың, соның ішіндс əлсумсттíк маңызы бар инфекциялардың (гепатит, АИТВ-инфекциясы, туберкулез жəне басқалар) өсуі денсаулық сақтау мекемесінде сырқаттану мен ауруханаға жатқызу қаупін арттырады;

• АІИ-дің маңыздылығын дәрігерлердің бағаламауы. АІИ бөлімі (пневмония, пиелонефрит, цистит, терінің қабыну аурулары, терì астындағы тіндер жəне т.б.) инфекциялық емес патология ретінде қарастырылады жəне науқастың қоршаған оргасындағы қажетгі шаралар орындалмайды, бұл АІИ-нің одан әрі таралуына әкеледі;
• Денсаулық сақтау мекемесіндегі санитарлық және эпидемияға қарсы режимді бұзу АІИ ауруының және аурудың пайда болуының өсуіне ықпал етеді. [34]. Бактериялық табиғаттың жетекші патогенділері туралы толық аппарат, жақсы зерттелген микроорганизм (терінің, ішектің және басқа шырышты қабаттардың норма норма өкілі) бола отырып, кез келген локализацияның жүқпалы және қабыну үрдістерін бастағандықтан, көңіл аударуды жалғастыра беретін алтын стафилокоққа ток,тала кеткіміз келеді. Евстропов А.Н. авторларымен бірге 2002 ж. эксперименталды стафилококк инфекциясының динамикасындағы жекелеген паренхималык, органдарда құрылымдық өзгерістерді зерттей отырып, эволюциялық адаптивті әлеуетке ие микроағзалар ретінде стафилококк сияк‚ты позицияларды анықтайтын микробты жоюдың эртүрлі қарқындылығын анықтады [2,22].

Сонымен, МККБИ-ды сипатгай келе, бүл жұқпалы аурулар санаты "классикалык," инфекцияларынан айырмашылығы бар эпидемиологиялық ерекшеліктеріне не бола алады, бүл олардың тартымдылығы. Олар эпидемиологиялык, жəне жұқпалы процестердің ерекшеліктерін, сондай-ақ зертханалық мамандар, клиникалык, энидемиологтармен клиникалык, дəрìгерлермен тығыз эрекеггесуді талап ететін МККБИ-дың пайда болуына, күтіміне және таратылуына тән механизмдер мен факторлардың ерекшеліктерімен көрінеді. Энидемияға қарсы режим мен дезинфекция ережелерін сақтау, бірінші кезекте, АІИ/МККБИ ауруларының алдын алу жəне медицина к‚ызметкерлерінің денсаулығын сақтау болып табылады. Т.В.Комиссарованың қорытындысын келтірген дүрыс (2014 ж.) Жүқпалы қауіпсіздікті қамтамасыз ету бұл əрбìр медицина қызметкерінің қызметі. Мәселен, медициналық ұйымның кезкелген қызметкері МККБИ-дың алдын-алу шараларын орындамай, жұқтыру қаупіне ұшырауы мүмкін, əр к‚ызметкердìц жеке үлесіне.

