Другие статьи

Цель нашей работы - изучение аминокислотного и минерального состава травы чертополоха поникшего
2010

Слово «этика» произошло от греческого «ethos», что в переводе означает обычай, нрав. Нравы и обычаи наших предков и составляли их нравственность, общепринятые нормы поведения.
2010

Артериальная гипертензия (АГ) является важнейшей медико-социальной проблемой. У 30% взрослого населения развитых стран мира определяется повышенный уровень артериального давления (АД) и у 12-15 % - наблюдается стойкая артериальная гипертензия
2010

Целью нашего исследования явилось определение эффективности применения препарата «Гинолакт» для лечения ВД у беременных.
2010

Целью нашего исследования явилось изучение эффективности и безопасности препарата лазолван 30мг у амбулаторных больных с ХОБЛ.
2010

Деформирующий остеоартроз (ДОА) в настоящее время является наиболее распространенным дегенеративно-дистрофическим заболеванием суставов, которым страдают не менее 20% населения земного шара.
2010

Целью работы явилась оценка анальгетической эффективности препарата Кетанов (кеторолак трометамин), у хирургических больных в послеоперационном периоде и возможности уменьшения использования наркотических анальгетиков.
2010

Для более объективного подтверждения мембранно-стабилизирующего влияния карбамезапина и ламиктала нами оценивались перекисная и механическая стойкости эритроцитов у больных эпилепсией
2010

Нами было проведено клинико-нейропсихологическое обследование 250 больных с ХИСФ (работающих в фосфорном производстве Каратау-Жамбылской биогеохимической провинции)
2010


C использованием разработанных алгоритмов и моделей был произведен анализ ситуации в системе здравоохранения биогеохимической провинции. Рассчитаны интегрированные показатели здоровья
2010

Специфические особенности Каратау-Жамбылской биогеохимической провинции связаны с производством фосфорных минеральных удобрений.
2010

Солтүстік қазақстан аймақтарындағы «Д» дәруменшің тапшылығы және оның салдары

Андатпа

Технология дамыған заманда адам ауруларының көпшілігі «жасаруда». Бұл жасаруда ағзадағы «Д» дәрумені мөлшерінің аздығы немесе тапшылығының орны жоқ емес. Экономикасы дамыған елдерде бұл дәруменнің адам ағзасындағы маңызы жан-жакты зерттелген. дегенмен біздерге соңғы 20 жылға дейін бұл «күн дәруменінің» тек тірек-қимыл жүйесіндегі орны белгілі болды. Бүгінгі күнде «Д» дәрумені жеткіліксіздігі мен тапшылығы балалардағы рахит ауруының себеппгісі ғана емес, сонымен қатар жүрек-тамыр жүйесі аурулары. иммундық жүйе бұзылыстары. метаболиттік синдром және ісіктік аурулар арасындағы тікелей байланыс дәлелді медицинада рандомизирленген және когортты зерттеу әдістерімен дәлелденген.Соңғы деректерге сүйенсек. әлемнің жартысында «Д» дәруменінің тапшылығы анықталған. Соның ішінде Қазақстан халқының 90% «Д» дәрумені жеткіліксіздігі мен тапшылығы себебінен түрлі аурулардан зардап шегуде. Солтүстік аймақ түрғындарының «Д» дәрумені жеткіліксіздігі мен тапшылығы қауіп тобының алдыңғы қатарында болуының бірден-бір себебі - қыс мезгілінің салыстырмалы түрде ұзақ бо.іуы есебінен жыл бойында күн көзінің аз болуы. Екінші ретге еңбек ету стилінің өзгеруі: өткен ғасырдың қол еңбегін бүгінде автоматтандырылған техника іске асыруда және адамдар жиі ой еңбегімен. яғни күн көзінен таса - офистік мекемелерде қызмет етуде. Бұл жұмыста «Д» дәрумені жеткіліксіздігі мен тапшылығы салдарынан туындаған ағзадағы әртүрлі аурулармен корреляциясы қысқаша баяндалады және Петропавл қаласы тұрғындарының «Д» дәрумені жеткіліксіздігі мен тапшылығының соңғы жылдағы сараптамасы көрсетіледі.

