Андатпа
Қоғамның даму жағдайында ерекше ойлайтын, шығармашылық тұлғаларға қажеттіліктер артуда. Қазіргі заманғы талаптарға сай мамандарды дәстүрлі даярлауда қалыптасқан білім, білік, дағдылар пәндік деңгейде қалып отыр. Білім беру жүйесі оқу пәндерінің аясын ғана емес, іс - әрекетімен жаңашыл ойлай алатын студенттерді даярлау барысымен қатар ұштасуы шарт. Қазіргі кезеңде жоғарғы оқу орнында білім берудің жаңашылдық бағытына сай, студенттердің қүндылық бағдарын терендетіп, жаңа технологияларды меңгертіп. шығармашылық дербестігін қалыптастыру - ЖОО - ның басты мақсаты.
Қоғамның даму жағдайында ерекше ойлайтын, шығармашылық тұлғаларға қажеттіліктер артуда. Қазіргі заманғы талаптарға сай мамандарды дәстүрлі даярлауда қалыптасқан білім, білік, дағдылар пәндік деңгейде қалып отыр. Білім беру жүйесі оқу пәндерінің аясын ғана емес, іс - әрекетімен жаңашыл ойлай алатын студенттерді даярлау барысымен қатар үштасуы шарт. Қазіргі кезеңде жоғарғы оқу орнында білім берудің жаңашылдық бағытына сай, студенттердің құндылық бағдарын тереңдетіп, жаңа технологияларды меңгертіп, шығармашылық дербестігін қалыптастыру - ЖОО - ның басты мақсаты. Өйткені қай елдің болмасын өсіп - өркендеуі, әлемдік ортада алдыңғы шептен орын алуы оның ұлттық білім беру жүйесінің жаңа сипаты - жаңа оқыту технологияларын, оқу ақпараттарын ұтымды қолдану, шығармашылық оқыту түрлерін кеңінен пайдаланумен тығыз байланысты. Оны елбасымыз Н.Назарбаевтың «Қазақстанның болашағы - қоғамның идеялық бірлігінде» атты еңбегінде: «...Бұл орайда шынайы нарықтық экономика, оның құндылықтарын насихаттауды ғана емес, қажетті тұтқаларымен дағдыларын игеруде де талап ететіні түсінуі керек. Қазақстанда мүндай тәсілдерді меңгерген мамандарды ауқымды түрде даярлауды жүзеге асыру қажет» - деп, мамандар даярлау мәселесін көтереді.
Олай болса, білім беру бағдарламасының негізгі мақсаты - білім мазмұнының жаңаруымен қатар, тиімді оқыту жүйесін енгізу және оқытудың әдіс - тәсілдері мен әртүрлі қүралдарын қолданудың тиімділігін арттыру [1]. Жаңартылған білім жүйесі студенттердің қүзыреттілігіне және оқу сапасына бағытталған бағдарлама. Жаңартылған білім берудің маңыздылығы - студент тұлғасының үйлесімді қолайлы білім беру ортасын қүра отырып, сын тұрғысынан ойлау, зерттеу жүмыстарын жүргізу, тәжірибеде қолдана білу, ақпаратты - комму ни кативті технология қолдану, қарым- қатынас орната алуға, жеке, жүппен, топта жұмыс жасай білу, функционалды сауаттылықты, шығармашылықты қолдана білуді және оны тиімді жүзеге асыру үшін қажетті тиімді оқыту әдіс - тәсілдерді (бірлескен оқу, модельдеу, бағалау жүйесі, бағалаудың тиімді стратегиялары) қолдану болып табылады [2].
Студенттерді оқытудың жаңа формалары мен әдістерін қарқынды іздеу және енгізу жүргізілуде. Осыған байланысты педагогтың өз алдына қойған негізгі міндеттерінің бірі мыналар болып табылады: ақпараттық құралдардың көмегімен оқыту; пән бойынша студенттердің қызығушылығын арттыру; күнделікті өмір тәжірибесіне оқу үрдісін өзара байланыстыру, өмірдегі кез - келген жағдайларға жылдам бейімделу.