сауаттылық қабайланысты [3]. Клиникалык, мамандықтардың өздерінің аурулары бар екені белгілі; олардың этиологиясы мен патогенезін, симптом-кешенін және ағымын зерттеу, емдеу және алдын-алу мүмкін, осыған байланысты негізгі білімді қажет ететін, профилактикалык, медицина мәселесін жоғары дәрежелі маманның ой өрісін түпкілікті қалыптастыру үшін дэлелдемелі негізмен [35] зерггеу туралы аппарат қосуға болады. Медицина к‚ызметкерлерí арасында әртүрлі жүқпалы аурулардың таралуын ескерсек, медициналык, қызметкерлерді инфекцияға к‚арсы алдын алу жəне эпидемияға қарсы жаңа шараларды әзірлеу қажет [36,37]. Аурухана эпидемиологы ауруханада айналысатын микроорганизмдердің сезімталдығын ескере отырып, дезинфекциялаушы жəне зарарсыздандыратын агенттерге қойылатын талаптарды тұжырымдау керек, қажет болған жағдайда дезинфекциялау жəне зарарсыздандыру жабдығының түрін анықтайды [38] және М¥ қызметкерлеріне мүмкіндігінше қол жетімді болуға тиіс. Жбғарыда айтылғандардың бэрін қорытындылай отырып, диагностиканың сапасын жоғарылату проблемалары, сондай-ақ емдік көмек көрсетуді жақсарту жəне МККБИ алдын алу үшін үйымдастырушылык, шаралардың тиімділігін бағалау практикалық қоғамдық денсаулық сақтау мекемелерінің кез-келген профилі үшін маңызды екендігін атап өткім келеді [39-41]. Стационарлық және амбулаториялық-емханалық көмек мамандануы, медицина кадрларын даярлау деңгейіне эсер етіп, жеке саладағы мамандықты жақсартуға экеліп соқтырады, сонымен бірге медицина қызметінің басқа профильдерін білу түрінде жалпы медициналық сауатгылыкдың жоғалуына əкеледí. Алайда, бүл қүбылыстар объективті және заңды болып табылады. Дегенмен, тар мамандандырудың қалыптасуы аясында тіпті жалпы медициналык, білімдер мен дағдылар деңгейін үстап тұру мінсіз болып қалады [42]. Қазіргі проблемаларды шешуге жəне МККБИ-дың пайда болуына диагностикалау жəне алдын-алу мәселелерін іздеу қазіргі заманғы қадағалаудың тиімсіз компоненттерін алып тастағанда, өзара эрекеттестікті күшейту жəне алынған нәтижелерді денсаулық сақтауға енгізу мақсатында пәнаралық байланыстарды нығайту болып табылады.

ƏДЕБИЕТТЕР

1. Марченко А.И. Научно-организационное обоснование профилактики инфекций, связанных с оказанием медицинской помощи, путем совершенствования дезинфекционных мероприятий: автореф. дис. д-ра мед. наук. Иркутск, 2013. 38 с.
2. Афанасьевская Е.В. Сравнительная характеристика видового состава и биологических свойств микроорганизмов, изолированных от больных различных отделений хирургического стационара: автореф. дис. канд. мед. наук. Пермь, 2005. 52 с.
3. Комиссарова ТВ. Основные принципы инфекционной безопасности лечебно-диагностического процесса в медицинской организации // Бюл. СО РАМН. 2014. Т. 34, № 6. С. 97-101.
4. Храпунова И.А. Влияние внутрибольничной микрофлоры на здоровье медицинских работников, infomcdfarmdialog.ru.
5. Akumkuh В.Г. Группы внутрибольничных инфекций и системный подход к их профилактике в многопрофильном стационаре // Эпидемиология и инфекционные болезни. 2003. № 5. С. 15-19.
6. ВОЗ. Безопасность пациентов (докл. Секретариата), 59-я сессия 59/22 4 мая 2006 г.
7. Зуева Л.П. Опыт внедрения системы инфекционного контроля в лечебно-профилактических учреждениях. СПб.: СПбГМА. 2006. С. 235-236.
8. Дмитриенко О.А., Шагинян И.А., Прохоров В.Я. и др. Молекулярно-генетическое тигɪированис мстициллин-рсзистснтных штаммов // Журн. микробиол., эпидсмиол., иммунобиол. 2005.№ 4. С. 46-52.
9. Гудкова Е.И., Чистенко Г.Н., Сивец Н.Ф. и др. Внутрибольничные инфекции в Республике Беларусь: перспективы профилактики и борьбы // Сепсис: вопросы клинической патофизиологии, эпидемиологии и интенсивной терапии: матер, межрегион, науч.-практ. конф. Кемерово, 2006. С. 38-45.