Kipicne

Адам ағзасындағы «Д» дәруменінің маңызы көп қырлы. Соңғы зерттеулерге сүйенсек, «Д» дәруменінің жан-жақты жұмысы осы дәрумен рецепторларының (VDR) адам ағзасында 40-тан аса тіндерінде кездесуімен түсіндіріледі [1]. «Д» дәруменінің сәйкес рецепторларымен әрекеттесетін белсенді түрі - кальцитриол. Бұл үрдістердің қалыпты жүруі күн сәулесі арқылы көп мөлшерде теріде «Д» дәрумені алғызатының белсеніп, кальцитриол және аз мөлшерде алиментарлы жолмен кальцидиолдың ағзадағы қорына тура негізделген. Қан сарысудағы 25(OH)D - «Д» дәруменінің жалпы жағдайының негізгі көрсеткіші болып табылады. Алайда, 25(OH)D қан сарысуындағы нақты оңтайлы деңгейіне қатысты ұсыныстар жоқ. Дегенмен, «Д» дәрумені тапшылығы - 25(OH)D деңгейі 50 нмоль/л-ден (20 нг/мл) томен мөлшер. Ал, 25ОН D деңгейі 50-ден 75 нмоль/л-ге дейін болғанда (20-30 нг/мл), бұл «Д» дәрумені жеткіліксіздігінің көрсеткіші болып табылады. Сонымен қатар, 75 нмоль/л (30 нг/мл)-дан 100 нмоль/л-ге дейінгі 25(OH)D деңгейі «Д» дәруменінің қалыпты деңгейін білдіреді. Ағзада дәрумендердің тапшылығының орны болғандай, бұл заттармен улану да зерттелген. «Д» дәруменінің интоксикациясы сарысудағы 25(OH)D деңгейі 150 нг/мл-ден асқанда анықталады [2].

Тірек-қимыл жүйесінде «Д» дәруменінің жеткіліксіздігі мен тапшылығынан балаларда рахит, ересектерде остеопороз, сүйек сынулары, бүлшықет күшінің төмендеуі салдарынан жиі құлау байқалған [1,3].

D. Llewellyn және D. Lee зерттеулерінде адамның когнитивті қасиеттері мен «Д» дәрумені жеткіліксіздігінің арасында тікелей байланыс анықталған. Барлығы 3113 егде жастағы ер адамдар қаралды, калцидиол деңгейі томен пациенттер мәліметтерді өңдеудің және психологиялық тесттерге жауап берудің томен жылдамдығын көрсетті [4,5]. Егде жастағы Альцгеймер ауруы мен «Д» дәруменінің тапшылығы арасындағы байланыс анықталған [6].

Жаңа туылған нәрестелерде, жасөспірімдерде аллергиялық реакция жылдан- жылға кең етек алуда. Соның ішінде бронхиалды астманың дамуында «Д» дәруменінің жеткіліксіздігі мен тапшылығы себепкер екендігі зерттелген [7]. «Д» дәруменінің жоғары иммуномодуляциялық тиімділігін ескере отырып, оның ағзадағы деңгейі иммундық жүйені ынталандыру арқылы шашыранды склероз, артрит, қант диабеті Ітипі, склеродермия сияқты аутоиммунды аурулардың қарқындылығын тиімді төмендететін және мүшелер трансплантациясында оң эсер ететін маңызды фактор деп саналады [8].

Төрт жыл ішінде жүргізілген клиникалық зерттеулерде Д витаминінің 1100 халықаралық бірлік мөлшерінде тағайындалуы (IU) қатерлі ісік ауруының қаупін 60% төмендететіні анықталды. [9,10] Бұл да «Д» дэруменінің қабынуға қарсы қасиеттерінің біріне негізделген. Өзін-өзі сақтауға, бөгде агенттерден тіндерді тазалауға адам ағзасында аутофагия жүйесі жауапты. Осы үрдістер тізбегінде «Д» дэрумені мен VDR кешенінің орны ерекше. Аталған кешен арқылы адам өмірінің үзаруы мен ісіктік жасуша дамуының тежелуі тэжірибеде анықталған [11,12].