Осылайша, сапалы жаңа білім беру жүйесінің негізгі міндеті студенттердің пән бойынша түрақты қызығушылығын қамтамасыз ету, сондай - ақ ғылыми ізденістерге
тарту болып табылады. Болашақ мамандығын оқыту және игерту үшін, студенттерді ең алдымен психологиялық тұрғыдан ішкі жан - дүниесін дұрыс бағыттай білу керек. Болашақ маман ретінде студент әлеуметтік және кәсіби дағдыларды меңгеруді түсінуі керек және оларды іс жүзінде қолдана білуге қабілетті болады. Педагогтың алдына қойылған міндеттерін шешуге көмектесетін жаңашыл әдістер мен оқыту технологиялары: шығармашылық және сын тұрғысынан ойлау; қарым-қатынас жасау қызметі; өзгелердің мәдениетін және көзқарастарына құрметпен қарау; жауапкершілік; білімді шығармашылық тұрғыда қолдана білу қабілеті; жағдаяттарды шешу қабілеті; ғылыми - зерттеу дағдылары; жеке және топпен жұмыс істей білу қабілеті; ақпаратты - коммуникативті технология саласындағы дағдылар жатады.
Студенттердің қызығушылығын арттыруға сәйкес, педагог тиімді оқыту формасын таңдайды. Болашақ маманның жеке қасиеттерін қалыптастыруда тиімді оқыту әдістері маңызды рөл атқарады. Бұл әдістер студенттерге жаңа білім алудың белсенді жолдарын үйретуге, әлеуметтік белсенділіктің жоғары деңгейін меңгеруге, сонымен қатар студенттердің шығармашылық қабілеттерін ынталандыруға және оны өмірлік тәжірибеге қолдануға мүмкіндік береді. Білім беруді дамытудың жаңа қағидаларын түсіну және қажетті құзырлықтарды білгенде ғана студенттер оқытудың тиімді әдістерін дүрыс пайдалана алады. Осының негізінде әрбір білім алушы өздерінің идеяларын ұсынып, шығармашылық жүмыс жасау мүмкіндігіне ие бола алады. Білім беру жүйесіндегі инновациялық технологияларды қолданудың өзектілігі оқу процесінің тиімділігі мен тиімділігіне сүраныстың артуымен байланысты [3].
Сондықтанда қазіргі тиімді оқыту әдістері - білімді, іскерлікті және дағдыларды беру емес, сонымен қатар жеке нәтиже ретінде студенттің және болашақ азаматтың белсенді ұстанымын қалыптастыру болып табылады [4].
Білім беру кезінде студенттердің ізденуі мен зерттеу дағдыларын қалыптастыра отырып, пәнге деген қызығушылықтарын арттыру мақсатында қолданылатын технологиялар өте көп. Солардың бірі «Сыни тұрғыдан ойлау технологиясы».
Әрбір білім алушылар үшін білім алу үрдісі мен нәтижесі басты мэселе болып табылады жэне ол өз кезегінде студентке мэселені өз бетімен шешуге жагдай жасайды.
Бұл оқытудың тиімді эдісі Жоғары оқу орындарындағы «Білім» мамандықтары 1 - 4 курс студенттеріне қолдануға бағытталған.
Қорытындылай келе, Жоғары оқу орындарында студенттерге тиімді оқытудың эдістерін үйрету үшін, педагог студенттермен жұмыс істеуде жаңашыл эдістерді ұтымды пайдалану негізінде толыққанды дағдылар мен білімге ие болуы керек. Бұл өз кезеңінде, студенттермен жүмыс істеу үшін педагогтың сыни тұрғыдан ойлауын, ойлау қабілетін дамытуын, білімді шығармашылық тұрғыда қолдана білу қабілетін, ғылыми - зерттеу дағдыларын, жеке жэне топпен жүмыс істей білу қабілетін жетілдіре түседі.
Әдебиет:
- Бутенко А.В. Критическое мышление. - M., 2002.
- Мирсеитова С. Сыни тұрғыдан ойлау технологиясы, - A., 2014.
- Оракова А.Ш., Корнилова Т.Б.. Жартынова Ж.А., Касымова А.А. Коуч - мұғалімінің жұмыс кітабы. Алматы, 2017.
- Яковлев В.В. Метод проектов как способ реализации компентентностного подхода в современном учебно - воспитательном процессе // Образование в современной школе - 2008, - 1.-6. 15-22.