10. Шикина И.Б., Кошель В.И., Восканян Ю.Э. и др. Пути обеспечения безопасности пациентов в многопрофильном стационаре: метод, рекомендации. Ставрополь, 2006. 27 с.
11. Кулаков В.И., Барашнев Ю.И. Main principles of infectious safety of medical-diagnostic Новорожденные высокого риска (новые диагностические и лечебные технологии). M., 2006. С. 44-151.
12. Назаренко Г.И.. Киıикун А.А. Клиническая оценка результатов лабораторных исследований. M., 2006. 345 с.
13. Озерова О.Е., Кудашов Н.И., Орловская И.В. и др. Роль эхоэнцефалографии в оценке структурных изменений головного мозга у новорожденных с внутриутробной герпес-цитомегаловирусной инфекцией // Ультразвуковая диагностика в акуш., гинекологии и педиатрии. 2000. №3. С. 201-211.
14. Внутрибольничные инфекции /под ред. Р. Венцела: пер. с англ. 2-е изд., перераб. и доп. M.: Медицина, 2004. 840 с.
15. Зуева Л.П. Опыт внедрения инфекционного контроля в лечебно-профилактических учреждениях. СПб.: ГОУ ВПО СПбГМА, 2003. 264 с.
16. Шкарин В.В., Ковалишена О.В. Эпидемиология и профилактика госпитальных инфекций: состояние проблемы, достижения и перспективы // Нижегородский медицинский журнал. 2005.№ LС. 25-35.
17. Марченко А.Н. Научно-организационное обоснование профилактики инфекций, связанных с оказанием медицинской помощи, путем совершенствования дезинфекционных мероприятий): автореф. дис. док. мед. наук. Иркутск, 2013. 46 с.
18. Ячменев Н.И., Труханова Л.П., Зализняк Н.А., Яшков Е.П. Результаты обследования на ВИЧ-инфекцию трупов // Матер. I Рос.науч.-практ.конф. по вопросам ВИЧ-инфекции, СПИД и парентер. гепатитов. Суздаль, 2001. С. 81-83.
19. Авхименко М.М. Меры снижения риска возникновения инфекционных заболеваний у персонала лечебно-профилактических учреждений И Медицинская сестра. 2013. № 5. С. 21-24.
20. Измайлов Д.В. Вирусные гепатиты как профессиональные заболевания: тез. докл. IV Рос. науч.-практ. конф. // Гепатит В, C и D-проблемы диагностики, лечения и профилактики". M., 2001. С. 147-149.
21. Глотов Ю.П., Малков А.Е. О профилактике профессионального инфицирования медицинских работников гемоконтактными инфекциями // Казанский медицинский журнал. 2013. № 2, т. 93. С. 348-351; Решение проблемы внутрибольничной инфекции // Сестринское дело. 2013.№ 7. С. 23-23.
22. Eecmponoe А.Н., Пименова Ю.А, Захарова Л.Н, Агеева Т.А. Морфофункциональная характеристика лимфоидных органов при стафилококковой инфекции // Инфекция и иммунитет. 2012. Т. 2, №1-2. С. 261.
23. Широкова И. Ю. Эпидемиологические и микробиологические особенности инфекций, обусловленных коагулазоотрицагельными стафилококками: автореф.дис. канд. мед. наук. Нижний: Нижегород. гос. мед. акад.., 2014. 177 с.
24. Дехнич А.В., Данилов И.А. Даптомицин: обзор фармакологических, клинических и микробиологических параметров // Клиническая микробиология и антимикробная химиотерапия. 2010.Т. 12. №4. 96 с.
25. Степаненко И.C., Грабова ТВ., Котькин А.И. Изучение микробиота зева студентов Медицинского института и определение антибиотикочувствительности выделенных штаммов гемолитических стафилококков // Фундаментальные исследования. 2014. №4-3. С. 601-605.