Сонымен қатар, «Д» дэруменінің жеткіліксіздігі мен тапшылығы жүрек-тамыр жүйесі ауруларының ішінде жүректің ишемиялық ауруы, артериальді гипертензия, созылмалы жүрек жеткіліксіздігі жэне балалар мен ересектердегі май алмасу бүзылыстарында орын алғандығы зерттелген [13]. Артық салмақты адамдарда «Д» дэруменінің жеткіліксіздігі мен тапшылығы өте жиі байқалады, бүл жасына, жынысына, ұлтына тэуелсіз [14]. Репродуктивті салада «Д» дэрумені тағайындалған науқастарда аталық жыныс жасушалары түзілуінің белсенділігі жэне тестостерон гормонының бөлінуі артқан [15]. Сондай-ақ, жүктілік кезінде қабылданған «Д» дэрумені ауыр гестациялық жағдайлардың болу қаупін төмендетеді деген тұжырым бар [16].

Зерттеу әдісі

Петропавл қаласы тұрғындарының «Д» дэруменінің тапшылығы қаншалықты жиілікпен кездесетінін сараптау мақсатында қалалық жеке меншік клиника- диагностикалық лабораториядан тексерілген науқастардың талдау нэтижелері алынды.

Зерттеу нәтижесі

Зерттеу нэтижесінде, 2019 жыл бойына барлығы 5032 науқас тексерілген, орташа есеппен қала тұрғындарының 92% астамында «Д» дэруменінің жеткіліксіздігі мен тапшылығы анықталды (ескеретін жайт бул тек 1 гана клиника-диагностикалык; лаборатория мәліметі).

Қорытынды

Осы жүмысты қорытындылай келе, «Д» дэруменінің жеткіліксіздігі мен тапшылығын емдеу жэне оны болдырмау - түрлі аурулардың алдын-алу деп түсінеміз. ««Күн дэруменінің» орнын толықтыру үшін күніне кем дегенде 10-15 мин күн көзінде болсаңыздар жеткілікті» деп кеңес береді Бостон университетінің профессоры Майкл Холик [17]. Дегенмен, бүл ережені солтүстік полюске жақын орналасқан аймақтарда үстану қиын. Сондықтан жоғарыда қарастырылған жағдайларды болдырмас үшін, қан сарысуындағы «Д» дэруменінің мөлшерін анықтауға кеңес беріледі. Талдау нэтижесіне қарай дэрігер-эндокринологпен «Д» дэруменінің емдік немесе профилактикалық дозасы тағайындалады.

Әдебиет:

  1. Шварц Г.Я. Ренессанс витамина D: молекулярно-биологические, физиологические и фармакологические аспекты. Медицинский совет, 2015, 18: 102-110./ Shvarts GYa. Vitamin D renaissance: molecular biological, physiological and pharmacological aspects. Meditsinskiy sovet. 2015, 18: 102-110.
  2. Holick MF, Binkley NC, Bischoff-Ferrari НА, et al.Evaluation. treatment, and prevention of vitamin D deficiency: An endocrine society clinical practice guidelin, J Clin Endocrinol Metab, 2011, vol. 96 (pg. 1911-30) PubMed.
  3. Мальцев C.B., Мансурова Г.Ш. Метаболизм витамина D и пути реализации его основных функций. Практическая медицина, 2014, 9: 12-18./ Maltsev SV, Mansmova GSh. Vitanun D metabolism and ways of implementation of its basic functions. Practicheskaya Medicina, 2014, 9: 12-18.
  4. Llewellyn DJ. Langa KM, Lang IA. Serum 25-Iiydroxyvitamin D concentration and cognitive impairment. J. Geriatr. Psycliiatry Neurol., 2009, 22(3): 188-195.PubMed.
  5. Lee DM, Tajar A, Ulubaev A, Pendelton N, O’Neill TW, O’Connor DB. Association between 25- Iiydroxyvitamin D levels and cognitive performance in middle-aged and older Emopean men. J. Neurol. Neurosmg. Psycliiatry, 2009, 80: 722-729. PubMed.
  6. Medhat E1Rashed L2, Abdelgwad M2, Aboulhoda BE3, Klialifa MM45, El-Din SS Exercise enhances the effectiveness of vitamin D therapy in rats with Alzheimer's disease: emphasis on oxidative stress and inflammation. The Department of Medical Biochemistry and Molecular Biology, Faculty of Medicine. Cairo University, Cairo. Egypt, dr-engy-abdelmegeed@hotmail.com. PubMed.
  7. Ali NS1Nanji KA Review on the Role of Vitamin D in Astluna. Family Medicine. The Aga Khan University. PubMed.
  8. Салухов B.B. Ковалевская E.A. Курбанова B.B, Военно-медицинская академия им. С.М. Кирова. Санкт-Петербург. Костные и внекостные эффекты витамина D.a также возможности медикаментозной коррекции его дефицита. «Медицинский совет» • №4. 2018, 94-99.
  9. Mondul AM. Weinstein SJ. Layne TM, Albanes D Vitamin D and Cancer Risk and Mortality: State of the Science. Gaps, and Challenges. PubMed.
  10. Remelli F11Vitali A1-Zmlo A1-Volpato S.1 Vitamin DDeficiency and Sarcopenia in Older Persons-Department OfMedical Sciences. University of Ferrara. 44121 Ferrara. Italy. PubMed.
  11. ILDepartment of Microbiologi . ChungnamNational University School of Medicine. Jungku. Daejeon. KoreaInnate immunity to mycobacteria: vitamin D and autophagy. Iiayoungjtecnu.ac.kr PubMed.
  12. Li A1Zliang W1. Zhang H1. Yi BVitanunDZvitaminD receptor, autophagy and inflammation relevant diseasesDepartment of Neplirology. Tlurd Xiangya Hospital, Central Soulh University. Cliangslia 410013. China. PubMed.
  13. Role of Vitamin D in Patients with Heart Failure with Reduced Ejection FractionLin LM, Wu Y. Wu MF, Lin JX. Focus on the novel cardiovascular drug LZC696: from evidence to clinical consideration. Cardiovasc Drugs Ther. 2016;30:623-33.
  14. Walsh JS1Bowles S. Evans AL. Vitamin D in obesity.Mellanby Centre for Bone Research. University of Sheffield. Sheffield. UK. PubMed.
  15. De Angelis C1-Galdiero Ml-Pivonello C2-Garifalos F2-Menafra D2-Cariati F3 4Salzano C", Galdiero G2, Piscopo M2. Vccc A2. Colao A2. Pivonello RThe role of vitamin D in male fertility: A focus on the testis. LO S. & COLEMAN Sri. Naples. Italy-Dipartimento di Medicina Clinica e Cliimrgia, Sezione di Endocrinologia. Universita «Federico II» di Napoli. Naples. Italy.PubMed.
  16. Palacios C1-De-Regil LM2-Lombardo LK3-Pena-Rosas JPVitamin Dsupplcmentation during pregnancy: Updated meta-analysis on maternal outcomes. Nutrition Program. Department of Human Development, Graduate School of Public Health. University of Puerto Rico. San Juan. Puerto Rico. Electronic address: cristina.palaciosteupr.edu. PubMed.
  17. http: // lookbio.ru>vnezapnopopulyarizator-vitamina-dna...

Разделы знаний

Биология

Биология бөлімінде сіздер Қазақстанның ғылыми журналдарында жарияланған  ғылыми және тәжірибелі биология бойынша көптеген мақалалар мен баяндамаларды таба аласыздар.  Авторлар өздерінің жұмыстарында қазіргі билогияның негіздері, тарихы,  зерттеу бағыттары мен ғылыми зерттеулердің нәтжелері және биология ғылымының басқа да бөлімдері жайлы толық анықтама береді.

