Өзектілігі: Семіздік – бұл организмде майдың шамадан артық жинақталуымен сипатталатын, денсаулықтың бұзылысына апаратын жағдай. Бұл жағдай ауру алды немесе ауру ретінде саналады. Дүние жүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ДДҰ) артық дене салмағы мен семіздікті бағалауда қарапайым сандық критерий – дене
салмағы индексі (ДСИ), Кетле индексін тиімді санайды. Қалыптыда = (18,5-24,9)
I=m/h²
Мақсаты: Студенттер арасында артық дене салмағы мен семіздік жайлы ақпарат беру және алдын алу шаралары.
Тыңдаушыларды салуатты тамақтану негізімен таныстыру және тамақ рационын бағалау.
Зерттеу материалының әдістері. Анкеталық сұрақ және антропометриялық аспаптарды қолдану арқылы студенттердің бой өлшемін және салмағын анықтау.
Анықталған бой өлшемі мен салмағын пайдалана отырып ДСИ- ін есептеп шығару
Нәтижелерді талқылау. Анкеталық сұрақ ҚазҰМУ-де жалпы медицина факультетінің 2 курс студенттері арасында жүргізілді. Сауалнама 10 сұрақтан құралды. 100 студент қатысты (50-қыз, 50-ұл)
Энергетикалық тепе-теңдік. Тағаммен түсетін күнделікті калория ағзаның тәуліктік жұмсалынатын энергиясының орнын толтыруы тиіс
Есептеу ережесі (әйелдер үшін ДДҰ ұсынуы бойынша. 18-30 жас
(0,0621 х масса кг + 2,0357) х 240
Төмен физикалық жаттығуларда нәтиже өзгеріссіз қалады.
Орташа физикалық жаттығуларда нәтижені 1,3 көбейтеміз.
Жоғарғы физикалық жаттығуларда нәтижені 1,5 көбейтеміз.
Студент- жасы 22, бойы 152, салмағы 74, орташа физикалық жаттығумен айналысады
(0,0621 х 74 кг + 2,0357) х 240=1591
1591 х 1,3=2068,3
2068,3ккал-тәуліктік тұтыну керек калориясы қалыпты жағдайда.
4000ккал жуық тұтынады тәулігіне.
Алғашқы 20-30 минутта бірінші көмірсу ыдырайды, екінші кезекте май ыдырайды. Сондықтан жаттығу 20минуттан кем болмау керек.
Физикалық жаттығу төмен калориялы ас қолданумен қатар жүретін болса дене салмағының төмендеуі тез жүреді
Қортынды: -Семіздіктің таралуы эпидемия деңгейіне жетіп, соңғы екі онжылдықта үш есе көбейген.
- Семіздік, әсіресе, балалар үшін қауіпті саналады. Семіздік – балалық шақтағы аса таралған дерттердің бірі.
- Семіздік энергияның оң балансымен байланысты.
- Қоғам семіздікке байланысты орасан шығындарға батады. Денсаулық сақтау саласының семіздікке байланысты тікелей шығындары 6% құрайды.
- Семіздік халықтың әлеуметтік жағынан жеткіліксіз қамтылған топтары арасында кең таралған
Әдебиеттер
- . [Тәжібаев Ш.С., Балғынбеков Ш.А., Қайнарбаев М.С.Артық дене салмағы мен семіздіктің алдын алу– Алматы, 2012].
- . [Вирт А. Ожирение и метаболический синдром // Обзоры клинической кардиологии, 2006; 5: 2 – 10].
- . [Ожирение / Под ред. И.И. Дедова, Г.А. Мельниченко. Руководство для врачей. М.: Медицинское информационное агентство, 2006].
- .[ Передерий В.Г., Ткач С.М., Кутовой В.М., Роттер М.Н. Избыточный вес и ожирение: монография. – К: Старт-98, 2013. – С. 240].