26. Всемирный альянс по безопасности пациентов. Глобальная задача по обеспечению безопасности пациентов 2005-2006. Чистая помощь безопасная помощь. Всемирная организация здравоохранения, 2006. 36. www.who.int/patientsafety
27. Девличарова Р.Ю., Засыпкина Е.В. Фактор выгорания сестринского персонала в условиях рисков // Бюл. мед. Интернет-конференций. 2016. Vol. 5, Iss. 4. Р. 293-295.
28. Синдром эмоционального выгорания медицинских работников как объект психологического исследования // Вестник ТПГУ. 2009. № 11 URL: http: // cyberleninka.ru/article/n/sindromemotsionalnogo-vygoraniya-meditsinskih-rabotnikov-kak-obekt-psiholoqicheskoqo-issledovaniva (дата обращения: 21.01.2013.
29. Любимова А.В. Эпидемиологический надзор за инфекциями, связанными с оказанием медицинской помощи, в отделениях реанимации новорожденных: автореф. дис. д-ра мед. наук. Санкт-Петербург, 2011. 23 с.
30. Гостищев В.К., Буянов С.H., Гальперин Э.И. Антибактериальная профилактика инфекционных осложнений в хирургии // Методические рекомендации. Glaxo Wellcome, 2000. 18 с.
31. Онищенко Г.Г. Заболеваемость внутрибольничными инфекциями в Российской Федерации // Гигиена и санитария. 2008. № 3. С. 4-6.
32. О мерах по развитию и совершенствованию инфекционной службы в Российской Федерации: приказ № 220 от 17 сен. 1993 г. Мин-во здравоохранения РФ. M., 1993. 48 с
33. Сергевнин В.И. и др. Пути совершенствования микробиологического мониторинга в системе эпидемиологического надзора за внутрибольничными гнойносептическими инфекциями // Казан, мед. журн. 2007. № 5. С. 725-728.
34. Шибачева Н.Н., Орлова С.H., Копыиıева Е.Н., Машин С.А., Калистратова Е.П. Организация работы медицинских учреждений по профилактике инфекций, связанных с оказанием медицинской помощи: учеб, пособие для врачей. Иваново: Минздрава России, 2014. 113 с.
35. Свирский А.В., Хромова А.В. УМКД. М3.РФ. государственное бюджетное образовательное учреждение высшего профессионального образования "Северный государственный медицинский университет". Архангельск, 2013.
36. Дроздова О.M., Балыбина О.А, Рычагов И.П. Распространенность острой инфекционной патологии у медициского персонала в стационаре // Фундаментальные исследования РАЕ. 2007. №4.
37. Маркович Н.И. Роль врача-эпидемиолога в современной больнице // Медицинский альманах. Организация здравоохранения и общественное здоровье. Пермский край. №2/32, 2014. С. 21-24.
38. Сергевнин В.И, Зуева Н.Г, Азанов П.Б. и др. Устойчивость к дезинфектантам и антисептикам клебсиелла пневмониа, выделенной, выделенной в акушерском стационаре при неединичной заболеваемости ГСЗ // Дезинфекционное дело. 2011. № 3. С. 41-45.
39. Васильев В.С. и др. Структура летальности в Гродненской областной инфекционной клинической больнице И Здравоохранение Белоруссии. 2002. № 7. С. 29-30.
40. Васильев А.В. и др. Анализ, структура и причины отказов больных при госпитализации в инфекционный стационар H Медицинские новости. 2007. № 13. С. 39-49.
41. Цыркунов В.М. и др. Качество диагностики в процессе госпитализации больных в инфекционный стационар: отказы, причины, контингент // Инфекционные болезни. 2007. №4. С. 51-58.
42. Васильев В.С., Богуцкий М.И.. Васильев А.В., Цыркунов В.М. Непрофильная летальность в инфекционном стационаре как показатель качества диагностики инфекционных и нсинфскционных болезней // Журнал Гродненского государственного медицинского университета. 2011. №3.