Медицина

Совокупность наук о болезнях, их лечении и предупреждении.

Педагогика

Бұл бөлімде сіздер педагогика пәні бойынша көптеген тақырыптарға арналған мақалалар мен баяндамаларды таба аласыз. Бұл мақалалар сіздерге түрлі педагогика жайлы ғылыми жұмыстарды жазуға бағыт-бағдар бере отырып, жаңа ғылыми ашылымдар мен тәжірибелік зерттеулердің нәтижелерін танып-білуге көмектеседі.

Психология

Психология бөлімінде психология пәні, міндеттері мен мақсаттары, психикалық құбылыстардың пайда болу заңдылықтары, психология бөлімінің тармақтары, психология ғылымының пайда болу тарихы, қалыптасуы және психологияның басқа да тақырыбындағы қызықты мақалаларды таба аласыздар. 

Социология

 Бұл бөлімде социология немесе әлеуметтану ғылымы жайлы, қоғамның қалыптасуы, жұмыс істеуі және даму заңдылықтары туралы мақалалар қарастырылған. 

Тарих

Бұл бөлімде сіздер тарих ғылымының түрлі тақырыбына жазылған көптеген ғылыми мақалаларды таба аласыздар. Бұл мақалалар сіздерге рефераттар мен баяндамаларды жазуға көмектеседі.

Техникалық ғылымдар

Мұнда келесідей ғылыми мақалалар жарияланады: физика-математикалық , химиялық, гелогия-минерология, техникалық және гуманитарлық ғылымдардың өзекті  мәселелері, ғылыми конференциялардың, семинарлардың материалдары, ғылыми-техникалық комиссияның қағидалары, техникалық білімнің мәселелері.

Филология

 Бұл бөлімде филология пәні жайлы, филологияның түрлі тақырыбына жазылған мақалалардың жиынтығы қарастырылған. 

Философия

Қазақстанның ғылыми журналдарында жарияланған  философия пәні бойынша ғылыми мақалалар. Бұл бөлімде қоғам тану жайлы көзқарастар, сонымен қатар қазақ халқының ұлы тұлғаларының философиялық көзқарастары келтірілген.

Халықаралық қатынастар

Халықаралық  қатынастар  бөлімінде сіздер Қазақстанның ғылыми журналдары мен жиынтықтарында жарияланған, мақалалар мен баяндамаларды табасыздар.  Авторлар өздерінің жұмыстарында халықаралық қатынастарды дамытудың жолдары мен оларды дамытудағы негізгі алғышарттарды қарастырады. Халықаралық экономикалық қатынастардың мемлекетті дамытудағы ролі мен маңызын ашып көрсетеді.  Мұнда сіздер халықаралық қатынастар, сыртқы экономикалық саясат тақырыбы бойынша көптеген материалдарды таба аласыздар.  

Экология

Экология

Экономика

Экономика бөлімінде сіздер Қазақстанның ғылыми журналдары мен жиынтықтарында жарияланған, мақалалар мен баяндамаларды табасыздар.  Авторлар өздерінің жұмыстарында материалдық игіліктерді өндіру, айырбастау, бөлу және тұтыну үрдісі кезінде адамдар арасында пайда болатын өндірістік қатынастарды дамытудың жолдарын қарастырады.  Мұнда сіздер экономика, экономикалық теория тақырыбы бойынша көптеген материалдарды таба аласыздар.  

Құқық

Құқық бөлімінде сіздер Қазақстанның ғылыми журналдары мен жиынтықтарында жарияланған, мақалалар мен баяндамаларды табасыздар.  Авторлар өздерінің жұмыстарында құқық туралы жалпы түсінікті ашады, құқықтық қоғамның қалыптасып дамуы жайлы және оның маңызын қарастырады. Мұнда сіздер құқық пәні тақырыбында жазылған көптеген материалдарды таба аласыздар.